Ngày 14/3, tại Hà Nội, đại diện của một số cơquan quản lý nhà nước và cơ quan báo chí, nhà báo... đã tham gia hội thảo "Nguồnlực đất đai và vai trò truyền thông" do Trung tâm Nghiên cứu truyền thông pháttriển (RED) thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam tổ chức.
Báo chí và những tiêu cực về đất đai
Thời gian gần đây, những vụ việc tiêu cực về đất đai, điển hình là vụ TiênLãng (Hải Phòng) mà báo chí đã có "cú lội ngược dòng" ngoạn mục là chủ đề đượccác nhà báo, cơ quan báo chí bàn luận.
Ban đầu nếu chỉ dựa vào thông tin củachính quyền thì đây chỉ là một vụ án hình sự với tính chất manh động kiểu "gianghồ đất cảng," nhưng những điều tra độc lập, đa chiều của báo chí đã tìm rađúng sự thật.
Một số báo cũng đã có loạt bài điều tra về những sai phạm luật đất đai vớiloại đất thuộc diện quai đê lấn biển ở một số tỉnh ven biển phía Bắc, cũng nhưviệc thu hồi đất rừng của dân ở khu vực miền núi...
Báo chí đã thể hiện tính xung kích trong công tác đấu tranh chống thamnhũng, tiêu cực, góp phần làm trong sạch nội bộ chính quyền địa phương; biết tậndụng thông tin từ dân, có công nghệ thông tin trợ giúp tác nghiệp.
Tuy vậy, báo chí chưa thực sự đeo bám vụ việc đến cùng, ví như trường hợpvụ Tiên Lãng, báo Vietnam Economic News đã phản ánh từ năm 2008. Một số tờ báo ởđịa phương nơi xảy ra vụ việc vào cuộc với quan điểm của chính quyền địa phươnglàm giảm tính phản biện, khách quan của báo chí.
Xu hướng tranh giành thông tin, nuôi thông tin theo kiểu kéo dài nhiều kỳ,một chiều phê phán chính quyền, có báo còn cổ vũ cho hành vi vi phạm pháp luậtcủa ông Đoàn Văn Vươn... là cách làm thiếu thận trọng, không lường hết những vấnđề chính trị có thể phát sinh từ những kích động của bạn đọc.
Những thông tin kết luận tội danh cá nhân lãnh đạo địa phương khi chưa cóbản án có hiệu lực của tòa án tác động mạnh mẽ tới tâm lý nhân dân, ảnh hưởngkhông tốt tới mối quan hệ giữa người dân và chính quyền.
Những cản trở khi tác nghiệp
Trung tâm Nghiên cứu truyền thông phát triển đã triển khai dự án "Nghiêncứu - truyền thông về các hành vi cản trở tác nghiệp báo chí."
Ông Trần NhậtMinh, Giám đốc RED cho biết: "Chúng tôi nhận thấy có vấn đề liên quan đến vai tròcủa báo chí, truyền thông trong giám sát việc phân chia các nguồn lực, trong đócó tài nguyên khoáng sản quốc gia, điển hình là đất đai. Một khảo sát của REDđối với 384 nhà báo cho thấy cản trở trong lĩnh vực chống tiêu cực về tài chính chiếmgần 46%, quản lý đất đai gần 41%, chống xâm hại môi trường 37,5%... Các hành vicản trở nhà báo tác nghiệp trong vụ việc ở Tiên Lãng là né tránh cung cấp thôngtin hoặc cung cấp thông tin sai, đe dọa, cản trở nhà báo."
Một thực trạng phổ biến trên nhiều lĩnh vực là người dân nói chung và báochí nói riêng mới chỉ tiếp cận một cách thụ động với thông tin do cơ quan nhànước cung cấp với nội dung và tại thời điểm, địa điểm theo ý chí của cơ quanchức năng, chứ chưa chủ động tiếp cận, yêu cầu được cung cấp.
Hoặc cơ quan nhànước công khai thông tin nhưng không diễn giải theo hướng giúp người dân, trongđó có báo chí, hiểu được thông tin đó có ý nghĩa gì.
Về chế tài xử lý, Chính phủ đã có Nghị định 02/2011 quy định xử phạt cáchành vi cản trở nhà báo hành nghề cũng như né tránh, từ chối cung cấp thông tincho báo chí, nhưng việc thực thi còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao trách nhiệm nhà báo
Nhiều đại biểu đồng tình rằng để tăng cường tính công khai minh bạch trongbộ máy nhà nước, Luật Báo chí sửa đổi tới đây cần bổ sung các quy định cụ thể vềquyền tiếp cận thông tin của báo chí, trách nhiệm của các cơ quan hành chínhtrong việc cung cấp thông tin cho báo chí.
Giáo sư Đặng Hùng Võ, chuyên gia về lĩnh vực đất đai, cho rằng để thực thipháp luật tốt phải có hệ thống giám sát và trợ giúp pháp lý cho người dân. Hệthống giám sát hiện không đồng bộ và kết quả của quá trình giám sát chưa hiệuquả nên Luật Đất đai sửa đổi sắp tới cần quan tâm đến hệ thống giám sát, đánhgiá.
Do tính chất đặc thù của nghề báo, nhà báo có trách nhiệm xã hội cao hơn,vì mỗi bài viết của họ có tác động nhất định trong xã hội.
Bởi vậy phải tuyêntruyền, bồi dưỡng kiến thức pháp luật nhằm nâng cao nhận thức của đội ngũ phóngviên, biên tập viên để trong quá trình tác nghiệp các nhà báo luôn thực hiệnđúng pháp luật, đưa tin khách quan, trung thực vì lợi ích chung và cộng đồng./.
