Lũ lụt là một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ em phải chuyển khỏi chỗ ở do thiên tai. (Ảnh: PV/Vietnam+) Việt Nam cùng với các quốc gia khác trong khu vực như Trung Quốc, Philippines và Indonesia nằm trong top 10 quốc gia ghi nhận số lượng trẻ em phải chuyển khỏi chỗ ở nhiều nhất do phải đối mặt với các tình trạng thời tiết khắc nghiệt, dân số trẻ em đông cùng với những tiến bộ về năng lực đưa ra cảnh báo sớm và thực hiện sơ tán.
Đây là thông tin được đưa ra trong báo cáo phân tích “Trẻ em phải chuyển chỗ ở trong bối cảnh khí hậu thay đổi” do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) vừa công bố hôm nay, 6/10.
930.000 trẻ em Việt Nam phải chuyển khỏi nơi ở
Từ năm 2016 đến năm 2021, khoảng 930.000 trẻ em ở Việt Nam phải chuyển khỏi nơi ở do các tình trạng thiên tai khác nhau như lũ lụt, bão và hạn hán.
Bà Rana Flowers, Đại diện UNICEF tại Việt Nam cho biết: ”Bằng chứng từ các thảm họa xảy ra ở Việt Nam đã khẳng định trẻ em chịu nhiều ảnh hưởng của khủng hoảng khí hậu, không chỉ về mặt sức khỏe mà còn về mọi mặt phát triển của trẻ. Điều quan trọng là khi tiến hành chuyển đổi sang các nguồn năng lượng xanh, Việt Nam cần phải tăng cường các nỗ lực và nguồn lực nhằm xây dựng các cộng đồng có khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu trên khắp Việt Nam.”
[Bộ TN-MT ra mắt Hệ thống hỗ trợ cảnh báo sớm dông, sét, mưa, lũ]
Các quyết định chuyển chỗ ở có thể mang tính bắt buộc và diễn ra đột ngột khi thảm họa xảy đến, hoặc do sơ tán sớm. Mặc dù được cứu sống tính mạng nhưng nhiều trẻ vẫn phải đối mặt với các thách thức và rủi ro khác nhau khi phải rời khỏi ngôi nhà của mình, thường trong các khoảng thời gian dài.
Trao quà hỗ trợ cho gia đình có trẻ em phải di dời chỗ ở vì thiên tai. (Ảnh: PV/Vietnam+) Việc di chuyển khỏi nơi ở dù chỉ trong thời gian ngắn hay kéo dài, đều có thể gia tăng mức độ nghiêm trọng của các nguy cơ liên quan đến khí hậu đối với trẻ em. Sau khi thảm họa xảy ra, trẻ em có thể bị tách khỏi cha mẹ hoặc người chăm sóc, gia tăng nguy cơ trẻ bị bóc lột, buôn bán và xâm hại. Việc này cũng có thể làm gián đoạn hoạt động học tập, chăm sóc sức khỏe cũng như tiếp cận nước sạch và vệ sinh của trẻ, dẫn tới tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng, mắc bệnh và không được tiêm chủng đầy đủ.
Phân tích toàn cầu đầu tiên về số lượng trẻ em phải chuyển khỏi nơi ở của mình trong khoảng thời gian 6 năm từ năm 2016 đến năm 2021 do các thảm họa lũ lụt, bão, hạn hán và cháy rừng gây ra cho thấy có 43,1 triệu trẻ em tại 44 quốc gia phải chuyển chỗ ở, tương đương với khoảng 20.000 trẻ em phải chuyển chỗ ở mỗi ngày do các thảm họa liên quan đến thời tiết gây ra.
Theo phân tích của UNICEF, ước tính có khoảng 19 triệu trẻ em tại khu vực Đông Á và Thái Bình Dương phải chuyển chỗ ở do các thảm họa liên quan đến thời tiết từ năm 2016 đến năm 2021, chiếm hơn 44% tổng số trẻ em phải chuyển khỏi nơi ở trên toàn cầu. Các nguyên nhân hàng đầu khiến hầu hết trẻ em tại các khu vực này phải chuyển chỗ ở là do lũ lụt (12 triệu trẻ em) và bão (hơn 6 triệu trẻ em).
Xét theo quy mô dân số trẻ em, trẻ em sống ở các quốc đảo nhỏ như Vanuatu, Fiji, Palau và Quần đảo Bắc Mariana là những người bị ảnh hưởng nhiều nhất do bão.
Báo cáo phân tích của UNICEF dự báo rằng trong 30 năm tới, lũ lụt ven sông có thể khiến gần 96 triệu trẻ em phải chuyển khỏi chỗ ở. (Ảnh: Vietnam+) Tăng cường hợp tác để ứng phó tốt hơn
Báo cáo phân tích của UNICEF dự báo rằng trong 30 năm tới, lũ lụt ven sông có thể khiến gần 96 triệu trẻ em phải chuyển khỏi chỗ ở và gió lốc và mực nước dâng do bão có khả năng sẽ khiến lần lượt là 10,3 triệu và 7,2 triệu trẻ em phải chuyển khỏi nơi ở cũng trong khoảng thời gian tương tự. Với các hiện tượng thời tiết xảy ra thường xuyên và khắc nghiệt hơn do hậu quả của biến đổi khí hậu, con số thực tế gần như chắc chắn sẽ cao hơn so với dự báo.
Bà Catherine Russell, Giám đốc điều hành UNICEF cho biết: “Thật đáng sợ đối với bất kỳ trẻ em nào khi phải chứng kiến một trận cháy rừng, một cơn bão hoặc một trận lũ dữ dội ập tới cộng đồng nơi các em sinh sống. Đối với những trẻ buộc phải dời đi, nỗi sợ hãi và những tác động gây ra có thể đặc biệt nghiêm trọng cùng với nỗi lo lắng về việc liệu các em có thể trở về nhà, tiếp tục đi học hay buộc phải dời đi một lần nữa. Sinh mạng của các em có thể được cứu sống nhờ việc di dời, sơ tán nhưng việc đó cũng gây ra nhiều xáo trộn trong cuộc sống của các em.”
“Khi tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng thì các phong trào về khí hậu cũng ngày càng nhiều hơn. Chúng ta có các công cụ và kiến thức để ứng phó với những thách thức ngày càng lớn đối với trẻ em, tuy nhiên chúng ta đang hành động quá chậm. Chúng ta cần tăng cường các hoạt động hỗ trợ cộng đồng trong việc chuẩn bị, bảo vệ những trẻ em có nguy cơ phải chuyển chỗ ở và hỗ trợ những em đã phải rời bỏ nơi ở của mình,” bà Catherine Russell nhấn mạnh.
UNICEF đang hợp tác với các Chính phủ để có những chuẩn bị ứng phó tốt hơn và giảm thiểu rủi ro chuyển nơi ở của trẻ em, xây dựng và triển khai các chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm thiểu rủi ro thiên tai phù hợp với trẻ em; thiết kế các dịch vụ di động, linh hoạt để tiếp cận và bảo vệ trẻ em trước, trong và sau thảm họa đồng thời có các giải pháp cung cấp thực phẩm để giải quyết các thách thức và khó khăn mà trẻ em gặp phải trong từng tình huống./.
