Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 20, sáng 19/8, Thường vụ Quốc hội đã nghe và cho ý kiến vào một số vấn đề lớn còn khác nhau của dự án Luật tiếp công dân.
Đa số ý kiến Thường vụ Quốc hội tán thành với việc cần thiết ban hành và nội dung, bố cục của dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng để bảo đảm hiệu quả, hoạt động tiếp công dân phải được đặt trong mối liên hệ với việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và là khâu tiền đề cho quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo. Theo đó, tiếp công dân là hoạt động thường xuyên, là trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, đặc biệt là những cơ quan hành chính nhà nước.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá dự thảo Luật được chuẩn bị khá kỹ, có kinh nghiệm, tuy nhiên vẫn còn một số điểm cần giải quyết thêm. Vấn đề quan trọng đặt ra là giải quyết nội dung đơn thư sau khi tiếp dân ra sao, tính chất pháp lý của việc giải quyết sau khi tiếp dân đó. Dự thảo Luật cần làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, người được phân công trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân để giải quyết thấu đáo các ý kiến, kiến nghị, khiếu nại của công dân, tránh lòng vòng, để dân tâm phục khẩu phục, không tiếp tục khiếu kiện lên cấp trên, giảm tối đa số vụ việc tồn đọng, vượt cấp.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng có làm rõ được câu chuyện giải quyết kiến nghị, khiếu nại tố cáo của dân, mới mở văn phòng tiếp dân, nếu không giải quyết được vấn đề này, chỉ nên đặt một trụ sở tiếp công dân ở Trung ương.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý nhận định băn khoăn của Chủ tịch Quốc hội cũng là trăn trở lớn nhất của Ủy ban. Ủy ban và cơ quan soạn thảo đã bố trí lại bố cục của dự thảo Luật theo hướng tách Chương IV - “Trụ sở tiếp công dân, việc tiếp công dân ở cấp bộ, cấp sở, cấp xã” thành hai chương để phân biệt giữa mô hình tiếp công dân tập trung và mô hình tiếp công dân của các cơ quan nhà nước; gắn quy định trách nhiệm của người đứng đầu với trách nhiệm của các cơ quan này trong công tác tiếp dân nhằm phân biệt với trách nhiệm tổ chức tiếp công dân của các cơ quan dân cử và các tổ chức chính trị - xã hội, các đơn vị sự nghiệp công lập.
Tiếp thu ý kiến của Chủ tịch, Ủy ban sẽ đề nghị bổ sung thêm quy định để gắn kết trách nhiệm giữa các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết cho được ý kiến, kiến nghị, khiếu kiện của công dân.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh cho biết giải quyết khiếu nại, tố cáo chủ yếu do cấp tỉnh và cấp huyện, việc tách chương IV thành hai chương sẽ quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan hành chính Nhà nước, của lãnh đạo và cán bộ chuyên môn trong tiếp công dân. Ước tính với quy định hiện nay, gần 5% quỹ thời gian của lãnh đạo dành cho tiếp dân. Để cải thiện tốt hơn công tác tiếp dân, dự thảo Luật sẽ gắn chặt trách nhiệm của giám đốc sở trong việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của dân, ấn định cụ thể thời hạn trả lời cho công dân.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng-An ninh Nguyễn Kim Khoa đặt vấn đề: Luật có xử lý được vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo của dân vòng vo từ dưới lên trên, từ cơ quan này sang cơ quan khác? Phải chăng Luật tiếp công dân chỉ là để quy định cán bộ công chức tiếp nhận đơn thư rồi gửi sang cơ quan khác?. Vậy giải quyết khiếu nại, tố cáo phải bắt đầu từ đâu, quy định ở Luật nào?
Ông Nguyễn Kim Khoa nhìn nhận: tiếp dân là trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, việc phản ánh là quyền của công dân, có trụ sở tiếp công dân, có tiếp nhận ý kiến, kiến nghị của công dân thì phải trả lời được dân, là nơi một cửa để giải quyết đơn thư của dân. Nếu không làm được việc này, Luật Tiếp công dân chỉ là một quy trình của Luật khiếu nại tố cáo.
Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn cho rằng chỉ nên có một trụ sở tiếp công dân ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện chỉ là văn phòng tiếp công dân. Cần làm rõ khái niệm tiếp công dân thường xuyên, bởi đã thường xuyên là không kể giờ giấc, không chỉ trong giờ hành chính. Đây cũng là quan điểm của Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị xem xét lại nội dung quy định giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết về việc tiếp công dân của các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân các cấp, đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp được quy định tại Điều 27 thuộc Chương V.
