Bốc xếp container tại chi nhánh cảng Tân Vũ, Cảng Hải Phòng. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN) Chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ và các nước, đặc biệt đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, và biến động giá hàng hóa cơ bản, năng lượng sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
Nhận định này được đưa ra tại buổi tọa đàm “Dự báo kinh tế Việt Nam 6 tháng cuối năm 2018 và ảnh hưởng của căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc" do Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế-xã hội quốc gia tổ chức ngày 8/8.
Theo dự báo của Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế-xã hội quốc gia, tăng trưởng kinh tế năm 2018 sẽ đạt khoảng 6,83%. Tăng trưởng quý 3 và 4 có thể không có gì đột phá so với các năm trước, trong đó, quý 1 tăng trưởng 7,45%; quý 2 là 6,79%; quý 3 ước đạt 6,72% và quý 4 ước đạt 6,56%. Lạm phát bình quân theo kịch bản cơ sở theo dự báo sẽ trong khoảng 4-4,2%
Đánh giá về một số nét nổi bật của kinh tế 6 tháng đầu năm, ông Đặng Đức Anh, Trưởng ban Phân tích và Dự báo, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế-xã hội quốc gia cho rằng tăng trưởng nửa đầu năm 2018 ở mức cao khi tổng sản phẩm trong nước GDP tăng 7,08% nhờ đóng góp của Samsung và Formosa.
Tuy nhiên, ông Đặng Đức Anh nhận định 6 tháng cuối năm 2018 còn nhiều thách thức, trong đó có sức ép từ việc tăng giá của đồng USD với triển vọng Fed có thể tăng lãi suất thêm 2 lần từ nay đến cuối năm.
Bên cạnh đó, sức ép đến ổn định kinh tế vĩ mô ngày càng lớn, lớn hơn năm 2017 và đó là sức ép về tỷ giá, lạm phát.
Ông Đặng Đức Anh cũng cho rằng tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm ở mức cao trong nhiều năm trở lại đây nhưng đang có dấu hiệu "mất đà" do thiếu động lực hỗ trợ. Đây không chỉ là vấn đề cần lưu tâm của kinh tế nửa cuối năm 2018 mà còn là của cả giai đoạn 2019-2020.
“Lực đẩy cho tăng trưởng 6 tháng cuối năm đang giảm sút. Nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế nửa cuối năm chưa rõ ràng, trong khi công nghiệp chế biến chế tạo vốn được coi là động lực, nhưng lại phụ thuộc FDI và thu hút FDI đang bão hòa. Lực đẩy từ khu vực FDI đang mất dần, song không có động lức mới bổ sung. Bản thân công nghiệp chế biến chế tạo chủ yếu vẫn hoạt động ở phân khúc thấp trong chuỗi giá trị,” ông Đặng Đức Anh nói.
Bên cạnh đó, tác dụng của các chính sách cải thiện môi trường kinh doanh chưa thấy tác động rõ nét, chưa lượng hóa được các chính sách đặt ra đã đóng góp bao nhiêu cho tăng trưởng kinh tế.
[Xác định những giải pháp đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế Việt Nam]
Theo các chuyên gia kinh tế, căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc cũng là vấn đề sẽ ảnh hưởng tới kinh tế Việt Nam, tuy chưa phải là những tác động trực tiếp nhưng cần hết sức cẩn trọng với tác động dây chuyền theo kiểu “domino” mà cuộc chiến này có thể mang tới.
Nhận định về tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, theo ông Trần Toàn Thắng, Trưởng ban Ban Kinh tế Thế giới, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế xã hội quốc gia, rủi ro địa chính trị, chiến tranh thương mại, chính sách cải cách thuế tại Mỹ ảnh hưởng tới các quyết định đầu tư của công ty đa quốc gia nước này trên toàn cầu.
Cuối năm 2017, Mỹ đã thông qua luật cải cách thuế lớn nhất 30 năm; trong đó giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 35% xuống 21%. Điều này khiến các công ty Mỹ tại các nước, trong đó có Việt Nam xem xét lại chiến lược đầu tư. Họ có thể chuyển hướng đầu tư về chính quốc gia của mình để hưởng thuế suất ưu đãi.
Ông Trần Toàn Thắng cũng cho rằng xu hướng giảm thuế của Mỹ có thể gây ra "làn sóng" giảm thuế ở một số nước hoặc ưu đãi nhằm giữ doanh nghiệp Mỹ ở lại, từ đó khiến sức cạnh tranh môi trường đâu tư của Việt Nam bị giảm tương đối.
Để giữ được đà tăng trưởng từ nay đến cuối năm, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam cần tạo môi trường đầu tư minh bạch, tăng cường thu hút FDI từ Mỹ; tiếp tục tăng cường năng lực công nghệ để thu hút doanh nghiệp FDI, nhất là chú trọng công nghệ cao.
Đồng thời, áp dụng biện pháp kiểm soát ngoại tệ nhằm đề phòng hiện tượng thoái vốn của các nhà đầu tư nước ngoài; ứng phó với các biện pháp tăng cường bảo hộ thương mại từ Mỹ cũng như những tác động tiêu cực từ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung; chủ động đối phó với biến động về tỷ giá.
Theo ông Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển-Bộ Kế hoạch và Đầu tư, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến chế tạo, tập trung hơn nữa cho xuất khẩu để tìm thị trường.
Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung Quốc, cần tránh không để cho hàng hóa Trung Quốc thông qua thị trường Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ. Nếu không làm tốt việc này, Việt Nam sẽ có nguy cơ bị đánh thuế như Trung Quốc.
Trên thực tế, chính sách bảo hộ thương mại mà cụ thể là cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung chưa có tác động rõ nét trong 6 tháng cuối năm, song cần tiếp tục cập nhật để đánh giá tác động, ông Đặng Đức Anh lưu ý./.
