Đây là chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch nước Trương TấnSang đến Philippines trên cương vị Chủ tịch nước và chào xã giao theothông lệ ASEAN.
Với chuyến thăm này, Việt Namkhẳng định chính sách nhất quán trong việc tăng cường quan hệ hữu nghịvà hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với Philippines trên bình diện songphương cũng như tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt trong bốicảnh năm 2011, hai nước kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
Việt Nam-Philippines thiết lậpquan hệ ngoại giao ngày 12/7/1976. Tháng 11/2002, hai nước đã ký “Khuônkhổ Hợp tác Song phương trong 25 năm đầu thế kỷ 21 và thời kỳ tiếptheo.” Quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam-Philippinesphát triển tốt trên cơ sở tin cậy lẫn nhau.
Những năm gần đây, kim ngạch thương mại giữa hai nước tăng đều hàng năm.Trong kỳ họp Ủy ban Hợp tác Song phương lần thứ 4 (2005), hai bên đã đềra mục tiêu đạt kim ngạch thương mại 2 tỷ USD vào năm 2010. Đến năm2008 đã đạt 2,2 tỷ USD, năm 2009 đạt gần 2 tỷ USD (do ảnh hưởng củakhủng hoảng); năm 2010 đạt 2,4 tỷ USD.
Philippines là một trong số ítnước mà Việt Nam xuất siêu. Từ năm 2008, mỗi năm Việt Nam xuất siêu hơn 1tỷ USD sang Philippines, lớn nhất trong khối ASEAN, chủ yếu là xuấtkhẩu gạo. Gạo là mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất sang Philippinestrong nhiều năm qua, chiếm 50-60% kim ngạch xuất khẩu; khoảng 1,5 triệutấn/năm. Ngoài gạo, Việt Nam xuất cho Philippines linh kiện điện tử vàhàng nông sản và nhập của Philippines chủ yếu là phân bón, máy móc thiếtbị phụ tùng, khoáng chất, khí hóa lỏng, xăng dầu, dược phẩm, vật liệuxây dựng...
Tuy nhiên, hợp tác đầu tư giữa hai nước còn khiêm tốn, ViệtNam chưa có dự án nào đầu tư tại Philippines. Tính đến tháng 8/2011,Philippines có 55 dự án còn hiệu lực với tổng số vốn là 270 triệu USD,đứng thứ 26/92 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam.
Hợp tác biển và đại dương là một trong những trụ cột chínhtrong quan hệ hai nước. Hai bên có cơ chế Nhóm công tác chung về Biển vàĐại Dương, họp thường kỳ hàng năm (đã họp 7 kỳ) và vừa được nâng cấpthành Ủy ban Hỗn hợp về Biển và Đại dương cấp Thứ trưởng Ngoại giao) dựkiến họp phiên đầu vào năm 2012.
Từ năm 1963, ViệtNam đã bắt đầu hợp tác với Viện nghiên cứu Lúa quốc tế ở Philippinesthông qua hoạt động cử cán bộ đến Viện để thực tập, nghiên cứu. Đến nayđã có 50 giống lúa của Viện được khảo nghiệm và sử dụng trực tiếp ở ViệtNam, trong đó có giống IR64, một giống xuất khẩu chủ lực của Việt Namhiện nay. Từ năm 1964-2009, bằng nhiều hình thức khác nhau, Viện đãgiúp Việt Nam đào tạo 254 nhà khoa học, trong đó có 55 thạc sỹ và 29 tiến sỹ.
Việt Nam cũng có một số nhà khoa học đã làm việc tại Việnnghiên cứu Lúa quốc tế ở Philippines như giáo sư Võ Tòng Xuân, tiến sỹ Tô PhúcTường, tiến sỹ Chu Thái Hoành.
Tháng 6/2010, hai bên đãký Bản Thỏa thuận về Hợp tác Thủy sản để triển khai các hợp tác cụ thểtrong lĩnh vực thủy sản và thành lập Ủy ban Hợp tác Nghề cá (7/2011),trong đó nhất trí thiết lập đường dây nóng xử lý vấn đề đánh bắt cá tráiphép và hỗ trợ ngư dân.
Giáo dục và đào tạo làlĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa hai nước, hai bên vừa ký bản Thỏa thuậnvề Hợp tác Học thuật (10/2010). Những năm qua, số lượng du học sinh ViệtNam sang Philippines ngày càng tăng (học đại học, thạc sỹ, tiến sỹ,bằng học bổng hoặc tự túc). Bên cạnh đó, hai bên cũng đã ký một số vănkiện hợp tác chính như Hiệp định Thương mại (1/1978); Hiệp định Khuyếnkhích và Bảo hộ Đầu tư (2/1992); Hiệp định thành lập Ủy ban Hỗn hợp vềThương mại và Kinh tế Việt Nam-Philippines (2/1992); Thỏa thuận lập Ủyban Hợp tác Song phương 3/1994); Bản Thỏa thuận về Hợp tác Quốc phòng(10/2010); Bản Thỏa thuận về Hợp tác Thương mại gạo (12/2010)...
Việt Nam và Philippines đã thành lập được Ủy ban Hợp tác Songphương (tháng 3/1994) do Bộ trưởng Ngoại giao chủ trì, đến nay đã họpđược 6 phiên, phiên thứ 6 vừa diễn ra tại Hà Nội từ 6-7/10/2011 vớinhiều kết quả đáng ghi nhận.
Nhân chuyến thăm củaChủ tịch nước Trương Tấn Sang đến Philippines, hai bên sẽ kiểm điểm vàtrao đổi phương hướng thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế,thương mại, đầu tư, quốc phòng, an ninh, giáo dục, đào tạo, văn hóa…nhằm định hướng phát triển đưa quan hệ giữa hai nước lên tầm cao mới.
Ngoài ra, hai bên sẽ trao đổi các biện pháp nhằm tăng cường hợp tác tạicác diễn đàn khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm.
Philippines là quốc gia quần đảo với hơn 7.000 đảo lớn nhỏ,phía Bắc giáp biển Đài Loan, phía Nam cách với Malaysia bởi bờ biểnSulu và Celebes, phía Đông là Thái Bình Dương, phía Tây ngăn cách vớiViệt Nam bởi Biển Đông (cách miền Trung Việt Nam khoảng 1.500km.Philippines chủ yếu vẫn là một nước nông nghiệp và trình độ phát triểncòn thấp. GDP đầu người 1.746 USD (2009), 70% dân số dựa vào nôngnghiệp. Nông nghiệp chiếm 23% GDP, sản phẩm chính là lúa, ngô, dừa, mía,chuối, dứa, càphê, thuốc lá, bông, đay, các loại đậu và cây Abaca đểlấy sợi. Hàng năm, Philippines vẫn phải nhập khẩu lương thực để đáp ứngnhu cầu trong nước (khoảng 2 triệu tấn gạo/năm, trong đó từ Việt Nam là1,5 -1,7 triệu tấn)./.