Cờ Anh (phía dưới) và cờ EU (phía trên) tại London, Anh. (Ảnh: THX/TTXVN) Việc Anh rời khỏi khối thị trường chung của Liên minh châu Âu (EU) sau giai đoạn chuyển tiếp vào ngày 31/12/2020 mà không có thỏa thuận sẽ khiến nước Anh rơi vào tình trạng "đầy bất ổn chỉ sau một đêm," sau 40 năm là thành viên của khối.
Các chuyên gia của tờ Financial Times (Anh) đã đưa dự báo về tác động của Brexit không thỏa thuận đến 9 lĩnh vực của Anh, từ thực phẩm đến dịch vụ tài chính, du lịch đến dược phẩm.
Tiền tệ
Tác động đầu tiên là giá đồng bảng Anh giảm mạnh. Điều này có khả năng xảy ra trước ngày 1/1 tới. Ở mức cực đoan nhất, các nhà phân tích dự đoán đồng bảng có thể mất hơn 1/5 giá trị hiện tại so với đồng USD và đồng euro.
Jordan Rochester, chuyên gia tiền tệ của công ty tài chính Nomura ở London, dự đoán đồng tiền này có thể giảm xuống gần ngang giá với đồng USD, trong khi Paul Robson, người đứng đầu chiến lược tiền tệ G10 tại NatWest Markets, lạc quan hơn khi cho rằng đồng bảng có thể giảm “xuống mức thấp, tương đương với 1,2 lần so với đồng USD."
Trung tâm tài chính London
London, với ngành dịch vụ tài chính, ngành xuất khẩu dịch vụ lớn nhất của Anh và là một trong ba trung tâm tài chính lớn nhất thế giới, có thể sẽ tránh được “cơn bão” ban đầu khi phải tuân theo các điều khoản Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nhờ có quá trình chuẩn bị từ vài năm trước cho kịch bản không thỏa thuận. Hiện nhiều công ty đã thành lập văn phòng đại diện riêng ở Anh và EU để phục vụ khách hàng và đã bắt đầu điều chuyển nhân viên.
Tuy nhiên, việc không có thỏa thuận vẫn gây ra các tác động nguy hiểm đối với các thỏa thuận nhằm quản lý các hoạt động xuyên biên giới, từ giao dịch cổ phiếu và các công cụ phái sinh đến chia sẻ dữ liệu. Hiện vẫn chưa thể tính toán được sẽ có bao nhiêu doanh nghiệp sẽ rời London trong dài hạn.
Biên giới và cảng biển
Ngay khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp, ước tính có thể có tới 7.000 xe tải sẽ xếp hàng dài trên các đường cao tốc bên ngoài Dover và các cảng khác, và có thể sẽ phải mất tới hai ngày để thông quan.
Chính phủ Anh hiện được cho là đang làm mọi cách để ưu tiên các tuyến hàng hóa đến từ châu Âu, nhưng các quan chức nước này lo ngại rằng tình trạng xe chở hàng hóa vẫn phải xếp hàng chờ đợi khi EU tiến hành kiểm soát toàn bộ biên giới từ ngày 1/1/2020. Tình trạng này có thể kéo dài từ 3 đến 6 tháng.
Du lịch
Du khách Anh đến EU sẽ cảm thấy hậu quả rõ ràng nhất của việc không có thỏa thuận, mặc dù những hạn chế đi lại do các biện pháp kiểm soát COVID-19 có thể tạm thời khiến những thay đổi trong quy định đi lại giữa Anh và EU không nhận thấy ngay được. Các tài xế từ Anh sang EU sẽ cần phải có giấy phép lái xe quốc tế và nhận được bản sao giấy tờ chứng minh bảo hiểm từ công ty bảo hiểm xe của họ.
Ngoài ra, công dân Anh sẽ phải xếp hàng dài hơn tại điểm kiểm soát hộ chiếu khi họ sử dụng làn đường dành cho hành khách không thuộc EU và Khu vực kinh tế châu Âu. Các quy định về đưa vật nuôi vào EU cũng sẽ chặt chẽ hơn.
EU đã công bố các bước đơn phương để duy trì hoạt động hàng không giữa hai bên, nhưng hành khách cũng sẽ gặp phải một số vấn đề như cần mua bảo hiểm du lịch vì thẻ bảo hiểm y tế EU nhằm cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có đi có lại giữa các nước EU sẽ không còn giá trị đối với công dân Anh.
