Công nhân làm việc tại Công ty CP Kềm Nghĩa Sài Gòn, Khu công nghiệp Tân Phú Trung, TP.HCM. (Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN) Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận những chuyển biến theo chiều hướng tốt, tuy nhiên vẫn còn rất nhiều thách thức, lĩnh vực an sinh xã hội như y tế, môi trường, lao động việc làm cũng phát sinh nhiều vấn đề.
Trong bối cảnh đó, các sở, ngành cần tập trung đưa ra các giải pháp tháo gỡ kịp thời, rõ ràng để có thể hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội đề ra từ đầu năm.
Đây là nội dung chính được thảo luận tại phiên họp về tình hình kinh tế-xã hội tháng 2; nhiệm vụ, giải pháp tháng 3 năm 2023 của Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 3/3.
Tín hiệu tích cực
Bà Lê Thị Huỳnh Mai, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cho biết nhìn chung, trong tháng 2 và 2 tháng đầu năm 2023 tình hình kinh tế thành phố đạt nhiều kết quả tích cực.
Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 2 ước tính tăng 12,4% so với tháng trước và tăng 12,7% so với cùng kỳ. Tính chung 2 tháng đầu năm 2023, chỉ số IIP trên địa bàn thành phố giảm 2,5% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên 4 ngành công nghiệp trọng điểm tăng 8,6% so với cùng kỳ năm truớc; trong đó, ngành lương thực thực phẩm và đồ uống tăng 25,2%, ngành hóa dược tăng 21,8%.
[Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh kích cầu thị trường du lịch quốc tế]
Doanh thu du lịch tăng 115,8% so với cùng kỳ, khách du lịch quốc tế đến thành phố đạt hơn 319.000 lượt, tăng 100% so với cùng kỳ (đầu năm 2022 còn bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 nên không có khách du lịch quốc tế); số doanh nhiệp thành lập mới tăng 13,1%.
Trong 2 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cũng tăng 6,1% so với cùng kỳ.
Đáng chú ý, hai tháng đầu năm thành phố thu hút được khoảng 369,1 triệu USD vốn đầu tư nước ngoài, tăng 59% so với cùng kỳ. Trong đó, có 103 dự án đầu tư nước ngoài được cấp mới với tổng vốn đầu tư đăng ký là 99 triệu USD (tăng 47,1% số dự án cấp mới và tăng 24,4% vốn đầu tư so với cùng kỳ).
Theo bà Lê Thị Huỳnh Mai, bên cạnh kết quả đạt được, kinh tế thành phố còn một số tồn tại, hạn chế nhất định.
Mặc dù tăng về số lượng doanh nghiệp thành lập mới nhưng giảm mạnh về số vốn đăng ký so với cùng kỳ (giảm 42,7%); số doanh nghiệp tạm ngưng hoạt động tăng 20,1% so với cùng kỳ; số lao động được giải quyết việc làm giảm 1,32%, số chỗ việc làm mới giảm 0,9%. Thị trường bất động sản gặp khó khăn, doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng.
Ông Nguyễn Khắc Hoàng, Cục trưởng Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh phân tích ngoài điểm sáng về thu hút đầu tư nước ngoài tăng cả về số dự án và số vốn, Thành phố Hồ Chí Minh cần nhìn nhận đúng những thách thức của kinh tế, đặc biệt là khó khăn của doanh nghiệp.
Chỉ số sản xuất công nghiệp giảm, thương mại dịch vụ có tăng trưởng nhưng rất chậm, hoạt động du lịch phục hồi chưa đạt được như kỳ vọng.
Về phía doanh nghiệp, nhiều lĩnh vực ngành hàng xuất khẩu như dệt may, da giày, chế biến gỗ tiếp tục khó khăn, đơn hàng sụt giảm do nhu cầu tiêu dùng ở nhiều thị trường suy giảm.
Theo ông Nguyễn Khắc Hoàng, trong 2 tháng đầu năm số doanh nghiệp ngưng hoạt động gấp 3 lần doanh nghiệp hoạt động trở lại, trong khi những năm trước số doanh nghiệp quay lại thị trường luôn gấp đôi số doanh nghiệp ngừng hoạt động.
Quy mô của các doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh giảm mạnh so với những năm trước từ mức trên 20 tỷ đồng xuống còn 7,4 tỷ đồng/doanh nghiệp.
Tiến sỹ Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế cho rằng đánh giá tăng trưởng kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh cần được đặt trong bối cảnh kinh tế cả nước và thế giới.
Kinh tế thế giới có phần sáng sủa hơn năm 2022 và không rơi vào suy thoái sâu như những dự báo trước đó nhưng vẫn đang trong giai đoạn đình trệ, suy giảm.
Các cơ quan dự báo quốc tế đánh giá tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2023 đạt khoảng 2,2%, thấp hơn mức 3,2% của năm 2022. Các nền kinh tế lớn như Mỹ, EU có thể tăng trưởng 0,3-0,7%; trong khi đó, Trung Quốc mở cửa và được dự báo tăng trưởng 5%; các nền tế Đông Nam Á cũng có tín hiệu phục hồi nhẹ.
Tuy nhiên, tác động từ suy giảm nhu cầu thị trường từ quý 4 năm 2022 vẫn còn kéo dài đến quý 1, thậm chí đến hết quý 2 năm 2023 và chỉ phục hồi dần từ đầu quý 3 năm 2023.
