Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ cho biết, tính đến 31/8, Chính phủ đã bảo lãnh vay tổng số vốn là 1,365 tỷ USD cho 16 dự án ximăng; tuy nhiên, trong số các dự án “nợ công” này có 4 dự án đang gặp khó khăn và khó có khả năng trả nợ.
Đó là dự án ximăng Đồng Bành được cấp bảo lãnh vay từ năm 2003 với số vốn 45 triệu USD; ximăng Thái Nguyên vay 59 triệu USD từ bảo lãnh năm 2005; khoản vay của ximăng Tam Điệp là 133 triệu USD với bảo lãnh vay từ năm 2000; ximăng Hoàng Mai được cấp bảo lãnh vay từ năm 1998 với số tiền 145 triệu USD.
Các dự án ximăng thuộc lĩnh vực được ưu tiên đầu tư nên Chính phủ đã chủ trương bảo lãnh để nhóm dự án này được vay vốn nước ngoài. Từ 1/1/2010 đến nay, việc vay vốn được thực hiện theo Luật quản lý nợ công còn trước đó thì thực hiện theo Quyết định 233 (20/12/1999) và Quyết định 272 (12/11/2006) của Thủ tướng Chính phủ. Đây là các khoản vay thương mại và doanh nghiệp phải có trách nhiệm trả nợ.
Theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, khoản nợ mà Chính phủ bảo lãnh được coi là nghĩa vụ dự phòng. Nếu các doanh nghiệp không trả được nợ mà Chính phủ phải trả thay thì khi ấy nghĩa vụ nợ dự phòng chuyển thành nghĩa vụ thực tế của nhà nước, nó khác với nghĩa vụ tự vay tự trả.
Theo quy định hiện nay, đối với các khoản chi bảo lãnh, nếu doanh nghiệp không trả được nợ thì Bộ Tài chính sẽ ứng để trả nợ thay cho nhiều nhất là 3 kỳ. Tuy nhiên, đến nay cả 4 dự án này chưa tới mức quá 3 kỳ không trả được nợ. Nhưng nếu xảy ra trường hợp này thì sẽ thực hiện theo Luật quản lý nợ công, bán thanh lý tài sản thế chấp để thanh toán thu hồi nợ.
Trước thực tế này, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương rà soát lại quy hoạch, kế hoạch phát triển dự án ximăng; tập trung đầu tư đưa các dự án đang triển khai vào sử dụng.
Những dự án đang hoạt động cần nâng cao công suất để nhanh chóng thu hồi vốn đầu tư và trả nợ. Trước mắt, Bộ Tài chính kiến nghị tạm thời ngừng cấp bảo lãnh với các dự án ximăng cho tới khi Chính phủ có chủ trương mới.
Hiện Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị trực thuộc gồm Cục quản lý nợ, Tài chính đối ngoại có báo cáo tổng hợp, phân tích đánh giá nợ công của Việt Nam trong thời gian từ 2006-2010 để phục vụ việc xây dựng chiến lược điều hành nợ công giai đoạn 2011-2020./.
Đó là dự án ximăng Đồng Bành được cấp bảo lãnh vay từ năm 2003 với số vốn 45 triệu USD; ximăng Thái Nguyên vay 59 triệu USD từ bảo lãnh năm 2005; khoản vay của ximăng Tam Điệp là 133 triệu USD với bảo lãnh vay từ năm 2000; ximăng Hoàng Mai được cấp bảo lãnh vay từ năm 1998 với số tiền 145 triệu USD.
Các dự án ximăng thuộc lĩnh vực được ưu tiên đầu tư nên Chính phủ đã chủ trương bảo lãnh để nhóm dự án này được vay vốn nước ngoài. Từ 1/1/2010 đến nay, việc vay vốn được thực hiện theo Luật quản lý nợ công còn trước đó thì thực hiện theo Quyết định 233 (20/12/1999) và Quyết định 272 (12/11/2006) của Thủ tướng Chính phủ. Đây là các khoản vay thương mại và doanh nghiệp phải có trách nhiệm trả nợ.
Theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, khoản nợ mà Chính phủ bảo lãnh được coi là nghĩa vụ dự phòng. Nếu các doanh nghiệp không trả được nợ mà Chính phủ phải trả thay thì khi ấy nghĩa vụ nợ dự phòng chuyển thành nghĩa vụ thực tế của nhà nước, nó khác với nghĩa vụ tự vay tự trả.
Theo quy định hiện nay, đối với các khoản chi bảo lãnh, nếu doanh nghiệp không trả được nợ thì Bộ Tài chính sẽ ứng để trả nợ thay cho nhiều nhất là 3 kỳ. Tuy nhiên, đến nay cả 4 dự án này chưa tới mức quá 3 kỳ không trả được nợ. Nhưng nếu xảy ra trường hợp này thì sẽ thực hiện theo Luật quản lý nợ công, bán thanh lý tài sản thế chấp để thanh toán thu hồi nợ.
Trước thực tế này, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương rà soát lại quy hoạch, kế hoạch phát triển dự án ximăng; tập trung đầu tư đưa các dự án đang triển khai vào sử dụng.
Những dự án đang hoạt động cần nâng cao công suất để nhanh chóng thu hồi vốn đầu tư và trả nợ. Trước mắt, Bộ Tài chính kiến nghị tạm thời ngừng cấp bảo lãnh với các dự án ximăng cho tới khi Chính phủ có chủ trương mới.
Hiện Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị trực thuộc gồm Cục quản lý nợ, Tài chính đối ngoại có báo cáo tổng hợp, phân tích đánh giá nợ công của Việt Nam trong thời gian từ 2006-2010 để phục vụ việc xây dựng chiến lược điều hành nợ công giai đoạn 2011-2020./.
Thu Hằng (TTXVN/Vietnam+)
