Chánh án Trương Hòa Bình tiếp xúc cử tri tại huyện Đức Hòa, Long An. (Ảnh: Bùi Như Trường Giang/TTXVN) Trong buổi tiếp xúc cử tri của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Long An vào chiều 12/12 tại huyện Bến Lức, cử tri đã phản ánh bức xúc về tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt trong thời gian gần đây, có một số vụ thảm sát xảy ra. Cử tri kiến nghị pháp luật phải trừng trị nghiêm khắc đối với các hành vi này.
Ông Trương Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao đã trả lời các kiến nghị của cử tri.
Cũng tại buổi tiếp xúc này, phóng viên TTXVN đã phỏng vấn nhanh Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao để làm rõ thêm vấn đề nêu trên.
- Xin ông cho biết về nguyên nhân những vụ án có hành vi thảm sát trong thời gian vừa qua, thưa ông?
Chánh án Trương Hòa Bình: Những vụ án đặc biệt nghiêm trọng, có hành vi tàn ác, bạo lực, sát hại nhiều người, thì đối tượng thực hiện hành vi này là phi nhân tính, đó có thể là người có tâm tính ác độc, coi thường sinh mạng con người, nhưng cũng có thể có trường hợp là người có bức xúc nhất thời, bột phát mà phạm tội.
Tuy nhiên dù thế nào, xã hội cần phải lên án, pháp luật cần phải kịp thời nghiêm trị. Vấn đề này có những nguyên nhân xã hội của nó.
Nền kinh tế thị trường đem lại những mặt tích cực trong sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.
Nhưng đồng thời, cũng có mặt trái đó là tạo ra sự cạnh tranh quyết liệt, một bộ phận thiếu công ăn việc làm, nhịp sống nhanh khiến con người ta dễ căng thẳng, tạo ra căng thẳng; sự phát triển nhanh của những dịch vụ, sự tự do kinh doanh khiến việc kiểm soát bị quá tải.
Thực tế cho thấy, đối tượng phạm tội này thường là do nghiện ngập; gia đình buông lỏng giáo dục; lười lao động, đua đòi ăn chơi hưởng lạc…
Nguyên nhân sâu xa là do nền tảng giáo dục đạo đức giữa gia đình-nhà trường-xã hội còn có những hạn chế, thiếu sự phối hợp chặt chẽ như trước đây; một bộ phận giới trẻ lệch lạc về lý tưởng sống. Nhiều gia đình bỏ bê con cái, để chúng bỏ học lêu lổng, học đòi cái xấu.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, sự phát triển ồ ạt của Internet, phim ảnh, trò chơi bạo lực, kinh dị tràn lan trên mạng; các tụ điểm giải trí không lành mạnh như karaoke, mátxa, quán bar, quán nhậu, vũ trường cũng ảnh hưởng nhiều đến tâm lý, sự hình thanh nhân cách và sự giáo dục giới trẻ.
Giới trẻ thiếu sự giáo dục, kiểm soát, tiêm nhiễm vào người những thói xấu, dần dần sa đà vào tệ nạn và đến một lúc nào đó, bột phát dẫn đến hành vi phạm tội. Ở các nước trên thế giới cũng phát sinh loại tội phạm này.
Nghiên cứu tội phạm học cho thấy, cũng có trường hợp bột phát trong một mức độ căng thẳng nào đó, chứ không hẳn hành vi phi nhân tính là do bản chất ác độc của đối tượng phạm tội.
Còn đối với những băng nhóm tội ác, xã hội đen, có hành vi bắt cóc, cướp của, giết người, buôn người, tống tiền, buôn bán ma túy… tức là những ổ nhóm lưu manh chuyên nghiệp, xuyên quốc gia.
Đây chính là những đối tượng độc ác, phi nhân tính, chạy theo đồng tiền, bất chấp pháp luật. Chúng sẵn sàng trừng trị lẫn nhau, chống người thi hành công vụ hoặc gây ra các vụ thảm sát… cần phải có quan điểm xử lý thật nghiêm minh, quyết liệt, trừng trị tận gốc.
- Thưa Chánh án, quan điểm xét xử của Tòa án như thế nào để góp phần ngăn chặn loại tội phạm này?
Chánh án Trương Hòa Bình: Luật pháp tất nhiên là phải nghiêm trị hành vi phạm tội này. Nhưng ở mỗi vụ án cụ thể, cũng phải xem xét cụ thể mục đích, động cơ, hoàn cảnh phạm tội của đối tượng để cá thể hóa hình phạt. Trong 7 tội danh bỏ mức án tử hình vừa được Quốc hội thông qua, thì tội giết người vẫn bị xử ở mức án cao nhất là tử hình.
Để ngăn chặn, loại bỏ ra khỏi xã hội hành vi phạm tội này, vấn đề là không chỉ có xét xử mới giải quyết được cơ bản tình hình. Xét xử nghiêm minh của Tòa án là ở khâu cuối cùng của việc xử lý, thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật, của công lý, trừng trị hành vi ác độc, đảm bảo công bằng trong xã hội, giữ vững cuộc sống bình yên cho nhân dân.
Nhưng cơ bản, như tôi đã nói ở trên, cái gốc của vấn đề là cần tạo ra nhiều công ăn việc làm, đồng thời phải coi trọng xây dựng nền tảng đạo đức xã hội; cần tăng cường sự phối hợp giáo dục đạo đức, nhân cách sống cho giới trẻ giữa gia đình, nhà trường, xã hội; cần đẩy mạnh và có biện pháp đồng bộ trong quản lý nhà nước trên các mặt đời sống xã hội, nhất là về Internet, phim ảnh, các hoạt động kinh doanh các dịch vụ nhạy cảm dễ phát sinh đến tệ nạn.
Đồng thời, song song với đấu tranh phòng ngừa và xử lý các tội phạm hình sự, cần tăng cường tuyên truyền giáo dục kiến thức pháp luật trong cộng đồng, đặc biệt đối với giới trẻ.
Đối với các vụ án loại này, các Tòa án đã khẩn trương thụ lý, kịp thời đưa vụ án ra xét xử nhanh chóng và nghiêm minh, mở các phiên tòa xét xử lưu động tại địa bàn xảy ra vụ án, góp phần tích cực trong việc giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, tăng cường và nâng cao tính răn đe, phòng ngừa tội phạm trong xã hội.
- Xin cảm ơn Chánh án!