Trong bối cảnh đó, để Thành phố Hồ Chí Minh đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 ở mức 7,5-8% áp lực tăng trưởng trong 2 quý cuối năm là khá lớn.
Tập trung tháo gỡ vướng mắc
Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh đặt nhiệm vụ trọng tâm tháng 3 là tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ theo kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của thành phố; thực hiện chủ đề năm 2023 “Nâng cao hiệu quả hoạt động công vụ, đẩy mạnh cải cách hành chính và cải thiện môi trường đầu tư; thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội.”
(Ảnh minh họa: Hồng Đạt/TTXVN) Song song đó, tập trung thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công; đẩy nhanh triển khai các dự án trọng điểm.
Tiến sĩ Trần Du Lịch, Thành phố Hồ Chí Minh phân tích, theo kế hoạch phục hồi và phát triển kinh tế xã hội sau đại dịch COVID-19, năm 2022 là năm để thành phố phục hồi và từ năm 2023 sẽ tăng tốc phát triển. Tuy nhiên, những diễn biến kinh tế thế giới quý 4 năm 2022 tác động kéo dài khiến nửa đầu năm 2023 gặp nhiều khó khăn.
Do đó, để giữ được tốc độ tăng trưởng như kế hoạch đề ra, thành phố cần có giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng trong nửa cuối năm. Cụ thể, tập trung phát triển các ngành công nghiệp trọng yếu, nhóm ngành thương mại dịch vụ và xây dựng.
Về cải cách thể chế và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp phải thực tế, vấn đề nào vướng mắc, chậm trễ phải đưa ra lí do cụ thể mới tạo được niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp.
Ông Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cũng nhận định tăng trưởng kinh tế chậm lại là vấn đề đã được dự báo do dà suy giảm kinh tế từ cuối năm 2022 sẽ kéo dài đến hết quý 2 năm 2023.
Tuy nhiên, ngoài con số tăng trưởng kinh tế, Thành phố Hồ Chí Minh cần quan tâm các xã hội xuất phát từ tâm lí bất an kinh tế, doanh nghiệp khó khăn về chuỗi cung ứng, tình trạng sa thải lao động hàng loạt đang tạo gánh nặng an sinh xã hội và nguy cơ mất an ninh trật tự xã hội.
“Khi gặp khó khăn, doanh nghiệp phải vừa thích nghi vừa điều chỉnh kế hoạch hoạt động. Về phía và các Sở, ngành cần tiếp tục đẩy nhanh giải ngân đầu tư công, cải cách hành chính, đối thoại gỡ khó cho doanh nghiệp; đồng thời, Thành phố Hồ Chí Minh cần có kế hoạch cụ thể thúc đẩy các lĩnh vực có dư địa phát triển mà tự thân thành phố có thể vận động được như kinh tế đêm, kinh tế vỉa hè…,” ông Trương Minh Huy Vũ nêu khuyến nghị.
Ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch Thành phố Hồ Chí Minh nhận định, kết quả kinh tế xã hội tháng 2 đạt khá tốt so với dự báo và chỉ tiêu đề ra. Trong tháng 2 thành phố cũng ghi nhận các hoạt động nổi bật như tổ chức nhiều cuộc gặp gỡ lắng nghe, ghi nhận khó khăn, vướng mắc và kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước ở nhiều nhóm ngành nghề khác nhau.
Vì vậy, nhiệm vụ trọng tâm của tháng 3 là tập trung giải quyết các vấn đề vướng mắc mà doanh nghiệp đã nêu ra tại các hội nghị trước đó theo từng nhóm vấn đề cụ thể để mang lại niềm tin cho doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất kinh doanh.
Trong tuần này, thành phố sẽ tổng hợp tất cả khó khăn, vướng mắc, phân công cho từng sở, ngành phụ trách để sớm giải quyết dứt điểm; đối với những vướng mắc kéo dài thì phải xây dựng lộ trình giải quyết cụ thể hoặc đề xuất kiến nghị; trong đó, đặc biệt chú ý tháo gỡ khó khăn cho các dự án bất động sản vì đây là ngành có tác động lan tỏa rất lớn.
Một nhóm nhiệm vụ trọng tâm khác là đề ra giải pháp cụ thể để phát triển 4 ngành công nghiệp trọng yếu và 9 ngành dịch vụ quan trọng của thành phố; trong đó, tập trung vào những ngành có đóng góp lớn cho GRDP.
Không chỉ tập trung cho tăng trưởng kinh tế, ông Phan Văn Mãi còn nhấn mạnh, việc có giải pháp nhanh, kịp thời đối với các vấn đề an sinh xã hội như: tình trạng thiếu thiết bị, vật tư y tế; giải quyết việc làm cho người lao động.
Chủ tịch thành phố yêu cầu ngành y tế rà soát và thông tin rõ ràng về tình trạng hoạt động của các cơ sở y tế, đặc biệt là các bệnh viện tuyến cuối để người dân nắm, tránh tâm lý hoang mang.
Với tình hình người lao động bị mất việc, giảm việc, đề nghị Sở Lao động, Thương binh và Xã hội ghi nhận đầy đủ, đánh giá chân thực để có hướng giải quyết hiệu quả./.
