Ngày 10/10, tại Hà Nội, Ủy bansông Mekong Việt Nam đã tổ chức Hội thảo "Xây dựng Kế hoạch hành động quốc giathực hiện Chiến lược phát triển lưu vực sông Mekong, dựa trên Quản lý tổng hợptài nguyên nước."
Hội thảo nhằm góp phần tăng cường quản lý tổng hợp tài nguyên nước tạiĐồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và đảmbảo môi trường, đồng thời tạo các cơ sở khoa học kỹ thuật, pháp lý cho hợp táctrong Ủy hội Mekong, thực hiện tốt Chiến lược phát triển lưu vực dựa trên quảnlý tổng hợp tài nguyên nước.
Sông Mekong có chiều dài khoảng 4.800km bắt nguồn từ Tây Tạng chảy qua TrungQuốc, Myanmar, Lào, Thái Lan và Campuchia, hình thành nên một châu thổ phìnhiêu, nhưng rất nhạy cảm với tác động ở thượng lưu, trong đó phần lớn là Đồngbằng sông Cửu Long của Việt Nam và một phần Campuchia, trước khi đổ ra BiểnĐông.
Lưu vực sông Mekong có diện tích rộng 795.000km2, là con sông có mức đa dạngsinh học cao thứ 2 thế giới. Ước tính có 60 triệu người sống ở hạ lưu sông này,trong đó Việt Nam có 17 triệu người sống ở Đồng bằng sông Cửu Long và 3 triệungười ở Tây Nguyên.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban sôngMekong Việt Nam Nguyễn Thái Lai cho biết tại Hội nghị Thượng đỉnh Ủy hội sôngMekong lần đầu tiên (ngày 5/5/2010), Thủ tướng Chính phủ của các quốc gia hạ lưusông Mekong đã tái khẳng định cam kết của các quốc gia tiếp tục hợp tác thúc đẩyphát triển, sử dụng, bảo tồn, quản lý bền vững tài nguyên nước và tài nguyênliên quan, để "đáp ứng nhu cầu, giữ cân bằng để hướng tới sự phát triển bền vữngcủa lưu vực sông Mekong."
Hội nghị Thượng đỉnh cũng đã nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác hơn nữa để giảiquyết những thách thức quan trọng đang nổi lên ở lưu vực sông Mekong, bao gồmquản lý rủi ro do lũ lụt và hạn hán gây ra; lồng ghép tốt hơn các cân nhắc vềtính bền vững trong việc phát triển tiềm năng thủy điện của lưu vực; giảm thiểusự suy giảm chất lượng nước, mất đất ngập nước và nạn phá rừng đang là những rủiro đối với đa dạng sinh học và sinh kế của người dân; quản lý tốt hơn nguồn thủysản tự nhiên đặc biệt của lưu vực, nghiên cứu và giải quyết các mối đe dọa đốivới sinh kế do biến đổi khí hậu sinh ra.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học, nhà quản lý thuộc các bộ Tài nguyên và Môitrường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông, Công Thương, Kế hoạchvà Đầu tư, Ngoại giao, Xây dựng... đều cho rằng mục tiêu lâu dài của Kế hoạchhành động quốc gia thực hiện Chiến lược phát triển lưu vực sông Mekong dựa trênquản lý tổng hợp tài nguyên nước là tăng cường quản lý tổng hợp tài nguyên nướctại Đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên.
Mục tiêu trước mắt phải xác định đượccác vấn đề Việt Nam quan tâm, nhằm xây dựng các dự án, chương trình giải quyếtđể hỗ trợ thực hiện tốt các chiến lược, chính sách quốc gia và các hành độngchiến lược của Ủy hội, đồng thời bổ sung kiến thức để cập nhật kịch bản pháttriển lưu vực và điều chỉnh Chiến lược sau này.