Cung cấp thực phẩm
Các nhà phân tích trong ngành thực phẩm cho biết Brexit không có thỏa thuận sẽ ngay lập tức dẫn đến lạm phát giá thực phẩm và thiếu hụt một số sản phẩm trong các siêu thị.
Tesco dự đoán rằng thuế quan được thực thi vào ngày 1/1 sẽ khiến giá cả đối với hầu hết các mặt hàng có nguồn gốc từ EU tăng, đẩy tổng hóa đơn thực phẩm của người tiêu dùng lên từ 3 đến 5%. Theo trường London School of Economics and Political Science (LSE), giá bơ, chủ yếu được nhập khẩu, sẽ tăng, trong khi các loại pho mát đặc sản sẽ đắt hơn tới 55%.
[Ireland và Đức lạc quan về khả năng đạt được thỏa thuận hậu Brexit]
Các sản phẩm tươi sống nhập từ EU cũng sẽ thiếu hụt do phải trải qua quy trình thông quan. Hiện Anh phụ thuộc rất nhiều vào trái cây châu Âu, rau diếp và cà chua, những mặt hàng này có nguy cơ bị thối rữa ở biên giới do tình trạng bị ùn ứ.
Ngành công nghiệp xe hơi
Ngành công nghiệp xe hơi là một trong những ngành chịu tác động ảnh hưởng nặng nề nhất của thương mại xuyên biên giới. Dự kiến, giá xe hơi sẽ tăng đối với người tiêu dùng ngay cả khi đồng bảng Anh giảm vì xe hơi và các linh kiện sẽ phải chịu mức thuế lên tới 10% sau Brexit.
Hằng năm, có tới hơn 1,5 triệu ôtô được nhập khẩu vào Anh, trong khi ngay cả những chiếc ôtô được sản xuất trong nước cũng được lắp rắp từ một lượng lớn các linh kiện từ khắp châu Âu.
Nghiên cứu và giáo dục
Việc rời khỏi EU mà không có thỏa thuận sẽ chấm dứt sự tham gia của Anh vào chương trình hợp tác và tài trợ nghiên cứu Horizon trị giá 80 tỷ euro (97 tỷ USD). Điều này có thể làm giảm khả năng của các trường đại học trong việc nghiên cứu đột phá trong các lĩnh vực bao gồm khoa học và y học.
Người dân Anh di chuyển trên đường phố London. (Ảnh: AFP/TTXVN) Chính phủ Anh và các tổ chức nghiên cứu cho biết nỗ lực đàm phán để đảm bảo mối quan hệ trong tương lai với Horizon ngay cả trong trường hợp Brexit không có thỏa thuận.
Thuốc và dược phẩm
Nguồn cung cấp dược phẩm quan trọng sẽ bị thiếu hụt và có thể chậm trễ trong cung ứng đến 6 tuần so với thường lệ nếu không có thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau trong việc chấp nhận các kết quả kiểm tra an toàn giữa Anh và EU.
Trước mắt, Chính phủ Anh cho biết, họ đã áp dụng các biện pháp dự phòng để tránh tình trạng thiếu thuốc. Bộ Y tế Anh đã thành lập một kho dự trữ dược phẩm, thiết bị y tế và hướng dẫn các công ty dược phẩm cách thức lưu giữ.
Bắc Ireland
Đường biên giới mở trên đất liền dài 310 dặm của Bắc Ireland với Cộng hòa Ireland sẽ tiếp tục được áp dụng trong kịch bản Brexit không thỏa thuận để bảo vệ Thỏa thuận Thứ Sáu Tốt lành, vốn giúp chấm dứt tình trạng xung đột, lập lại hòa bình trên đảo Ireland.
Theo Nghị định thư được ký giữa Anh và EU, Bắc Ireland vẫn nằm trong khối thị trường chung châu Âu. Do vậy, với Brexit không thỏa thuận, toàn bộ hàng hóa giữa Anh và EU sẽ bị áp thuế theo quy định của WTO, đồng nghĩa với việc toàn bộ hàng hóa từ Anh vào Bắc Ireland cũng bị áp thuế và có nguy cơ tạo ra một đường biên giới cứng để kiểm soát hàng hóa, thủ tục hải quan giữa Anh và Ireland. Đây chính là một trong những vấn đề gây bế tắc trong đàm phán./.
