Khu dinh thự của Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma. (Nguồn: Gallo Images/REX) Ngày 31/3, Tòa án Hiến pháp của Nam Phi đã ra phán quyết khẳng định đương kim Tổng thống Jacob Zuma và Quốc hội nước này không "tuân thủ, bảo vệ và tôn trọng" Hiến pháp liên quan đến việc ông Zuma bị cáo buộc sử dụng quỹ công để sửa chữa dinh thự cá nhân.
Tòa án này cũng yêu cầu ông Zuma phải hoàn lại nhà nước số tiền sử dụng sai mục đích trên.
Phát biểu tại Johannesburg, Chánh án Tòa án Hiến pháp Nam Phi Mogoeng Mogoeng cho biết Tổng thống Zuma phải trả lại số tiền của nhà nước sử dụng để sửa chữa dinh thự cá nhân ở Nkandla, tỉnh KwaZulu-Natal. Số tiền hoàn trả sẽ do Bộ Tài chính Nam Phi quyết định và cơ quan này sẽ phải báo cáo về việc này lên Tòa án Hiến pháp trong 60 ngày
Năm 2014, nữ Thanh tra nhà nước Thuli Madonsela đã công bố báo cáo, trong đó cáo buộc Tổng thống Zuma sử dụng khoản quỹ công khoảng 16 triệu USD để cải tạo nhà và nâng cấp hệ thống an ninh tại dinh thự của ông ở Nkandla; đồng thời, yêu cầu Tổng thống Zuma phải trả lại một phần số tiền trên.
Tuy nhiên, Tổng thống Zuma không thực thi yêu cầu đó, trong khi Quốc hội Nam Phi cũng bác bỏ đề nghị trên của bà Madonsela.
Hồi đầu năm nay, Tổng thống Zuma đã đề nghị trả lại một khoản tiền, song cho rằng số tiền này phải được quyết định độc lập và công bằng. Theo đó, ông mong muốn Bộ trưởng Tài chính và Tổng Kiểm toán sẽ quyết định số tiền ông phải trả lại là bao nhiêu.
Sau khi Tòa án Hiến pháp ra phán quyết, đảng Liên minh Dân chủ đối lập chính của Nam Phi đã đòi Tổng thống Zuma phải từ chức; đồng thời yêu cầu mở tiến trình luận tội ông Zuma. Tuyên bố của đảng trên nhấn mạnh hành động của Tổng thống Zuma là "sự vi phạm nghiêm trọng hiến pháp và cấu thành cơ sở để kết tội."
Trong khi đó, đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền tuyên bố chấp thuận phán quyết của Tòa án Hiến pháp và đảng này "hoàn toàn tin tưởng bộ máy tư pháp" và luật lệ của Nam Phi. Trong khi đó, Tổng thư ký ANC tuyên bố ông không có thẩm quyền để kêu gọi tiến hành cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm trong nội bộ đảng ANC đối với ông Zuma.
Về phần mình, Chính phủ Nam Phi ra tuyên bố cho biết Tổng thống Zuma cũng tôn trọng phán quyết trên của tòa án và "sẽ tham vấn với các cơ quan chức năng để đưa ra hành động phù hợp"./.
