Một trong những nội dung nổi bật được các nhà khoa học bàn đến trong hội nghị khoa học giáo dục thể chất, y tế giáo dục lần thứ V là thể lực học sinh, sinh viên Việt Nam còn thấp và tình trạng bệnh học đường có xu hướng tăng.
Thấp, bé hơn thanh niên trong khu vực
Nhận định về thể lực học sinh, sinh viên Việt Nam, phó giáo sư-tiến sĩ Trần Văn Dần, Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục-Sức khỏe-Môi trường, Hội khuyến học Việt Nam cho biết: “Thể lực của học sinh, sinh viên Việt Nam đã có những bước cải thiện rõ rệt trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, vẫn cần thẳng thắn nhìn nhận là so sánh với các nước khu vực thì thể lực của học sinh, sinh viên Việt Nam chưa đạt.”
Đề tài nghiên cứu về thực trạng thể chất sinh viên từ 19-20 tuổi tại Thành phố Hồ Chí Minh của tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh có những so sánh về thực trạng thể chất sinh viên Thành phố Hồ Chí Minh với một số nước.
Nghiên cứu này được thử với 9.575 sinh viên của 18 trường đại học, cao đẳng đóng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, chiều cao đứng và cân nặng ở nam và nữ đều kém hơn thanh niên Quảng Tây (Trung Quốc); chỉ số BMI (dùng để tính toán mức độ béo phì) xếp loại bình thường theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới; chỉ tiêu công năng tim xếp loại kém theo bảng phân loại của Ruffier; sức mạnh chân kém hơn thanh niên Singapore - 19 tuổi; sức mạnh chân và sức bền của sinh viên Thành phố Hồ Chí Minh đều kém hơn thanh niên Nhật Bản.
Bệnh học đường đang gia tăng
Phó giáo sư-tiến sĩ Trần Văn Dần cho biết, hai bệnh phổ biến nhất ở học đường hiện nay là bệnh cận thị và bệnh cong vẹo cột sống. Nhiều tác giả nghiên cứu cũng đưa ra kết quả bệnh cận thị học đường có xu hướng ngày càng nhiều.
Theo một báo cáo mới nhất trong năm 2009, tại thành phố Hà Nội tỷ lệ học sinh Hà Nội bị cận thị chiếm khoảng gần 37% và một báo cáo nghiên cứu tại Hải Phòng thì số học sinh bị cận thị chiếm 36%. Đó là hai nghiên cứu khác nhau nhưng lại cho một “mẫu chung” về tỷ lệ học sinh cận thị - ông Dần nhấn mạnh.
Nguyên nhân là do thời gian học sinh sử dụng con mắt quá nhiều do học thêm, học tối, sử dụng vi tính,… khiến mắt làm việc nhiều, thị lực giảm.
Tỷ lệ học sinh Việt Nam bị mắc bệnh cong vẹo cột sống chiếm tỷ lệ từ 15 đến 25%. Nguyên nhân là kích thước bàn ghế không phù hợp với chiều cao học sinh, tư thế ngồi và một số yếu tố khác như ánh sáng thiếu, mang vác nặng.
Hiện học sinh tiểu học phải mang quá nhiều sách. Trong khi quy định với 40 cân trọng lượng cơ thể, thì chỉ nên mang tương đương 1/10, thì nhiều học sinh tiểu học nặng vẻn vẹn 25kg phải đeo cặp tới 4kg.
Thiếu, yếu đội ngũ cán bộ y tế
Tại nghiên cứu thực trạng cán bộ y tế trường học được nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Lê Thị Thanh Xuân, bộ môn Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội thực hiện tại 3 tỉnh là Phú Thọ, Quảng Bình, Đồng Nai trong 2 năm cho thấy, khi bị những triệu chứng như ho, sốt… có 33% các em học sinh tự chữa, không em nào tìm tới phòng y tế trường học.
Bà Trần Quỳnh Anh, thành viên nhóm khảo sát cho biết: “Hầu như các trường chúng tôi đến đều có phòng y tế, cán bộ y tế, có tủ thuốc nhưng bên trong thì không đủ số thuốc cần thiết hay trang thiết bị y tế, thậm chí có nơi bên trong tủ thuốc không có gì(!). Những cán bộ y tế thì gần như không có khả năng tự khám những bệnh học đường.”
Một thực trạng được các nhà nghiên cứu đưa ra là cán bộ y tế trường học hiện vẫn kiêm nhiệm. Trình độ từ trung cấp y tế còn rất ít, đặc biệt tập trung ở những tỉnh đồng bằng. Vì vậy họ không hề biết về 5 nội dung, 8 nhiệm vụ đối với y tế trường học.
Theo bà Xuân, điều này xuất phát ở chức danh của cán bộ y tế trường học. Tuy là cán bộ y tế nhưng họ lại không được hưởng phụ cấp của ngành y tế trong khi cán bộ y tế làm cho các cơ sở sự nghiệp vẫn có lương, phụ cấp nghề nghiệp (từ 25 đến 30%).
Đối với vùng cao, đời sống cán bộ y tế học đường ổn định hơn, họ có thể sống với mức lương 500-700.000 đồng/ tháng. Là cán bộ y tế trường học nhưng họ “lẻ loi” trong ngày 20/11 và ngày 27/2 (Ngày Nhà giáo Việt Nam và Ngày Thầy thuốc Việt Nam)./.
