Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chưa hoàn thành xây dựng chỉ số, biểu mẫu giám sát, đánh giá Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới. (Ảnh minh họa: PV/Vietnam+) Ngày 7/9, Kiểm toán Nhà nước đã công bố kết quả kiểm toán Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn giai đoạn 2021-2025 tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và 13 địa phương (Phú Thọ, Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Thanh Hoá, Bình Phước, Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Tây Ninh, Vĩnh Long, Cần Thơ) trên cả nước.
Theo đó, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tổng số tiền hơn 450 tỷ đồng. Bên cạnh đó, cơ quan Kiểm toán yêu cầu các địa phương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các bộ, ngành có liên quan phải chấn chỉnh những bất cập, thiếu sót nhằm nâng cao hiệu quản quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư cho chương trình.
Các bộ, ngành triển khai “ì ạch”
Báo cáo Kiểm toán chỉ ra Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chậm xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định quy định chi tiết nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương so với kế hoạch đồng thời chậm trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ban hành Bộ tiêu chí đánh giá phân hạng sản phẩm OCOP.
Mặt khác, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng chưa hoàn thành xây dựng chỉ số, biểu mẫu giám sát, đánh giá Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới. Việc lấy ý kiến của các bộ, ngành đối với dự thảo của 5 Chương trình hỗ trợ Chương trình Mục tiêu Quốc gia chưa đáp ứng thời gian theo yêu cầu của Văn phòng Chính phủ.
[Cả nước có gần 74% số xã đã đạt được chuẩn nông thôn mới]
Đáng chú ý, công tác xây dựng phương án phân bổ vốn, giao vốn giai đoạn 5 năm 2021-2025 và hàng năm của chương trình còn tồn tại về xác định nguồn dữ liệu về số xã đạt chuẩn nông thôn mới, số xã khu vực III làm ảnh hưởng tới số vốn Ngân sách Nhà nước giao cho một số địa phương. Mặt khác, một số địa phương lại được bố trí hỗ trợ vốn cao hơn so với phương án rà soát lại 358 tỷ đồng, trong khi một số địa phương được bố trí vốn hỗ trợ thấp hơn 150 tỷ đồng.
Một số địa phương lại được bố trí hỗ trợ vốn cao hơn so với phương án rà soát lại 358 tỷ đồng, trong khi một số địa phương được bố trí vốn hỗ trợ thấp hơn 150 tỷ đồng. (Ảnh minh họa: PV/Vietnam+) Đến nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng chưa chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương, địa phương liên quan lập Kế hoạch Chương trình giai đoạn 5 năm gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để làm cơ sở trình Thủ tướng Chính phủ giao kinh phí sự nghiệp giai đoạn 5 năm trong cơ cấu vốn ngân sách Trung ương cho các cơ quan chủ quản chương trình.
Theo báo cáo, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chưa nhận được dự toán chi cũng như số liệu quyết toán dự toán ngân sách được giao cho Chương trình Mục tiêu Quốc gia của các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương. Những tồn tại này đã làm ảnh hưởng đến việc theo dõi, tổng hợp số liệu dự toán giao cho các cấp ngân sách và công tác quyết toán phần dự toán ngân sách Nhà nước giao cho các chủ chương trình. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc cơ quan chủ trì chương trình là Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bộ không có đủ cơ sở thực hiện lập báo cáo tổng hợp tình hình kinh phí, quyết toán kinh phí để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội theo quy định.
Điều này dẫn đến việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư chậm trình Chính phủ ban hành Văn bản sửa đổi, bổ sung Nghị định; chậm trình Chính phủ thông qua báo cáo phân bổ vốn ngân sách Trung ương năm 2022; chưa hoàn thành thiết lập Hệ thống giám sát, đánh giá chương trình. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính chưa tổng hợp, đề xuất phân bổ kinh phí sự nghiệp nguồn Ngân sách Trung ương giai đoạn 5 năm cho từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương.
Ngoài ra, một số bộ, ngành liên quan đã chậm công bố chỉ tiêu cụ thể và ban hành hướng dẫn thực hiện đối với các tiêu chí, chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Điều này đã phần nào làm ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí về xã, huyện về nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu và ảnh hưởng đến việc đánh giá kết quả thực hiện tại các
Ngoài ra, Báo cáo Kiểm toán Nhà nước cho biết một số tỉnh chưa thành lập Ban chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia hoặc chưa hoàn thành kiện toàn tổ chức bộ máy, biên chế của Văn phòng điều phối các cấp theo quy định, hoặc nếu có thì chưa thống nhất và thiếu văn bản hướng dẫn tổ chức, thực hiện.
Bất cập trong huy động, lồng ghép nguồn vốn
Theo đánh giá của Kiểm toán Nhà nước, các địa phương không xác định được chính xác số liệu huy động vốn thực hiện chương trình năm 2021-2022 đối với nguồn vốn ngân sách Nhà nước giao hỗ trợ có mục tiêu cho các huyện, xã. Cụ thể, một phần nguyên nhân do không dự kiến mức vốn bố trí, cơ cấu nguồn vốn theo từng hoạt động, danh mục dự án đầu tư; không có quy định cụ thể về cơ chế lồng ghép, quy trình, thủ tục thanh toán, quyết toán vốn ghép; chưa xác định giải pháp huy động nguồn vốn thực hiện Chương trình...
Đối với nguồn vốn tín dụng, các địa phương không xác định được chính xác các khoản tín dụng vay, không nêu cụ thể các chương trình vay, các khoản vay liên quan đến các nội dung của chương trình. Một số địa phương chưa ban hành cơ chế lồng ghép nguồn vốn giữa các chương trình mục tiêu và các chương trình, dự án khác trên địa bàn và chưa lập danh mục chi tiết các dự án và danh mục các dự án lồng ghép mục tiêu, đối tượng.
Đến ngày 31/12/2022, các chỉ tiêu xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, huyện công nhận đạt chuẩn, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới đều thấp hơn so với chỉ tiêu kế hoạch giao. Tiến độ triển khai một số nội dung cụ thể của 5 chương trình chuyên đề còn chậm hoặc chưa được triển khai.
Tại 13 địa phương được kiểm toán, kết quả thực hiện một số chỉ tiêu vẫn chưa đạt kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ. (Ảnh: PV/Vietnam+) Tại 13 địa phương được kiểm toán, kết quả thực hiện một số chỉ tiêu vẫn chưa đạt kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, 6 địa phương chưa hoàn thành chỉ tiêu số huyện được công nhận đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và một địa phương chưa hoàn thành chỉ tiêu huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 5 địa phương chưa hoàn thành tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới, 7 địa phương chưa hoàn thành tỷ lệ xã nông thôn mới nâng cao, 3 địa phương chưa hoàn thành tỷ lệ xã nông thôn mới kiểu mẫu.
Ngoài ra, báo cáo kiểm toán cũng nêu ra những thiếu sót trong chấp hành chế độ tài chính, kế toán và quy định về đầu tư xây dựng và chế độ chính sách còn nhiều bất cập, hạn chế./.