Báo chí và những tiêu cực về đất đai
Thời gian gần đây, những vụ việc tiêu cực về đất đai, điển hình là vụ TiênLãng (Hải Phòng) mà báo chí đã có "cú lội ngược dòng" ngoạn mục là chủ đề đượccác nhà báo, cơ quan báo chí bàn luận.
Ban đầu nếu chỉ dựa vào thông tin củachính quyền thì đây chỉ là một vụ án hình sự với tính chất manh động kiểu "gianghồ đất cảng," nhưng những điều tra độc lập, đa chiều của báo chí đã tìm rađúng sự thật.
Một số báo cũng đã có loạt bài điều tra về những sai phạm luật đất đai vớiloại đất thuộc diện quai đê lấn biển ở một số tỉnh ven biển phía Bắc, cũng nhưviệc thu hồi đất rừng của dân ở khu vực miền núi...
Báo chí đã thể hiện tính xung kích trong công tác đấu tranh chống thamnhũng, tiêu cực, góp phần làm trong sạch nội bộ chính quyền địa phương; biết tậndụng thông tin từ dân, có công nghệ thông tin trợ giúp tác nghiệp.
Tuy vậy, báo chí chưa thực sự đeo bám vụ việc đến cùng, ví như trường hợpvụ Tiên Lãng, báo Vietnam Economic News đã phản ánh từ năm 2008. Một số tờ báo ởđịa phương nơi xảy ra vụ việc vào cuộc với quan điểm của chính quyền địa phươnglàm giảm tính phản biện, khách quan của báo chí.
Xu hướng tranh giành thông tin, nuôi thông tin theo kiểu kéo dài nhiều kỳ,một chiều phê phán chính quyền, có báo còn cổ vũ cho hành vi vi phạm pháp luậtcủa ông Đoàn Văn Vươn... là cách làm thiếu thận trọng, không lường hết những vấnđề chính trị có thể phát sinh từ những kích động của bạn đọc.
Những thông tin kết luận tội danh cá nhân lãnh đạo địa phương khi chưa cóbản án có hiệu lực của tòa án tác động mạnh mẽ tới tâm lý nhân dân, ảnh hưởngkhông tốt tới mối quan hệ giữa người dân và chính quyền.
Những cản trở khi tác nghiệp
Trung tâm Nghiên cứu truyền thông phát triển đã triển khai dự án "Nghiêncứu - truyền thông về các hành vi cản trở tác nghiệp báo chí."
Ông Trần NhậtMinh, Giám đốc RED cho biết: "Chúng tôi nhận thấy có vấn đề liên quan đến vai tròcủa báo chí, truyền thông trong giám sát việc phân chia các nguồn lực, trong đócó tài nguyên khoáng sản quốc gia, điển hình là đất đai. Một khảo sát của REDđối với 384 nhà báo cho thấy cản trở trong lĩnh vực chống tiêu cực về tài chính chiếmgần 46%, quản lý đất đai gần 41%, chống xâm hại môi trường 37,5%... Các hành vicản trở nhà báo tác nghiệp trong vụ việc ở Tiên Lãng là né tránh cung cấp thôngtin hoặc cung cấp thông tin sai, đe dọa, cản trở nhà báo."
Một thực trạng phổ biến trên nhiều lĩnh vực là người dân nói chung và báochí nói riêng mới chỉ tiếp cận một cách thụ động với thông tin do cơ quan nhànước cung cấp với nội dung và tại thời điểm, địa điểm theo ý chí của cơ quanchức năng, chứ chưa chủ động tiếp cận, yêu cầu được cung cấp.
Hoặc cơ quan nhànước công khai thông tin nhưng không diễn giải theo hướng giúp người dân, trongđó có báo chí, hiểu được thông tin đó có ý nghĩa gì.
Về chế tài xử lý, Chính phủ đã có Nghị định 02/2011 quy định xử phạt cáchành vi cản trở nhà báo hành nghề cũng như né tránh, từ chối cung cấp thông tincho báo chí, nhưng việc thực thi còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao trách nhiệm nhà báo
Nhiều đại biểu đồng tình rằng để tăng cường tính công khai minh bạch trongbộ máy nhà nước, Luật Báo chí sửa đổi tới đây cần bổ sung các quy định cụ thể vềquyền tiếp cận thông tin của báo chí, trách nhiệm của các cơ quan hành chínhtrong việc cung cấp thông tin cho báo chí.
Giáo sư Đặng Hùng Võ, chuyên gia về lĩnh vực đất đai, cho rằng để thực thipháp luật tốt phải có hệ thống giám sát và trợ giúp pháp lý cho người dân. Hệthống giám sát hiện không đồng bộ và kết quả của quá trình giám sát chưa hiệuquả nên Luật Đất đai sửa đổi sắp tới cần quan tâm đến hệ thống giám sát, đánhgiá.
Do tính chất đặc thù của nghề báo, nhà báo có trách nhiệm xã hội cao hơn,vì mỗi bài viết của họ có tác động nhất định trong xã hội.
Bởi vậy phải tuyêntruyền, bồi dưỡng kiến thức pháp luật nhằm nâng cao nhận thức của đội ngũ phóngviên, biên tập viên để trong quá trình tác nghiệp các nhà báo luôn thực hiệnđúng pháp luật, đưa tin khách quan, trung thực vì lợi ích chung và cộng đồng./.
Minh Nguyệt (TTXVN)
