Chiều 8/12, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học “Phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương ở Việt Nam hiện nay - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn.”
Tại Hội thảo, Giáo sư-Tiến sỹ Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nêu rõ, phân cấp, phân quyền là xu hướng quản trị ở các quốc gia để tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý cũng như phân bổ, sử dụng nguồn lực hiệu quả; giảm thiểu áp lực cho trung ương cũng như tăng cường trách nhiệm và giải trình trách nhiệm của chính quyền địa phương.
Ở Việt Nam, việc phân cấp, phân quyền giữa trung ương và địa phương đã được Đảng và Nhà nước quan tâm và đẩy mạnh.
Nghị quyết số 18-NQ/TW Hội nghị Trung ương lần thứ 6, khóa XII đề ra chủ trương: “Thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, hợp lý giữa Trung ương và địa phương, giữa cấp trên và cấp dưới, gắn quyền hạn với trách nhiệm; đồng thời, xây dựng cơ chế kiểm soát quyền lực chặt chẽ bằng các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, đề cao trách nhiệm giải trình và tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Khuyến khích sự năng động, sáng tạo và phát huy tính tích cực, chủ động của các cấp, các ngành, các địa phương trong việc xây dựng, kiện toàn tổ chức, tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế.”
Theo ông Lê Văn Lợi, thực hiện phân cấp, phân quyền trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong hệ thống chính trị, gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Phân cấp, phân quyền giữa trung ương và địa phương đã góp phần phát huy tính năng động, sáng tạo, quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương, khai thác và tận dụng các nguồn lực phát triển của địa phương hiệu quả hơn; một số địa phương đã tự bảo bảo đảm ngân sách, khẳng định vị trí, vai trò động lực trong phát triển kinh tế-xã hội vùng và cả nước...
Thủ tướng: Đẩy mạnh phân cấp, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới
Tuy nhiên, ông Lê Văn Lợi cho rằng, phân cấp, phân quyền giữa trung ương và địa phương còn những hạn chế, bất cập như nhận thức, trách nhiệm của một số cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo, người đứng đầu ở một số cơ quan, đơn vị, tổ chức, địa phương chưa đầy đủ, sâu sắc, quyết tâm thực hiện chưa cao, còn máy móc, chưa gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.
Thảo luận tại Hội thảo, các nhà khoa học đã chỉ ra những vấn đề lớn trong thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW gắn với Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, bảo đảm thực hiện tốt phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương ở Việt Nam.
Trong cơ chế "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” và tình hình thực tế hiện nay, cần đổi mới mô hình tổng thể và tổ chức bộ máy của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị như thế nào, nhất là mô hình tổ chức của các cơ quan nhà nước và chính quyền địa phương, mô hình thí điểm về chính quyền đô thị...
Việc tiếp tục phân cấp, phân quyền hợp lý giữa Trung ương và địa phương, gắn quyền hạn với trách nhiệm; phân cấp, phân quyền gắn với bảo đảm điều kiện và nguồn lực tổ chức thực hiện, làm thế nào để vừa bảo đảm hoạt động quản lý, điều hành đồng bộ, thống nhất, liên thông, vừa bảo đảm linh hoạt, kịp thời.
Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong bộ máy nhà nước đi đôi với tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực gắn với cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu, tăng cường tính công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình, bảo đảm nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật trong điều kiện đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước giữa trung ương và địa phương.
Giải pháp hữu hiệu để xây dựng được hệ thống chính sách và các chương trình, kế hoạch nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập trong phân cấp, phân quyền thời gian qua, đồng thời thực hiện tốt phân cấp, phân quyền, góp phần đổi mới quản trị quốc gia hiện đại, hiệu lực, hiệu quả...
Trên cơ sở đó, các nhà khoa học, đại biểu dự Hội thảo đã tập trung thảo luận, làm sâu sắc hơn các vấn đề: căn cứ lý luận và thực tiễn “căn cốt” cho việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương ở Việt Nam đáp ứng các yêu cầu về quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả trong giai đoạn hiện nay; những “điều kiện/tiền đề,” “công cụ/phương tiện” hay “phương thức” để thúc đẩy có hiệu quả việc phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương ở Việt Nam; kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới về thực hiện phân cấp, phân quyền Trung ương và địa phương và các bài học có giá trị tham khảo cho Việt Nam.
Các nhà khoa học đã đề xuất, kiến nghị một số giải pháp cụ thể để tiếp tục thực hiện tốt quan điểm chỉ đạo của Đảng về phân cấp, phân quyền; đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia./.
