Theo thống kê của Hội Môi trường Đô thị và Khu công nghiệp miền Nam, lượng chất thải nguy hại phát sinh hàng năm lên đến hơn 156.000 tấn, trong đó chất thải nguy hại y tế từ các bệnh viện, cơ sở y tế chiếm 51.000 tấn, chất thải công nghiệp nguy hại chiếm 80.000 tấn. Các hoạt động nông nghiệp mỗi năm phát sinh khoảng 8.600 tấn các chất tồn dư thuốc bảo vệ thực vật độc hại và các loại bao bì, thùng chứa thuốc trừ sâu.
Công nghệ xử lý chất thải công nghiệp và y tế chủ yếu là đốt, hóa rắn, tái chế một phần và chôn lấp an toàn. Hiện chỉ 10% lượng rác thải này được xử lý triệt để.
Còn bỏ ngỏ việc xử lý
Theo ông Huỳnh Minh Nhựt, Chủ tịch Hội Môi trường Đô thị và Khu công nghiệp miền Nam, môi trường cả nước nói chung và môi trường khu vực miền Nam nói riêng vẫn tiếp tục bị xuống cấp nhanh, có nơi đã đến lúc báo động, đất đai bị xói mòn, thoái hóa, chất lượng các nguồn nước suy giảm mạnh.
Ở nhiều đô thị, khu dân cư, không khí bị ô nhiễm nặng, khối lượng phát sinh và mức độ độc hại của chất thải ngày càng tăng, điều kiện vệ sinh môi trường, cung cấp nước sạch không bảo đảm, tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa, gia tăng dân số đã gây áp lực lớn cho công tác bảo vệ môi trường, nhất là ở các đô thị.
Mặt khác, công tác quản lý chất thải rắn tại các đô thị và khu công nghiệp vẫn còn nhiều bất cập và yếu kém. Lượng chất thải rắn thu gom chỉ mới đạt khoảng 70% và chủ yếu tập trung ở nội thị, công nghệ xử lý chất thải rắn chưa được chú trọng nghiên cứu và chưa hoàn thiện, còn phân tán, khép kín theo địa giới hành chính, việc đầu tư quản lý còn kém hiệu quả.
Các công nghệ xử lý rác thải hiện có của cả nước nói chung và miền Nam nói riêng, phần lớn chưa thật sự hiện đại, sử dụng các công nghệ đa dụng cho nhiều loại chất thải nguy hại và thường ở quy mô nhỏ, chỉ mới đáp ứng được một phần nhu cầu xử lý chất thải nguy hại.
Các đơn vị hành nghề xử lý chất thải nguy hại hầu hết là những công ty công ích tại địa phương hoặc các đơn vị tư nhân nên quy mô đầu tư công nghệ không đồng đều dẫn đến việc cạnh tranh chưa thực sự công bằng.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Thanh Hải, Phó Viện trưởng Viện Môi trường tài nguyên (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, hiện nay, số lượng chất thải nguy hại được thu gom và được các đơn vị xử lý chưa đáp ứng được yêu cầu về xử lý chất thải nguy hại tại Việt Nam. Công nghệ xử lý không đồng bộ, một số chất thải chỉ áp dụng công nghệ tiền xử lý, xử lý sơ bộ, chưa triệt để.
Tìm giải pháp xử lý chất thải rắn nguy hại hiệu quả
Trước việc phát sinh chất thải rắn từ các khu công nghiệp và đô thị hiện nay, ông Huỳnh Minh Nhựt đề xuất việc chuẩn hóa công nghệ xử lý chất thải nguy hại hiện nay nhằm nâng cao việc xử lý đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn môi trường Việt Nam, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các đơn vị hành nghề quản lý chất thải nguy hại, đặc biệt là các đơn vị xử lý nhóm bùn thải.
Phía cơ quan quản lý xây dựng khung pháp lý từng bước quy định giá sàn xử lý các nhóm chất thải nguy hại nhằm đảm bảo buộc các đơn vị hành nghề phải xử lý triệt để lượng chất thải, đảm bảo sự cạnh tranh bình đẳng.
Mặt khác, việc xử lý rác thải trước hết phải qua phân loại, sau đó mới đến khâu xử lý. Hiện nay, phương pháp xử lý mới bằng công nghệ sinh-cơ học (MBT) cũng đã phát triển.
Theo Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Thanh Hải, dự báo đến năm 2015, tổng lượng chất thải phát sinh lên đến 35 triệu tấn, do đó cần một hệ thống thu gom và xử lý lớn, triệt để nhằm bảo vệ môi trường sống của con người. Vì vậy, khi xử lý chất thải rắn nguy hại lẫn không nguy hại, cơ sở xử lý phải có đầy đủ các giải pháp kỹ thuật thay thế khi cần thiết để đối phó với những tình huống bất trắc có thể xảy ra, đặc biệt là đối với các khía cạnh môi trường liên quan đến khu xử lý rác.
