Truyền hình thực tế: Cũ người nhưng vẫn mới ta

Khán giả Việt Nam bội thực với các game show trên truyền hình và thực tế chúng đã bắt đầu thoái trào do các game show theo phương thức studio khiến người chơi cũng như MC (người dẫn chương trình) bị “bó chân” trong trường quay, kịch bản có sẵn gây nhàm chán cho cả người tham gia lẫn người xem.

Muốn giữ chân khán giả, nhà đài buộc lòng phải học một “chiêu” mới vốn đã có từ vài thập kỷ trước trên thế giới là thể loại truyền hình thực tế (Reality TV) như một thử thách mà cả phía nhà sản xuất lẫn người chơi và khán giả phải cùng bắt tay nhau làm quen.

Khán giả Việt Nam đang bội thực với các game show trên truyền hình và thực tế chúng đã bắt đầu thoái trào. Bởi, các game show theo phương thức studio khiến người chơi cũng như MC (người dẫn chương trình) bị “bó chân” trong trường quay, buộc phải đi theo kịch bản có sẵn gây nhàm chán cho cả người tham gia lẫn người xem. Chính vì lẽ đó, nhà đài buộc lòng phải học một “chiêu” mới vốn đã có từ vài thập kỷ trước trên thế giới là thể loại truyền hình thực tế (Reality TV) nếu muốn giữ chân khán giả. Đó giống như một thử thách mà cả phía nhà sản xuất lẫn người chơi và khán giả phải cùng bắt tay nhau làm quen.
Truyền hình thực tế: xu hướng của truyền hình hiện đại Truyền hình thực tế mới “đổ bộ” vào Việt Nam dăm năm trở lại đây nên nó không chỉ lạ với khán giả mà ngay nhà sản xuất cũng phải tập tành “nêm gia vị” sao cho hợp khẩu vị người Việt, làm sao để nó có thể “sống” lâu dài. Các chương trình “cũ người mới ta” đã và đang phát sóng thời gian qua như có thể kể đến như: Phụ nữ thế kỷ 21, Vượt lên chính mình, Vietnam Ido, Như chưa hề có cuộc chia ly, Hành trình kết nối những trái tim, Hà Nội 36 phố phường… Và, gần nhất là cuối tháng Năm vừa qua Dù bạn ở đâu đã lên sóng (phát hàng tuần vào 14 giờ thứ  Bảy trên VTV3, phát lại lúc 21 giờ thứ Tư trên VTV6). Khác với các game show được quay trong studio thường thấy và đậm đặc yếu tố dàn dựng theo kịch bản khá cứng nhắc thì truyền hình thực tế là một thể loại truyền hình được xây dựng, sản xuất không dựa theo kịch bản có sẵn, trong đó miêu tả sát thực những tình huống, sự kiện sinh động chân thực của cuộc sống… Vì thế, cả ê-kip sẽ phải làm quen với phong cách làm việc khá phóng khoáng và một kịch bản mở. Các nhân vật được thoải mái thể hiện những hành động, cảm xúc thật của mình trong những khung cảnh được chọn trước. Do đó, mỗi lần tham gia là một cơ hội cho người chơi có được những  trải nghiệm thú vị. Trong khi game show nhan nhản phát sóng với những fomat quá quen thuộc, nào là bắt khán giả vỗ tay theo hiệu lệnh, là trường quay chật chội hay lời dẫn theo nội dung chuẩn bị sẵn của người dẫn chương trình…  phần nào đã làm khán giả mệt mỏi thì rõ ràng các chương trình truyền hình thực tế với ăm ắp hơi thở đời thường, với âm thanh sống động giữa không gian rộng lớn… đã tỏ ra có hiệu quả lôi kéo người xem hơn. Tuy rằng nhiều chương trình chưa đủ hấp dẫn để có thể tạo nên cơn sốt, nhưng truyền hình thực tế đã có dấu hiệu trở thành một trong những dạng chương trình “hot” trong tương lai gần, cũng vì đó là xu hướng tất yếu của truyền hình hiện đại. Tín hiệu mừng từ chương trình mang "dấu ấn Việt" Tiếp nối thành công của Như chưa hề có cuộc chia ly, hay Hà Nội 36 phố phường…- là những chương trình  mang dấu ấn Việt hiếm hoi giành được sự quan tâm của đông đảo khán giả truyền hình thì Dù bạn ở đâu (Chương trình do Ban Thanh thiếu niên-VTV6 phối hợp với Công ty Galaxy thực hiện) tuy mới phát sóng được năm số nhưng đã kịp gây ngạc nhiên về sự độc đáo cho người xem. Nó như luồng gió mát mẻ giữa mùa hè nóng bức thổi tới những khán giả trẻ ưa khám phá. Bởi, chưa có trương trình nào mà người tham gia được thoải mái đến thế. Vừa chơi nhưng họ vừa có thể đi làm, mua sắm hay hẹn hò bạn bè… miễn sao vẫn nhận đủ câu hỏi qua điện thoại từ MC Thanh Điền (giọng đọc quen thuộc trên VOV giao thông) hay MC Nguyên Khang, MC Ngọc Bảo của XoneFM gọi đến. Phương thức tìm ra đáp án cũng không bị giới hạn như người chơi có thể vào mạng, hoặc hỏi bất kỳ ai nếu muốn miễn sao có câu trả lời đúng và sớm nhất. Tuy nhiên, điều thú vị là người chơi sẽ phải thường xuyên giương cao ăng-ten cảnh giác và tìm cách đối phó với những cú “chơi khăm” của MC và Ban tổ chức. Chớ vội giật mình nếu bạn bị Thanh Điền “hù” rằng bạn đang về cuối trong khi thực tế bạn đang là người có số điểm cao nhất. “Tham gia chương trình này, đòi hỏi người chơi phải nhanh nhẹn, nhạy bén mới có thể vượt qua được những tình huống… oái oăm mà chương trình đưa ra,” Ban tổ chức Dù bạn ở đâu chia sẻ. Khác nhiều chương trình chỉ có chủ đề lặp đi lặp lại, ở đây khi tham gia Dù bạn ở đâu cả người chơi và người xem truyền hình sẽ được tìm hiểu về những chủ đề khác nhau từ các thể loại phim, kiến trúc, bóng đá…, tới những chủ đề hấp dẫn các bạn trẻ như xâm nhập hội xe máy khủng, xế độ, đồ chơi điều khiển công nghệ cao hay khám phá Hip-hop… như thế nào. Những nội dung chơi đó tạo nên sự trẻ trung, giải trí nhẹ nhàng cũng như không gian tự do mà không phải game show nào cũng có được. Âu đó cũng là tín hiệu đáng mừng cho một... thể nghiệm nay đã quá “cũ người” nhưng vẫn còn… mới ta!

Thể loại truyền hình thực tế bắt đầu manh nha từ làn sóng phát thanh ở châu Âu từ khoảng những năm 50 của thế kỷ trước và mới được du nhập vào Việt Nam dăm năm trở lại đây. Truyền hình thực tế có nhiều hình thức phong phú, tiêu biểu như: Tư liệu (Documentary style), Thi thố (Elimination), Tìm nghề (Job search), Vượt lên chính mình (Self-improvement/makeover), Trò chuyện (Talk show), Quay lén (Hidden cameras), Chơi khăm (Hoaxes)….

Mai Anh (Vietnam+)