Cảnh ngập tại Bến Ninh Kiều. (Ảnh: Duy Khương/TTXVN) Thời gian gần đây, thành phố Cần Thơ đã đầu tư nguồn kinh phí rất lớn từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB) để mở rộng hàng chục con hẻm, nâng cấp đường, xây dựng hệ thống tiêu thoát nước... nhằm tạo cho bộ mặt đô thị ngày càng khang trang, sạch đẹp. Tuy nhiên, nghịch lý là mặc dù đã được đầu tư nâng cấp, nhưng sau mỗi trận mưa, tình trạng ngập tại đô thị ngày càng nghiêm trọng.
Trước đây, tình trạng ngập úng chỉ xảy ra khi có triều cường dâng cao và mưa lớn kéo dài, nhưng từ đầu mùa mưa 2015 đến nay, chỉ một trận mưa nhỏ cũng đã làm ngập lụt nhiều tuyến phố, thời gian ngập cũng kéo dài hơn so với trước đây.
Theo Sở Xây dựng thành phố Cần Thơ, những cơn mưa đầu mùa năm 2015 trên địa bàn nội đô của quận Ninh Kiều, đã khiến 29/69 con đường bị ngập, độ ngập từ 0,1-0,4m; trong đó ngập nặng nhất là đường Hùng Vương (0,4m), đường Nguyễn Văn Linh (từ 0,25-0,3m), một số tuyến trong khu dân cư của Trung tâm Thương mại Cái Khế ngập 0,5m... Thời gian ngập cũng kéo dài từ 3-4 giờ, cao hơn so với các năm trước.
Cảnh ngập tại đường Hai Bà Trưng. (Ảnh: Duy Khương/TTXVN) Theo Sở Xây dựng, nguyên nhân ngập là do từ năm 2014, dự án nâng cấp đô thị đầu tư thêm 113 van ngăn triều trên tất cả các cửa xả ở quận Ninh Kiều nhưng hầu hết cao độ của các cửa xả này thấp (để ngăn triều cường), nên khi mực nước dâng lên, áp lực nước bên ngoài đã hạn chế dòng chảy của cửa xả, làm lượng nước thoát ra cửa xả ít đi và thời gian thoát nước lâu hơn.
Một số cửa xả khác thì lại làm cao hơn hệ thống cống bên trong (như cửa xả đường Hòa Bình, cửa xả đường Nguyễn Trãi) làm hạn chế đáng kể dòng chảy, lượng nước thoát ra sông cũng chậm hơn.
Ngoài ra, do hệ thống cống chưa hoàn chỉnh và các tuyến cống được đầu tư từ rất lâu nên một số đoạn bị mục, rễ cây xâm thực làm hạn chế dòng chảy. Kích thước cống hiện trạng cũng không đáp ứng đủ lưu lượng thoát nước. Một số mương hồ trên địa bàn bị thu hẹp do tốc độ đô thị hóa hoặc người dân tự lấn chiếm, xả rác làm lưu lượng nước thoát ra bị hạn chế (như rạch Bà Nga, rạch Sao...).
Để khắc phục tình trạng ngập trong đô thị, trước mắt, thành phố Cần Thơ đã chỉ đạo quận Ninh Kiều vận động nhân dân tháo dỡ những công trình làm hạn chế dòng chảy trên các cửa xả, cải tạo lại các cửa xả có cao trình cao hơn các tuyến cống thu gom bên trong, vận hành linh hoạt các cống ngăn triều bằng hình thức mở các van ngăn triều trong các thời điểm triều cường chưa gây ngập để tăng khả năng dòng chảy.
Bên cạnh đó, xây dựng một số trạm bơm tại một số cửa xả có lưu lượng nước lớn nhằm giải phóng lượng nước mưa bị tồn đọng do van ngăn triều đóng lúc triều cường dâng cao.
Nước ngập vào tận nhà dân tại quận Ninh Kiều. (Ảnh: Duy Khương/TTXVN) Đối với các khu dân cư có cao độ thấp, thành phố sẽ từng bước nâng cấp mặt đường, cải tạo các tuyến cống không còn đủ khả năng thoát nước do quá trình đô thị hóa hiện nay, hoặc cao độ cống không đồng bộ, đồng thời nạo vét thường xuyên các tuyến cống, hố ga trong khu dân cư, kiểm tra, thống kê các cống bị hư hại để thay thế.
Về giải pháp lâu dài, theo ông Lê Văn Tâm, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Cần Thơ, sắp tới, thành phố Cần Thơ sẽ thành lập trung tâm trực thuộc Ủy ban Nhân dân thành phố để chuyên làm công tác thoát nước, chống ngập, chống úng nhằm giúp công tác xử lý nước thải có hiệu quả hơn.
Mặt khác, Sở Xây dựng thành phố Cần Thơ đang tiến hành lập đồ án quy hoạch thoát nước thành phố đến năm 2030, dự kiến sẽ được Ủy ban Nhân dân thành phố phê duyệt trong năm 2015.
Ngoài ra, thành phố Cần Thơ cũng đang chuẩn bị triển khai dự án phát triển đô thị thành phố Cần Thơ và tăng cường khả năng chống chịu của đô thị bằng nguồn vốn vay của WB nhằm chống ngập cho quận Ninh Kiều và quận Bình Thủy bằng hệ thống kè kết hợp với đường, cống ngăn triều và các trạm bơm tiêu thoát nước.
Dự kiến, sau khi dự án này hoàn thành sẽ góp phần giải quyết được tình trạng ngập nước ở khu vực trung tâm./.