Theo ông Lê Thanh Hải, cần ưu tiên đối với công nghệ tái chế, công nghệ xử lý được chọn phải đảm bảo tính thích hợp và chắc chắn với diễn biến thành phần và tính chất rác thải, trong bất kỳ điều kiện khí hậu, thời tiết hay các chế độ thủy văn nào của khu vực xử lý rác, đảm bảo an toàn và hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro, tác hại đối với sức khỏe con người./.
Công nghệ xử lý chất thải công nghiệp và y tế chủ yếu là đốt, hóa rắn, tái chế một phần và chôn lấp an toàn. Hiện chỉ 10% lượng rác thải này được xử lý triệt để.
Còn bỏ ngỏ việc xử lý
Theo ông Huỳnh Minh Nhựt, Chủ tịch Hội Môi trường Đô thị và Khu công nghiệp miền Nam, môi trường cả nước nói chung và môi trường khu vực miền Nam nói riêng vẫn tiếp tục bị xuống cấp nhanh, có nơi đã đến lúc báo động, đất đai bị xói mòn, thoái hóa, chất lượng các nguồn nước suy giảm mạnh.
Ở nhiều đô thị, khu dân cư, không khí bị ô nhiễm nặng, khối lượng phát sinh và mức độ độc hại của chất thải ngày càng tăng, điều kiện vệ sinh môi trường, cung cấp nước sạch không bảo đảm, tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa, gia tăng dân số đã gây áp lực lớn cho công tác bảo vệ môi trường, nhất là ở các đô thị.
Mặt khác, công tác quản lý chất thải rắn tại các đô thị và khu công nghiệp vẫn còn nhiều bất cập và yếu kém. Lượng chất thải rắn thu gom chỉ mới đạt khoảng 70% và chủ yếu tập trung ở nội thị, công nghệ xử lý chất thải rắn chưa được chú trọng nghiên cứu và chưa hoàn thiện, còn phân tán, khép kín theo địa giới hành chính, việc đầu tư quản lý còn kém hiệu quả.
Các công nghệ xử lý rác thải hiện có của cả nước nói chung và miền Nam nói riêng, phần lớn chưa thật sự hiện đại, sử dụng các công nghệ đa dụng cho nhiều loại chất thải nguy hại và thường ở quy mô nhỏ, chỉ mới đáp ứng được một phần nhu cầu xử lý chất thải nguy hại.
Các đơn vị hành nghề xử lý chất thải nguy hại hầu hết là những công ty công ích tại địa phương hoặc các đơn vị tư nhân nên quy mô đầu tư công nghệ không đồng đều dẫn đến việc cạnh tranh chưa thực sự công bằng.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Thanh Hải, Phó Viện trưởng Viện Môi trường tài nguyên (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, hiện nay, số lượng chất thải nguy hại được thu gom và được các đơn vị xử lý chưa đáp ứng được yêu cầu về xử lý chất thải nguy hại tại Việt Nam. Công nghệ xử lý không đồng bộ, một số chất thải chỉ áp dụng công nghệ tiền xử lý, xử lý sơ bộ, chưa triệt để.
Tìm giải pháp xử lý chất thải rắn nguy hại hiệu quả
Trước việc phát sinh chất thải rắn từ các khu công nghiệp và đô thị hiện nay, ông Huỳnh Minh Nhựt đề xuất việc chuẩn hóa công nghệ xử lý chất thải nguy hại hiện nay nhằm nâng cao việc xử lý đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn môi trường Việt Nam, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các đơn vị hành nghề quản lý chất thải nguy hại, đặc biệt là các đơn vị xử lý nhóm bùn thải.
Phía cơ quan quản lý xây dựng khung pháp lý từng bước quy định giá sàn xử lý các nhóm chất thải nguy hại nhằm đảm bảo buộc các đơn vị hành nghề phải xử lý triệt để lượng chất thải, đảm bảo sự cạnh tranh bình đẳng.
Mặt khác, việc xử lý rác thải trước hết phải qua phân loại, sau đó mới đến khâu xử lý. Hiện nay, phương pháp xử lý mới bằng công nghệ sinh-cơ học (MBT) cũng đã phát triển.
Theo Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Thanh Hải, dự báo đến năm 2015, tổng lượng chất thải phát sinh lên đến 35 triệu tấn, do đó cần một hệ thống thu gom và xử lý lớn, triệt để nhằm bảo vệ môi trường sống của con người. Vì vậy, khi xử lý chất thải rắn nguy hại lẫn không nguy hại, cơ sở xử lý phải có đầy đủ các giải pháp kỹ thuật thay thế khi cần thiết để đối phó với những tình huống bất trắc có thể xảy ra, đặc biệt là đối với các khía cạnh môi trường liên quan đến khu xử lý rác.
Theo ông Lê Thanh Hải, cần ưu tiên đối với công nghệ tái chế, công nghệ xử lý được chọn phải đảm bảo tính thích hợp và chắc chắn với diễn biến thành phần và tính chất rác thải, trong bất kỳ điều kiện khí hậu, thời tiết hay các chế độ thủy văn nào của khu vực xử lý rác, đảm bảo an toàn và hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro, tác hại đối với sức khỏe con người./.
Hồng Nhung (TTXVN)
