Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence. (Nguồn: HuffPost) Theo trang mạng theguardian.com, Tổng thống Donald Trump đứng trước một câu hỏi không mọng đợi mà ông không thể thoái thác.
“Rất nhiều người đang đổ xô đến Iowa, rồi New Hampshire,” một phóng viên bắt đầu hỏi.
“Ngài có biết rằng những người đảng Dân chủ đang rất mong đợi đến năm 2020. Ngài có muốn từ bỏ tấm vé của mình ngay bây giờ không, thưa Ngài? Phó Tổng thống sẽ là bạn đồng hành tranh cử cùng Ngài trong năm 2020 chứ?”
Tổng thống tỏ ra ngạc nhiên, ông nói: “Ồ, tôi chưa hỏi ông ta nhưng tôi hy vọng vậy.”
Ông Trump đã nhìn xung quanh Căn phòng phía Đông của Nhà Trắng và hỏi: “Anh đâu rồi? Mike, anh sẽ tranh cử cùng tôi chứ? Đứng lên đi nào, Mike, làm ơn. Giơ tay lên nào.”
Nó giống như một lời đề nghị cầu hôn công khai và lúng túng. Ông Mike Pence không biết mình lại nhận được niềm vui sướng như vậy khi tiếp tục đồng hành cùng ông Trump trong cuộc đua sắp tới. Mike đã nở nụ cười, đứng lên và giơ nửa cánh tay. Trump hỏi: “Anh sẽ đồng ý chứ? Cảm ơn, rất tốt. Câu trả lời là ‘Vâng’. Được chưa?.”
Lời tuyên bố trực tiếp tại một cuộc họp báo khá lộn xộn hôm 7/11 vừa qua dường như là để tìm cách vạch ra một đường lối sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ và hướng tới cuộc chạy đua tổng thống vào năm 2020.
“Đó là điều không mong đợi,” ông Trump thừa nhận. “Nhưng tôi cảm thấy rất khỏe.”
Kết quả bầu cử giữa nhiệm kỳ là rất lộn xộn. Đảng Dân chủ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện, nhưng đảng Cộng hòa tiếp tục kiểm soát Thượng viện - còn ông Trump bám chắc vào đảng.
“Tôi nghĩ chúng ta đã rất gần chiến thắng,” ông tỏ vẻ hãnh diện, sau khi điểm tên và chê bai những nghị sỹ đảng Cộng hòa đã thất bại. Đây hiển nhiên không phải là một chiến thắng trọn vẹn nhưng cũng không phải là một thất bại hoàn toàn.
“Sự phân tích này là rõ ràng,” Ed Rogers, cựu quan chức Nhà trắng dưới thời Ronald Reagan và George HW Bush, đã viết trên tờ Bưu điện Washington.
“Đảng Dân chủ có thể đã giành chiến thắng ở Hạ viện, nhưng ông Trump đã giành chiến thắng cả cuộc bầu cử."
[Dự báo sự thay đổi nhân sự lớn trong Chính phủ Mỹ sau bầu cử giữa kỳ]
Sự thật trần trụi là những lời lẽ miệt thị sắc tộc của Trump về làn sóng di cư ở biên giới Mỹ-Mexico, mà ông gọi đó là “cuộc xâm lược,” có vẻ đã hiệu quả. Những người da trắng ở các khu vực nông thôn đã dồn phiếu cho ông. Các bang màu đỏ đã trở nên đỏ hơn. Ông đã chứng minh rằng chiến thắng ngoạn mục của ông trước bà Hillary Clinton năm 2016 không phải là may mắn.
Frank Luntz, một cố vấn và là chuyên gia khảo sát của đảng Cộng hòa, nói: “Người ta cho rằng ông sẽ mất nhiều cử tri hơn, nhưng Mike Braun ở Indiana được Trump hậu thuẫn đã làm tốt hơn so với kết quả thăm dò. Tất cả các bang Trump đến, kết quả đã tốt hơn trong ngày bỏ phiếu.”
