Trả lương hưu, trợ cấp cho người cao tuổi. (Ảnh: TTXVN) Ở Việt Nam, tỷ lệ người cao tuổi trên tổng dân số là 11,9% năm 2017 và sẽ tiếp tục tăng lên đến 20% vào năm 2038. Đã đến lúc Việt Nam cần phải tính đến một mô hình mới phù hợp với vấn đề già hóa dân số, trong đó người cao tuổi không bị coi là gánh nặng của xã hội.
[Chăm sóc người cao tuổi là cơ sở vững chắc cho sự phát triển tương lai]
Đây là thông tin được đưa ra tại buổi toạ đàm “Thích ứng với già hoá dân số nhanh ở Việt Nam: Con đường phía trước” do Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam và Uỷ ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam tổ chức ngày 1/10 tại Hà Nội.
Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Năm 2017, số người cao tuổi ở Việt Nam chiếm 11,9% trong tổng dân số. Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, đến năm 2038 nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên là khoảng hơn 21 triệu người, chiếm tới 20% tổng dân số.
Cũng theo dự báo này, từ năm 2038, dân số trong độ tuổi lao động bắt đầu giảm và sự biến động dân số này sẽ tác động bất lợi đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội, nếu không có chính sách phù hợp. Xu hướng già hóa dân số là tất yếu, chính vì vậy Việt Nam cần có các can thiệp chính sách kịp thời để duy trì cơ cấu dân số hợp lý. Bên cạnh đó, xu hướng nữ hóa dân số cao tuổi cũng diễn ra nhanh ở tất cả các quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, đòi hỏi các chính sách chương trình thích ứng với già hóa dân số đều phải tính đến yếu tố giới và nhu cầu khác biệt về giới trong dân số cao tuổi.
Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) bà Astrid Bant nhấn mạnh: “Già hóa là một tất yếu của sự phát triển. Chúng ta phải chuyển hướng trọng tâm từ việc đơn thuần giúp tiếp cận với tuổi già sang giúp tiếp cận với một tuổi già vui vẻ và hạnh phúc. Việt Nam cần phải tính đến mô hình phù hợp với vấn đề già hóa dân số và tăng trưởng kinh tế xã hội và bảo vệ quyền lợi của người cao tuổi.”
Bà Trần Bích Thuỷ, Giám đốc Quốc gia tổ chức HelpAge International tại Việt Nam chỉ ra rằng: “Phân biệt tuổi tác chính là một trong những nguyên nhân gốc rễ cản trở già hoá tích cực. Đã đến lúc chúng ta phải quyết liệt hơn nữa nhằm chấm dứt phân biệt tuổi tác, đặc biệt là suy nghĩ cho rằng người cao tuổi là gánh nặng, thụ động và phụ thuộc.”
Người cao tuổi và người trẻ tuổi đều có những giá trị khác nhau trong cuộc sống. Bất chấp tuổi tác, phần lớn người cao tuổi vẫn tràn đầy nhiệt huyết, năng động, tích cực và mong muốn vẫn tiếp tục được đóng góp một các ý nghĩa cho gia đình, cộng đồng và xã hội.
Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng cho rằng cần xoá bỏ các rào cản về tuổi tác trong các chính sách, tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng và môi trường xã hội để đảm bảo người cao tuổi có thể tham gia vào hoạt động kinh tế-xã hội. Hiện nay, mô hình câu lạc bộ người cao tuổi như câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau đang hoạt động rất hiệu quả, cần phát triển các mô hình này tại các địa phương.
Tại buổi toạ đàm, các chuyên gia cho rằng cần rà soát và điều chỉnh nếu cần thiết các quy định chính sách liên quan đến người cao tuổi như: Luật Người cao tuổi, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Bình đẳng giới, Pháp lệnh Dân số... để thích ứng với già hoá dân số trong tương lai không xa./.