Thấp, bé hơn thanh niên trong khu vực
Nhận định về thể lực học sinh, sinh viên Việt Nam, phó giáo sư-tiến sĩ Trần Văn Dần, Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục-Sức khỏe-Môi trường, Hội khuyến học Việt Nam cho biết: “Thể lực của học sinh, sinh viên Việt Nam đã có những bước cải thiện rõ rệt trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, vẫn cần thẳng thắn nhìn nhận là so sánh với các nước khu vực thì thể lực của học sinh, sinh viên Việt Nam chưa đạt.”
Đề tài nghiên cứu về thực trạng thể chất sinh viên từ 19-20 tuổi tại Thành phố Hồ Chí Minh của tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh có những so sánh về thực trạng thể chất sinh viên Thành phố Hồ Chí Minh với một số nước.
Nghiên cứu này được thử với 9.575 sinh viên của 18 trường đại học, cao đẳng đóng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, chiều cao đứng và cân nặng ở nam và nữ đều kém hơn thanh niên Quảng Tây (Trung Quốc); chỉ số BMI (dùng để tính toán mức độ béo phì) xếp loại bình thường theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới; chỉ tiêu công năng tim xếp loại kém theo bảng phân loại của Ruffier; sức mạnh chân kém hơn thanh niên Singapore - 19 tuổi; sức mạnh chân và sức bền của sinh viên Thành phố Hồ Chí Minh đều kém hơn thanh niên Nhật Bản.
Bệnh học đường đang gia tăng
Phó giáo sư-tiến sĩ Trần Văn Dần cho biết, hai bệnh phổ biến nhất ở học đường hiện nay là bệnh cận thị và bệnh cong vẹo cột sống. Nhiều tác giả nghiên cứu cũng đưa ra kết quả bệnh cận thị học đường có xu hướng ngày càng nhiều.
Theo một báo cáo mới nhất trong năm 2009, tại thành phố Hà Nội tỷ lệ học sinh Hà Nội bị cận thị chiếm khoảng gần 37% và một báo cáo nghiên cứu tại Hải Phòng thì số học sinh bị cận thị chiếm 36%. Đó là hai nghiên cứu khác nhau nhưng lại cho một “mẫu chung” về tỷ lệ học sinh cận thị - ông Dần nhấn mạnh.
Nguyên nhân là do thời gian học sinh sử dụng con mắt quá nhiều do học thêm, học tối, sử dụng vi tính,… khiến mắt làm việc nhiều, thị lực giảm.
Tỷ lệ học sinh Việt Nam bị mắc bệnh cong vẹo cột sống chiếm tỷ lệ từ 15 đến 25%. Nguyên nhân là kích thước bàn ghế không phù hợp với chiều cao học sinh, tư thế ngồi và một số yếu tố khác như ánh sáng thiếu, mang vác nặng.
Hiện học sinh tiểu học phải mang quá nhiều sách. Trong khi quy định với 40 cân trọng lượng cơ thể, thì chỉ nên mang tương đương 1/10, thì nhiều học sinh tiểu học nặng vẻn vẹn 25kg phải đeo cặp tới 4kg.
Thiếu, yếu đội ngũ cán bộ y tế
Tại nghiên cứu thực trạng cán bộ y tế trường học được nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Lê Thị Thanh Xuân, bộ môn Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội thực hiện tại 3 tỉnh là Phú Thọ, Quảng Bình, Đồng Nai trong 2 năm cho thấy, khi bị những triệu chứng như ho, sốt… có 33% các em học sinh tự chữa, không em nào tìm tới phòng y tế trường học.
Bà Trần Quỳnh Anh, thành viên nhóm khảo sát cho biết: “Hầu như các trường chúng tôi đến đều có phòng y tế, cán bộ y tế, có tủ thuốc nhưng bên trong thì không đủ số thuốc cần thiết hay trang thiết bị y tế, thậm chí có nơi bên trong tủ thuốc không có gì(!). Những cán bộ y tế thì gần như không có khả năng tự khám những bệnh học đường.”
Một thực trạng được các nhà nghiên cứu đưa ra là cán bộ y tế trường học hiện vẫn kiêm nhiệm. Trình độ từ trung cấp y tế còn rất ít, đặc biệt tập trung ở những tỉnh đồng bằng. Vì vậy họ không hề biết về 5 nội dung, 8 nhiệm vụ đối với y tế trường học.
Theo bà Xuân, điều này xuất phát ở chức danh của cán bộ y tế trường học. Tuy là cán bộ y tế nhưng họ lại không được hưởng phụ cấp của ngành y tế trong khi cán bộ y tế làm cho các cơ sở sự nghiệp vẫn có lương, phụ cấp nghề nghiệp (từ 25 đến 30%).
Đối với vùng cao, đời sống cán bộ y tế học đường ổn định hơn, họ có thể sống với mức lương 500-700.000 đồng/ tháng. Là cán bộ y tế trường học nhưng họ “lẻ loi” trong ngày 20/11 và ngày 27/2 (Ngày Nhà giáo Việt Nam và Ngày Thầy thuốc Việt Nam)./.
Lê Vân (Báo Tin Tức/Vietnam+)