Tổng thống một lần nữa chứng tỏ ông là nhà vận động tranh cử tài ba. Khả năng tập hợp đám đông của ông là một sự kết nối theo bản năng với những người muốn trở thành một phong trào lớn hơn chính bản thân họ.
Luntz nói thêm: “Ông kể những vấn đề họ phải đối mặt và nói rằng lá phiếu của họ sẽ giải quyết vấn đề.”
Đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng tại Florida, nơi có câu lạc bộ Mar-a-Lago của Trump và Ohio - hai bang cực kỳ quan trọng trong mỗi cuộc bầu cử tổng thống.
Ông cũng hào hứng lưu ý rằng bất chấp sự nổi tiếng của Barack Obama và Oprah Winfrey, ứng viên đảng Dân chủ Stacey Abrams có vẻ đã thất bại trong cuộc đua giành chiếc ghế thống đốc bang Georgia (mặc dù bà này vẫn chưa thừa nhận thất bại).
Tuy nhiên, dưới các hàng tít lớn trên mặt báo và các lều rạp vận động tranh cử, tác động hình ảnh của Trump hóa ra lại gây khó khăn hơn.
Viện nghiên cứu Brookings ở Washington đã phát hiện ra rằng trong số 75 ứng viên Hạ viện và Thượng viện được tổng thống hậu thuẫn, chỉ có 21% giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm 6/11, mặc dù 58% số ứng viên này ông đã tích cực vận động tranh cử cho họ.
Bất chấp nền kinh tế khỏe mạnh, đảng Dân chủ đã giành số phiếu phổ thông lên tới hơn 7% khi làn sóng xanh tràn qua các quận đô thị và ngoại ô trong bầu cử Hạ viện. Khoảng cách về giới là khá lớn: những người phụ nữ da trắng ủng hộ đảng Dân chủ là 59%, còn đảng Cộng hòa là 39%, trong khi tỷ lệ này ở những người đàn ông da trắng là 51%/47%.
Henry Olsen, một học giả cao cấp thuộc Viện nghiên cứu Sắc tộc và Chính sách công, nói Trump vừa thắng, vừa thua.
Phát biểu tại Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI) hôm 7/11, Olsen lưu ý số phần trăm nữ giới tăng lên trong đảng Dân chủ và nói rằng: “Tôi nghĩ rất có thể Donald Trump sẽ phải đối mặt với một phụ nữ trong cuộc đua tới đây. Và nếu Donald Trump, người nổi tiếng là thô bạo với thuộc cấp, muốn thay đổi sự chênh lệch này, tôi nghĩ ông ta nên loại bỏ Mike Pence và lựa chọn (cựu Đại sứ Liên hợp quốc) Nikki Haley cùng tranh cử với mình."
“Điều lớn nhất mà đảng Dân chủ và phương tiện truyền thông tiếp tục đào sâu là việc ông là một người phân biệt chủng tộc và thành kiến giới tính, và đây là một trong những vấn đề thực sự gây khó chịu cho một người am hiểu đảng Cộng hòa. Vì vậy, bạn nói: ‘Tôi đã thay đổi nước Mỹ và người tiếp tục làm điều này sẽ là một người phụ trách xuất sắc am hiểu chính sách đối ngoại và điều hành đất nước của bà ấy và là một người phụ nữ da màu, Nikki Haley.’ Nó sẽ khiến cho phe cánh tả hết sức bối rối."
Bầu cử 2020 sẽ, theo thông lệ, nhắm đến nhóm đại cử tri với đầy rẫy bang chiến trường và phải đạt được mục tiêu 270 phiếu đại cử tri. Với tất cả lợi thế của chính phủ đương nhiệm, ông Trump có thể chứng minh mình khó có thể bị đảng Dân chủ đánh bại.
