Ngày 28/2, tại Hà Nội, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị lấy ý kiến các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, cựu cán bộ Đoàn chủ chốt về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Tại hội nghị, các đã biểu đã tập trung cho ý kiến về nhiều nội dung trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, đặc biệt là những quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.
Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Nguyễn Đắc Vinh; Bí thư Trung ương Đoàn Dương Văn An và Nguyên Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Vũ Mão chủ trì hội nghị.
Bảo vệ quyền con người
Trên cơ sở đánh giá lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này đặc biệt quan tâm đến việc sửa đổi, bổ sung các quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, bộ máy nhà nước và các vấn đề khác..., nhiều ý kiến cho rằng điều này sẽ dẫn đến việc sửa đổi, bổ sung mang tính toàn diện, làm cơ sở cho việc sửa đổi các văn bản luật khác.
Một điểm mới là chương quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được chuyển từ Chương 5 lên Chương 2 của Dự thảo Hiến pháp, đồng thời quyền con người được bổ sung thêm vào chương này, trở thành Chương về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Điều đó cho thấy phạm vi bảo đảm quyền trong dự thảo Hiến pháp đã được mở rộng hơn, phù hợp hơn với các Công ước quốc tế về quyền con người của Liên hợp quốc. Chương II trong dự thảo đã bổ sung thêm 5 điều luật mới: Điều 16, Điều 21, Điều 44, Điều 45, Điều 46 (nâng tổng số điều luật của Chương này lên 37 điều).
Các điều luật mới này đều hướng tới quyền của con người, bổ sung các quyền được sống, quyền được hưởng thụ các giá trị văn hóa, được sống trong môi trường trong lành, và có các nghĩa vụ tôn trọng quyền của người khác, không được lạm dụng quyền con người, quyền công dân để xâm phạm lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác...
Tiến sỹ Đỗ Minh Phượng (Đại học Luật Hà Nội) nêu rõ Điều 21 của dự thảo là một quy định mới thể hiện thái độ trân trọng quyền sống, là quyền quan trọng nhất của con người mà Hiến pháp của nhiều quốc gia trên thế giới đã trân trọng đưa lên ngay từ những quy định đầu tiên. Tuy nhiên, cần sắp xếp lại và quy định rõ hơn để nhận thức được rõ ràng thái độ trân trọng đó.
Trên cơ sở phân tích, đại biểu đề nghị đổi vị trí của Điều 21 dự thảo lên vị trí của Điều 17 và sẽ sửa lại là: “Mọi người đều có quyền sống và quyền mưu cầu hạnh phúc.”
Quan tâm chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam
Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Vũ Đức Khiển đã nêu lên những băn khoăn của mình. Đó là dự thảo chưa đề cập đến vấn đề Nhà nước, xã hội và gia đình chăm lo và tạo điều kiện cho thanh niên học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc, như đã quy định tại Điều 66 của Hiến pháp hiện hành.
Đại biểu viện dẫn trước đó, tại Điều 36 của Hiến pháp hiện hành còn quy định: “Các đoàn thể nhân dân, trước hết là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội, các tổ chức kinh tế, gia đình cùng nhà trường có trách nhiệm giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng.”
Đại biểu nhấn mạnh đây là vấn đề quan trọng và lâu dài của Nhà nước, xã hội của toàn dân và đề nghị cần đưa nội dung này vào thành một điều trong Chương I.
Trên cơ sở dẫn chứng vai trò của tổ chức thanh niên trong các bản Hiến pháp trước, nguyên Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Vũ Mão cho rằng Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 đã bỏ đi Điều 66 của Hiến pháp hiện hành là không hợp lý.
Ông kiến nghị giữ lại Điều 66 Hiến pháp năm 1992, tạm gọi là Điều 40a với nội dung được sửa đổi và bổ sung là: “1- Thanh niên được gia đình, Nhà nước và xã hội tạo điều kiện học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc. 2- Thanh niên phải làm tròn nhiệm vụ lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 3- Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, cùng Nhà nước chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng của thanh niên, vận động thanh niên thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động của cơ quan nhà nước.”
Tiến sỹ Trần Văn Miều - nguyên Giám đốc Trung tâm Văn hóa Giáo dục thanh thiếu niên đánh giá Dự thảo Hiến pháp chưa đề cập đến việc chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam theo tinh thần của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tiến sỹ Miều nêu rõ qua nghiên cứu 11 chương với 124 điều trong Dự thảo Hiến pháp, đại biểu không thấy điều nào hoặc ý nào nói đến quyền và nghĩa vụ của thế hệ trẻ Việt Nam (ngoại trừ có một ý nói về trẻ em ở Mục 2, Điều 62: “…chăm sóc sức khỏe người mẹ, trẻ em…”. Trong khi đó, Hiến pháp năm 1992 có Điều 66. Để thể chế hóa đường lối, quan điểm, chủ trương lãnh đạo của Đảng, đại biểu đề nghị bổ sung thêm một điều nói về thế hệ trẻ Việt Nam.
Tại hội nghị, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến cụ thể về các nội dung của dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992: kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường; bảo vệ Tổ quốc; bộ máy nhà nước; kỹ thuật trình bày các quy định của Hiến pháp.../.
