Xu hướng lựa chọn học nghề thay vì vào các trường cấp 3, đại học ngày càng trở lên phổ biến. (Ảnh minh họa: Minh Quyết/TTXVN) Xu hướng lựa chọn học nghề thay vì vào các trường cấp 3, đại học ngày càng trở lên phổ biến. Bởi lẽ, việc vào học trung cấp ngay sau khi hết lớp 9 có nhiều ưu điểm nổi trội, đặc biệt phù hợp với học sinh có hoàn cảnh kinh tế khó khăn muốn sớm lập nghiệp.
[Đến 2020, 30% học sinh tốt nghiệp lớp 9 sẽ học nghề?]
Phóng viên báo VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Lê Quân về những cơ hội học nghề dành cho học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở.
- Trong đợt tuyển sinh vào lớp 10 năm nay, tại Thành phố Hồ Chí Minh có 21.000 học sinh không được vào học tại các trường công lập, con số này ở Hà Nội lên tới 32.000 học sinh, vậy xin ông cho biết, ngoài vào các trường cấp 3 công lập, các em học sinh còn có những cơ hội học tập nào khác?
Thứ trưởng Lê Quân: Nhiều phụ huynh và học sinh cho rằng sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở thì con em mình chỉ tiếp tục học lên trung học phổ thông mới cơ hội lập thân, lập nghiệp, thăng tiến và coi đây như là con đường duy nhất. Tuy nhiên, thực tế không phải vậy, theo quy định hiện hành, tốt nghiệp trung học cơ sở có thể học tiếp với các lựa chọn: Trung học phổ thông, Trung cấp nghề nghiệp hoặc bổ túc văn hóa.
Hàng năm, chúng ta đã có trên 200.000 học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở không vào các trường cấp 3 công lập mà lựa chọn tiếp tục học trung cấp nghề nghiệp.
Khi theo học trung cấp nghề nghiệp, các em có hai lựa chọn. Lựa chọn thứ nhất là tập trung học trung cấp nghề với thời gian khoảng 2 đến 3 năm và tham gia thị trường lao động, hoặc vừa học trung cấp nghề vừa học bổ túc văn hóa để có thêm bằng trung học.
Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Lê Quân. (Ảnh: Doãn Tuấn/Vietnam+) Theo quy định hiện nay, học sinh tốt nghiệp trung cấp được phép học liên thông lên cao đẳng hoặc đại học, thạc sỹ... nếu có nguyện vọng.
- Đối tượng học sinh nào nên lựa chọn các trường trung cấp và ưu điểm của các trường trung cấp là gì, thưa ông? Việc học trung cấp từ khi tốt nghiệp trung học cơ sở khác với sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông như thế nào?
Thứ trưởng Lê Quân: Trước hết có thể nói là tất cả học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở đều có thể vào học trung cấp. Đặc biệt đối với những em mong muốn sớm tham gia thị trường lao động, có được một nghề nghiệp ổn định, có thu nhập giúp đỡ gia đình… thì đây chính là lựa chọn phù hợp với các em và phụ huynh.
Theo học trung cấp ngay khi tốt nghiệp trung học cơ sở có sự khác biệt lớn so với sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Thứ nhất, khả năng có việc làm rất cao do rất nhiều doanh nghiệp tại địa phương có nhu cầu nhân lực có kỹ năng thay vì cần bằng cấp cao. Rất nhiều cơ hội việc làm ngay tại địa phương, gần nhà. Ở lứa tuổi 17, 18, sau khi tốt nghiệp trung cấp, các em gia nhập thị trường lao động có chuyên môn nghiệp vụ thay vì thuộc nhóm lao động phổ thông nếu chỉ tốt nghiệp trung học phổ thông.
Thứ hai, học trung cấp sẽ tiết kiệm được thời gian nhiều năm học so với các em theo học trung học phổ thông. Từ trung cấp, các em có thể theo học liên thông với thời gian rút ngắn để có bằng cao đẳng hoặc đại học.