Norm Ornstein, một học giả của AEI, nói: “Nếu bạn nhìn vào số phiếu bầu ở Hạ viện và liên tưởng đến cuộc bầu cử tổng thống tới đây, ông Donald Trump có thể thua phiếu phổ thông từ 8 đến 10 triệu nhưng vẫn sẽ giành thắng lợi ở phiếu đại cử tri. Phiếu phổ thông sẽ giảm như một lực lượng trong hoạt động chính trị ở Mỹ. Đến năm 2040, 70% người dân Mỹ sẽ sống ở 15 bang, điều này có nghĩa rằng 30% người dân Mỹ sẽ bầu 70 trong số 100 thượng nghị sỹ."
"Trump hiện ở một vị thế yếu hơn"
Hai năm trước, ông Trump để mất gần 3 triệu phiếu phổ thông vào tay bà Clinton. Ông đã giành chiến thắng trong đại cử tri đoàn ở ba bang: Michigan, Pennsylvania và Wisconsin. Năm 2018, đảng Cộng hòa đã để mất những chiếc ghế hạ nghị sỹ quan trọng ở cả ba bang này và thua trong cuộc đua thống đốc bang ở Michigan và Wisconsin.
Nếu đảng Dân chủ tìm đúng ứng viên giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống 2020, Trump sẽ gần như chắc chắn theo Jimmy Carter và George HW Bush (Bush cha) kết thúc với một nhiệm kỳ tổng thống.
Chiến lược gia của đảng Dân chủ Bob Shrum, người từng cố vấn chiến dịch tranh cử tổng thống cho Al Gore và John Kerry, nói: “Ông ta (Trump) hiện ở một vị thế yếu hơn. Sau khi để mất ghế thống đốc bang ở Michigan và Wisconsin, bộ máy của đảng Cộng hòa sẽ teo đi trông thấy. Đã có một cuộc di tản ồ ạt của những cử tri độc lập và vùng ngoại ô từ đảng Cộng hòa do liên quan đến Trump. Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo khi chính ông có mặt trên lá phiếu?.”
Trong hai năm tới, cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller liên quan đến sự cấu kết của Nga trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của Trump sẽ có ảnh hưởng lớn. Cho dù, Trump sa thải Tổng chưởng lý Jeff Sessions hôm 7/11 vừa qua, nhưng việc đảng Dân chủ chiếm đa số trong Hạ viện sẽ cho phép họ có quyền đòi trát hầu tòa, tìm kiếm bản khai thuế của Trump và biến cuộc sống của ông ta thành địa ngục.
Học giả cao cấp Bill Galston thuộc viện Brookings nói: “Khó có thể nghĩ rằng một bang mà bà Hillary Clinton từng chiến thắng năm 2016 thì ông Donald Trump cũng có thể chiến thắng trong năm 2020. Ông ta không thấy hấp dẫn đối với một phiếu đại cử tri đơn lẻ trong tổng số 227 phiếu đại cử tri mà bà Hillary Clinton đã giành được."
"Nếu bạn cộng dồn cả bang Pennsylvania, Michigan và Wisconsin cùng với các bang của bà Clinton, ứng viên đảng Dân chủ 2020 sẽ là tổng thống tiếp theo của nước Mỹ. Vì vậy, chiếc bánh khi đó sẽ được phủ lớp kem. Khu vực Trung Tây là chiếc bánh, Florida là lớp kem, Georgia là một giấc mơ, và Texas cũng vậy."
Học giả Bill Whalen thuộc Viện nghiên cứu Hoover tại Palo Alto, California, nói: “Các cuộc bầu cử, giống như thời trang, đều phụ thuộc vào thợ may giỏi. Năm nay, đảng Dân chủ đã giúp các ứng viên thích ứng với các cuộc đua cá nhân... Và ứng cử viên tranh cử tổng thống năm 2020 của đảng Dân chủ có thể là nữ thượng nghị sỹ Elizabeth Warren, cựu Phó tổng thống Joe Biden hoặc hạ nghị sỹ Beto O’Rourke./.