Tại hội nghị, các đã biểu đã tập trung cho ý kiến về nhiều nội dung trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, đặc biệt là những quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.
Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Nguyễn Đắc Vinh; Bí thư Trung ương Đoàn Dương Văn An và Nguyên Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Vũ Mão chủ trì hội nghị.
Bảo vệ quyền con người
Trên cơ sở đánh giá lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này đặc biệt quan tâm đến việc sửa đổi, bổ sung các quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, bộ máy nhà nước và các vấn đề khác..., nhiều ý kiến cho rằng điều này sẽ dẫn đến việc sửa đổi, bổ sung mang tính toàn diện, làm cơ sở cho việc sửa đổi các văn bản luật khác.
Một điểm mới là chương quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được chuyển từ Chương 5 lên Chương 2 của Dự thảo Hiến pháp, đồng thời quyền con người được bổ sung thêm vào chương này, trở thành Chương về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Điều đó cho thấy phạm vi bảo đảm quyền trong dự thảo Hiến pháp đã được mở rộng hơn, phù hợp hơn với các Công ước quốc tế về quyền con người của Liên hợp quốc. Chương II trong dự thảo đã bổ sung thêm 5 điều luật mới: Điều 16, Điều 21, Điều 44, Điều 45, Điều 46 (nâng tổng số điều luật của Chương này lên 37 điều).
Các điều luật mới này đều hướng tới quyền của con người, bổ sung các quyền được sống, quyền được hưởng thụ các giá trị văn hóa, được sống trong môi trường trong lành, và có các nghĩa vụ tôn trọng quyền của người khác, không được lạm dụng quyền con người, quyền công dân để xâm phạm lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác...
Tiến sỹ Đỗ Minh Phượng (Đại học Luật Hà Nội) nêu rõ Điều 21 của dự thảo là một quy định mới thể hiện thái độ trân trọng quyền sống, là quyền quan trọng nhất của con người mà Hiến pháp của nhiều quốc gia trên thế giới đã trân trọng đưa lên ngay từ những quy định đầu tiên. Tuy nhiên, cần sắp xếp lại và quy định rõ hơn để nhận thức được rõ ràng thái độ trân trọng đó.
Trên cơ sở phân tích, đại biểu đề nghị đổi vị trí của Điều 21 dự thảo lên vị trí của Điều 17 và sẽ sửa lại là: “Mọi người đều có quyền sống và quyền mưu cầu hạnh phúc.”
Quan tâm chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam
Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Vũ Đức Khiển đã nêu lên những băn khoăn của mình. Đó là dự thảo chưa đề cập đến vấn đề Nhà nước, xã hội và gia đình chăm lo và tạo điều kiện cho thanh niên học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc, như đã quy định tại Điều 66 của Hiến pháp hiện hành.
Đại biểu viện dẫn trước đó, tại Điều 36 của Hiến pháp hiện hành còn quy định: “Các đoàn thể nhân dân, trước hết là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội, các tổ chức kinh tế, gia đình cùng nhà trường có trách nhiệm giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng.”
Đại biểu nhấn mạnh đây là vấn đề quan trọng và lâu dài của Nhà nước, xã hội của toàn dân và đề nghị cần đưa nội dung này vào thành một điều trong Chương I.
Trên cơ sở dẫn chứng vai trò của tổ chức thanh niên trong các bản Hiến pháp trước, nguyên Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Vũ Mão cho rằng Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 đã bỏ đi Điều 66 của Hiến pháp hiện hành là không hợp lý.
Ông kiến nghị giữ lại Điều 66 Hiến pháp năm 1992, tạm gọi là Điều 40a với nội dung được sửa đổi và bổ sung là: “1- Thanh niên được gia đình, Nhà nước và xã hội tạo điều kiện học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc. 2- Thanh niên phải làm tròn nhiệm vụ lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 3- Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, cùng Nhà nước chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng của thanh niên, vận động thanh niên thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động của cơ quan nhà nước.”
Tiến sỹ Trần Văn Miều - nguyên Giám đốc Trung tâm Văn hóa Giáo dục thanh thiếu niên đánh giá Dự thảo Hiến pháp chưa đề cập đến việc chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam theo tinh thần của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tiến sỹ Miều nêu rõ qua nghiên cứu 11 chương với 124 điều trong Dự thảo Hiến pháp, đại biểu không thấy điều nào hoặc ý nào nói đến quyền và nghĩa vụ của thế hệ trẻ Việt Nam (ngoại trừ có một ý nói về trẻ em ở Mục 2, Điều 62: “…chăm sóc sức khỏe người mẹ, trẻ em…”. Trong khi đó, Hiến pháp năm 1992 có Điều 66. Để thể chế hóa đường lối, quan điểm, chủ trương lãnh đạo của Đảng, đại biểu đề nghị bổ sung thêm một điều nói về thế hệ trẻ Việt Nam.
Tại hội nghị, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến cụ thể về các nội dung của dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992: kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường; bảo vệ Tổ quốc; bộ máy nhà nước; kỹ thuật trình bày các quy định của Hiến pháp.../.
Quỳnh Hoa (TTXVN)