Nguyên tắc khi xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia bước đầu nên tiến hành songsong với kế hoạch hành động vùng, để thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa quốc giavà vùng. Sau đó các hoạt động quốc gia có thể tiếp tục cho thời kỳ dài hơn, nhằmđảm bảo một cách tiếp cận quản lý bền vững tài nguyên nước từ cấp cơ sở (tiểulưu vực).
Cách làm này sẽ huy động được sự ủng hộ cần thiết và sự tham gia củacác cơ quan hữu quan trong quá trình xây dựng Kế hoạch hành động.
Báo cáo của Ủy ban sông Mekong Việt Nam cũng đã nêu rõ, trên lãnh thổ Việt Nam có hai tiểu vùng thuộc lưu vực sông Mekong đã được xác định trong Chương trình kếhoạch phát triển lưu vực, đó là tiểu vùng 10V (Đồng bằng sông Cửu Long và tiểuvùng 7V (lưu vực sông Se San và Srepok).
Cả hai tiểu vùng đều có vị trí chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế-xãhội và an ninh chính trị của đất nước, đồng thời thúc đẩy hợp tác với các quốcgia khác trong Ủy hội. Mỗi tiểu vùng có đặc trưng địa lý thủy văn và điều kiệnphát triển kinh tế-xã hội khác nhau.
Ủy ban sông Mekong Việt Nam đã đề xuất các lĩnh vực cần quan tâm và dựán Đồng bằng sông Cửu Long, cũng như các lĩnh vực cần quan tâm và dự án ở TâyNguyên, nằm trong Kế hoạch hành động quốc gia với những mục tiệu cụ thể khácnhau.
Đơn cử như lĩnh vực cần quan tâm về “Lồng ghép và hài hòa quy trình quy hoạchquốc gia với Chiến lược phát triển lưu vực, dựa trên quản lý tổng hợp tài nguyênnước” ở Đồng bằng sông Cửu Long. Mục tiêu toàn diện là để đánh giá việc quản lý tổng hợp tài nguyên nước của khuvực này; mối quan hệ liên quan tới nước trên lưu vực nhằm củng cố và thể chế hóaquy trình quốc gia, góp phần phát triển bền vững tài nguyên nước ở cấp quốc giavà cấp lưu vực.../.
Hội thảo nhằm góp phần tăng cường quản lý tổng hợp tài nguyên nước tạiĐồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và đảmbảo môi trường, đồng thời tạo các cơ sở khoa học kỹ thuật, pháp lý cho hợp táctrong Ủy hội Mekong, thực hiện tốt Chiến lược phát triển lưu vực dựa trên quảnlý tổng hợp tài nguyên nước.
Sông Mekong có chiều dài khoảng 4.800km bắt nguồn từ Tây Tạng chảy qua TrungQuốc, Myanmar, Lào, Thái Lan và Campuchia, hình thành nên một châu thổ phìnhiêu, nhưng rất nhạy cảm với tác động ở thượng lưu, trong đó phần lớn là Đồngbằng sông Cửu Long của Việt Nam và một phần Campuchia, trước khi đổ ra BiểnĐông.
Lưu vực sông Mekong có diện tích rộng 795.000km2, là con sông có mức đa dạngsinh học cao thứ 2 thế giới. Ước tính có 60 triệu người sống ở hạ lưu sông này,trong đó Việt Nam có 17 triệu người sống ở Đồng bằng sông Cửu Long và 3 triệungười ở Tây Nguyên.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban sôngMekong Việt Nam Nguyễn Thái Lai cho biết tại Hội nghị Thượng đỉnh Ủy hội sôngMekong lần đầu tiên (ngày 5/5/2010), Thủ tướng Chính phủ của các quốc gia hạ lưusông Mekong đã tái khẳng định cam kết của các quốc gia tiếp tục hợp tác thúc đẩyphát triển, sử dụng, bảo tồn, quản lý bền vững tài nguyên nước và tài nguyênliên quan, để "đáp ứng nhu cầu, giữ cân bằng để hướng tới sự phát triển bền vữngcủa lưu vực sông Mekong."
