Tranh cãi Trung-Nhật liên quan tới quần đảo tranh chấp đã ảnh hưởng tới quan hệ thương mại song phương, khiến hàng hóa Nhật bán vào Trung Quốc từ xe hơi tới mỹ phẩm, giảm mạnh. Tuy nhiên, có một thị trường cảm thấy được giải thoát nhờ sự biến mất của những nhà đầu tư nước ngoài: bất động sản. Cơ hội sở hữu đất đai ở vùng núi non hoang dã thuộc tỉnh Hokkaido đã thu hút nguồn tiền khá lớn từ những người giàu Trung Quốc, nhưng cư dân địa phương lại lo sợ việc mua đất làm ảnh hưởng tới môi trường, rừng và nguồn nước. Mọi việc bắt đầu từ năm 2010 khi một phụ nữ Trung Quốc lên truyền hình nói đất đai ở Hokkaido hấp dẫn vì có nguồn nước ngọt đi kèm. Tranh luận bùng nổ và nhiều người cho rằng những người có tiền Trung Quốc đang nhắm tới việc “thôn tính Hokkaido.” Các nhà sản xuất nước khoáng ở địa phương nói họ thường nhận được liên lạc từ các tay môi giới cho những ông chủ Trung Quốc. Morihiro Oguma, chủ tịch hội khai khoáng Nhật Bản ở Makari, nói ông nhận được hàng chục cuộc gọi như thế. “Tôi cho rằng họ đang nhắm vào ngành sản xuất nước,” ông bình luận. Những người trong ngành lâm nghiệp thì sợ Trung Quốc mua đất để khai thác rừng. “Sở hữu đất không rõ ràng là một vấn đề lớn nếu như chúng ta muốn bảo vệ rừng”, Takafumi Norota, một quan chức ở Hiệp hội hợp tác lâm nghiệp Hokkaido, bình luận. “Chúng tôi cũng sợ các nhà đầu tư Trung Quốc sẽ mua các cây quý hiếm của Nhật ở Hokkaido và đưa về Trung Quốc.” Hồi tháng Tư, Hokkaido đã đưa vào thực thi luật bảo vệ nguồn nước yêu cầu báo cáo bắt buộc việc chuyển giao quyền sở hữu đất ở những khu vực có nguồn nước. Các chính trị gia địa phương phủ nhận những cáo buộc nói luật mới là nhắm vào người mua đất từ Trung Quốc. Dù quan hệ thương mại song phương rất quan trọng, quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Nhật Bản thường không được suôn sẻ. Hai bên không tin tưởng lẫn nhau, nhiều người Trung Quốc cho rằng Nhật Bản không tỏ ra đủ ăn năn cho những tội ác thời chiến, trong khi nhiều người Nhật cho rằng chính quyền Bắc Kinh khai thác lịch sử để lấy Nhật làm vật tế thần. Một cuộc điều tra mới đây của chính quyền Nhật cho thấy chỉ 18% người được hỏi có quan điểm tích cực về Trung Quốc, giảm hơn 8% so với một năm trước. [Kỷ lục hơn 80% người Nhật không ưa Trung Quốc] Hideyuki Ishii, 39 tuổi, chủ tịch công ty tư vấn đầu tư Hokkaido Style, đã làm môi giới cho hàng loạt thương vụ mua bán bất động sản giữa người mua Trung Quốc và người bán Nhật Bản ở tỉnh cực bắc nước Nhật. Ishii nói ông thường bị một nhóm nhà báo và nghị sĩ địa phương có đầu óc bảo thủ quấy nhiễu vì làm ăn với Trung Quốc. “Nhưng tôi tự tin về những gì tôi làm, tức là giới thiệu người muốn mua với người muốn bán,” ông nói. Ishii cho rằng những lo lắng bị thổi phồng và hầu hết khách hàng Trung Quốc của ông “chỉ muốn sở hữu các miếng đất nhỏ” vì sở hữu đất đai tư nhân vẫn chưa được phép ở Trung Quốc. “Những người khác coi đó là một khoản đầu tư,” ông nói. Nhưng trong mọi trường hợp, họ chỉ mua những gì mà người Nhật sẵn sàng bán. “Người Trung Quốc mua đất ở Hokkaido, nơi không có người Nhật nào hứng thú, trong khi rất nhiều người Nhật sở hữu những khu rừng trên vùng núi non quá già cả, thường đau ốm và muốn bán chúng đi càng sớm càng tốt để có tiền chuẩn bị cho việc về hưu hay trả chi phí y tế,” ông nói. Và trong mọi trường hợp, các miếng đất bán ra rất nhỏ. Tính tới 1-4 năm nay, trên tổng diện tích 83.457 km vuông của Hokkaido, chỉ 10 km vuông đất thuộc mục “rừng và núi” do cá nhân nước ngoài sở hữu, theo thăm dò của chính phủ.
Tranh chấp lãnh thổ đã làm ảnh hưởng tới chuyện làm ăn của các chuyên gia môi giới bất động sản (Nguồn: AFP)
Phần lớn chủ là các công ty và cá nhân Trung Quốc, nhưng cũng có những chủ đất khác ở Hong Kong, quần đảo British Virgin hay quần đảo Cayman, những thiên đường trốn thuế nổi tiếng. Một trong các thân chủ của Ishii, một phụ nữ Trung Quốc có công ty riêng ở Bắc Kinh, nói với AFP với điều kiện giấu tên là bà mua một căn nhà cũ ở thành phố cảng Otaru hai năm trước vì “giá rẻ và môi trường cảnh quan ở Hokkaido rất đẹp.” Bà đã mua mảnh đất rộng 333 mét vuông để làm một nhà nghỉ với giá chỉ 200.000 nhân dân tệ (31.000 USD). “Hokkaido gần với Bắc Kinh còn hơn đảo Hải Nam,” một hòn đảo du lịch nổi tiếng ở phía nam Trung Quốc. Những người mua khác từ Hong Kong và Đài Loan chú ý hơn tới đất gần thị trấn Kutchan và khu Niseko gần đó, vốn là những địa điểm trượt tuyết nổi tiếng. Nhưng việc làm ăn của Ishii trở thành nạn nhân mối quan hệ chính trị Trung-Nhật. “Từ khi tranh chấp lãnh thổ nổi lên, người Trung Quốc rất miễn cưỡng tới Hokkaido, làm ảnh hưởng tới chuyện làm ăn của tôi,” ông nói. “Không thể có giao dịch nếu không dẫn họ đi xem đất được”./.
Trần Trọng (Vietnam+)