Thứ ba, học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở vào học trung cấp được miễn học phí, còn trung học phổ thông vào học trung cấp thì không được miễn học phí.
Có thể nói ngắn gọn là theo học ngay trung cấp khi tốt nghiệp trung học cơ sở có nhiều lợi ích, và đặc biệt là đối với các em có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn.
- Xin ông cho biết, điều kiện, thời gian tuyển sinh, các ngành học, học phí của các trường nghề hiện nay?
Thứ trưởng Lê Quân: Hiện nay hầu hết các trường tuyển sinh học trung cấp qua việc xét học bạ chứ không thi tuyển, ngoại trừ một số ngành, nghề năng khiếu thuộc lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật thì phải thi môn năng khiếu. Việc tuyển sinh được các trường thực hiện trong cả năm, chia thành nhiều đợt.
Về học phí, các em tốt nghiệp trung học cơ sở thì được miễn học phí; các em tốt nghiệp trung học phổ thông thì đóng học phí theo quy định của Chính phủ tại Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hế thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm học 2015-2016 đến năm học 2020-2021.
- Các em học sinh có thể tìm hiểu thông tin tuyển sinh từ các trường trung cấp ở đâu?
Thứ trưởng Lê Quân: Việc tìm hiểu thông tin tuyển sinh hiện nay rất thuận lợi. Các bậc phu huynh và các em học sinh có thể tìm hiểu tại tại trang thông tin tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp do Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp và báo Tuổi trẻ phối hợp vận hành tại địa chỉ: http://xettuyennghe.tuoitre.vn; trên Website của Tổng cục Giáo cục Nghề nghiệp tại địa chỉ http://gdnn.gov.vn và website của các trường.
Đặc biệt. trong tháng 6 vừa qua, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đã chính thức ra mắt một ứng dụng trên điện thoại di động có tên “Chọn nghề-Chọn trường”. Để tải ứng dụng về thiết bị di động, người sử dụng chỉ cần vào App Store, tìm ứng dụng “Chọn nghề” và tải về cài đặt vào điện thoại là có thể sử dụng. Ứng dụng này có gần như đầy đủ các thông tin về nghề như: Mô tả nghề, các nhiệm vụ chủ yếu của nghề, ai phù hợp với nghề, vị trí việc làm, thu nhập, học phí, cơ hội thăng tiến…. và thông tin về trường (thông tin chung, các nghề đào tạo…).
Qua ứng dụng “Chọn nghề”, người học có thể tìm thấy nghề cần học, tìm thấy trường phù hợp và có thể đăng ký vào học tại một trường nào đó trực tiếp trên ứng dụng khi có kết nối internet. Ngoài ra, các em học sinh có thể tìm hiểu thêm trên các phương tiện thông tin đại chúng báo, đài, truyền hình trung ương và địa phương.
Các em học sinh có rất nhiều cơ hội để lựa chọn học một nghề mà mình yêu thích và phù hợp với khả năng của bản thân.
- Thực tế, cơ hội việc làm đối với những em học sinh tốt nghiệp các trường trung cấp như thế nào, thưa ông?
Thứ trưởng Lê Quân: Cơ hội việc làm nói chung của người học sau tốt nghiệp các trình độ giáo dục nghề nghiệp rất cao, khoảng từ 85-90%, có nghề đến 100%. Do vậy, người học sau tốt nghiệp trung cấp cũng đạt tỷ lệ có việc làm cao, thậm chí cao hơn cả trình độ cao đẳng.
Hiện nay, có nhiều trường cam kết nếu không có việc làm thì bồi hoàn kinh phí hoặc chấp nhận đào tạo bổ sung, đào tạo chuyển đổi để các em có được việc làm; nhiều trường cam kết mức lương tối thiểu sau tốt nghiệp cho người học.
- Xin cảm ơn ông!