Hội nghị Thượng đỉnh cũng đã nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác hơn nữa để giảiquyết những thách thức quan trọng đang nổi lên ở lưu vực sông Mekong, bao gồmquản lý rủi ro do lũ lụt và hạn hán gây ra; lồng ghép tốt hơn các cân nhắc vềtính bền vững trong việc phát triển tiềm năng thủy điện của lưu vực; giảm thiểusự suy giảm chất lượng nước, mất đất ngập nước và nạn phá rừng đang là những rủiro đối với đa dạng sinh học và sinh kế của người dân; quản lý tốt hơn nguồn thủysản tự nhiên đặc biệt của lưu vực, nghiên cứu và giải quyết các mối đe dọa đốivới sinh kế do biến đổi khí hậu sinh ra.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học, nhà quản lý thuộc các bộ Tài nguyên và Môitrường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông, Công Thương, Kế hoạchvà Đầu tư, Ngoại giao, Xây dựng... đều cho rằng mục tiêu lâu dài của Kế hoạchhành động quốc gia thực hiện Chiến lược phát triển lưu vực sông Mekong dựa trênquản lý tổng hợp tài nguyên nước là tăng cường quản lý tổng hợp tài nguyên nướctại Đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên.
Mục tiêu trước mắt phải xác định đượccác vấn đề Việt Nam quan tâm, nhằm xây dựng các dự án, chương trình giải quyếtđể hỗ trợ thực hiện tốt các chiến lược, chính sách quốc gia và các hành độngchiến lược của Ủy hội, đồng thời bổ sung kiến thức để cập nhật kịch bản pháttriển lưu vực và điều chỉnh Chiến lược sau này.
Nguyên tắc khi xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia bước đầu nên tiến hành songsong với kế hoạch hành động vùng, để thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa quốc giavà vùng. Sau đó các hoạt động quốc gia có thể tiếp tục cho thời kỳ dài hơn, nhằmđảm bảo một cách tiếp cận quản lý bền vững tài nguyên nước từ cấp cơ sở (tiểulưu vực).
Cách làm này sẽ huy động được sự ủng hộ cần thiết và sự tham gia củacác cơ quan hữu quan trong quá trình xây dựng Kế hoạch hành động.
Báo cáo của Ủy ban sông Mekong Việt Nam cũng đã nêu rõ, trên lãnh thổ Việt Nam có hai tiểu vùng thuộc lưu vực sông Mekong đã được xác định trong Chương trình kếhoạch phát triển lưu vực, đó là tiểu vùng 10V (Đồng bằng sông Cửu Long và tiểuvùng 7V (lưu vực sông Se San và Srepok).
Cả hai tiểu vùng đều có vị trí chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế-xãhội và an ninh chính trị của đất nước, đồng thời thúc đẩy hợp tác với các quốcgia khác trong Ủy hội. Mỗi tiểu vùng có đặc trưng địa lý thủy văn và điều kiệnphát triển kinh tế-xã hội khác nhau.
Ủy ban sông Mekong Việt Nam đã đề xuất các lĩnh vực cần quan tâm và dựán Đồng bằng sông Cửu Long, cũng như các lĩnh vực cần quan tâm và dự án ở TâyNguyên, nằm trong Kế hoạch hành động quốc gia với những mục tiệu cụ thể khácnhau.
Đơn cử như lĩnh vực cần quan tâm về “Lồng ghép và hài hòa quy trình quy hoạchquốc gia với Chiến lược phát triển lưu vực, dựa trên quản lý tổng hợp tài nguyênnước” ở Đồng bằng sông Cửu Long. Mục tiêu toàn diện là để đánh giá việc quản lý tổng hợp tài nguyên nước của khuvực này; mối quan hệ liên quan tới nước trên lưu vực nhằm củng cố và thể chế hóaquy trình quốc gia, góp phần phát triển bền vững tài nguyên nước ở cấp quốc giavà cấp lưu vực.../.
Văn Hào (TTXVN)