Dưới góc độ là đơn vị giúp cho các cơ quan của Quốc hội trong việc tiếp công dân, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Đức Hiền đề nghị làm rõ địa vị pháp lý của trụ sở tiếp công dân các cấp, mối quan hệ phối hợp của các ngành, các cơ quan có trách nhiệm phải có mặt ở đó để giải quyết hay trụ sở tiếp công dân chỉ là nơi tiếp nhận; đồng thời phải phân định rõ trách nhiệm chuyển giao nhiệm vụ tiếp công dân tại trụ sở tiếp công dân, có bộ phận hướng dẫn chuyển tiếp đến cơ quan có thẩm quyền, có sự phối hợp giữa cấp Trung ương và địa phương để người dân không khiếu kiện vượt cấp. Những quy định này đều phải làm rõ trong dự thảo Luật.
Theo Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng, công dân đến trụ sở tiếp công dân là để phản ảnh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo. Quy trình giải quyết đầu tiên phải phân loại xem công dân đến có đúng địa chỉ không, tiếp đó, làm rõ vấn đề thẩm quyền do bên nào có trách nhiệm giải quyết, giải quyết trong thời hạn bao lâu, người nhận tiếp công dân là phải trả lời người dân, có trách nhiệm đến cùng. Luật phải quy định rõ, không thể chung chung, không ai có trách nhiệm./.
Đa số ý kiến Thường vụ Quốc hội tán thành với việc cần thiết ban hành và nội dung, bố cục của dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng để bảo đảm hiệu quả, hoạt động tiếp công dân phải được đặt trong mối liên hệ với việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và là khâu tiền đề cho quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo. Theo đó, tiếp công dân là hoạt động thường xuyên, là trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, đặc biệt là những cơ quan hành chính nhà nước.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá dự thảo Luật được chuẩn bị khá kỹ, có kinh nghiệm, tuy nhiên vẫn còn một số điểm cần giải quyết thêm. Vấn đề quan trọng đặt ra là giải quyết nội dung đơn thư sau khi tiếp dân ra sao, tính chất pháp lý của việc giải quyết sau khi tiếp dân đó. Dự thảo Luật cần làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, người được phân công trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân để giải quyết thấu đáo các ý kiến, kiến nghị, khiếu nại của công dân, tránh lòng vòng, để dân tâm phục khẩu phục, không tiếp tục khiếu kiện lên cấp trên, giảm tối đa số vụ việc tồn đọng, vượt cấp.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng có làm rõ được câu chuyện giải quyết kiến nghị, khiếu nại tố cáo của dân, mới mở văn phòng tiếp dân, nếu không giải quyết được vấn đề này, chỉ nên đặt một trụ sở tiếp công dân ở Trung ương.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý nhận định băn khoăn của Chủ tịch Quốc hội cũng là trăn trở lớn nhất của Ủy ban. Ủy ban và cơ quan soạn thảo đã bố trí lại bố cục của dự thảo Luật theo hướng tách Chương IV - “Trụ sở tiếp công dân, việc tiếp công dân ở cấp bộ, cấp sở, cấp xã” thành hai chương để phân biệt giữa mô hình tiếp công dân tập trung và mô hình tiếp công dân của các cơ quan nhà nước; gắn quy định trách nhiệm của người đứng đầu với trách nhiệm của các cơ quan này trong công tác tiếp dân nhằm phân biệt với trách nhiệm tổ chức tiếp công dân của các cơ quan dân cử và các tổ chức chính trị - xã hội, các đơn vị sự nghiệp công lập.
Tiếp thu ý kiến của Chủ tịch, Ủy ban sẽ đề nghị bổ sung thêm quy định để gắn kết trách nhiệm giữa các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết cho được ý kiến, kiến nghị, khiếu kiện của công dân.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh cho biết giải quyết khiếu nại, tố cáo chủ yếu do cấp tỉnh và cấp huyện, việc tách chương IV thành hai chương sẽ quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan hành chính Nhà nước, của lãnh đạo và cán bộ chuyên môn trong tiếp công dân. Ước tính với quy định hiện nay, gần 5% quỹ thời gian của lãnh đạo dành cho tiếp dân. Để cải thiện tốt hơn công tác tiếp dân, dự thảo Luật sẽ gắn chặt trách nhiệm của giám đốc sở trong việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của dân, ấn định cụ thể thời hạn trả lời cho công dân.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng-An ninh Nguyễn Kim Khoa đặt vấn đề: Luật có xử lý được vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo của dân vòng vo từ dưới lên trên, từ cơ quan này sang cơ quan khác? Phải chăng Luật tiếp công dân chỉ là để quy định cán bộ công chức tiếp nhận đơn thư rồi gửi sang cơ quan khác?. Vậy giải quyết khiếu nại, tố cáo phải bắt đầu từ đâu, quy định ở Luật nào?
Ông Nguyễn Kim Khoa nhìn nhận: tiếp dân là trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, việc phản ánh là quyền của công dân, có trụ sở tiếp công dân, có tiếp nhận ý kiến, kiến nghị của công dân thì phải trả lời được dân, là nơi một cửa để giải quyết đơn thư của dân. Nếu không làm được việc này, Luật Tiếp công dân chỉ là một quy trình của Luật khiếu nại tố cáo.
Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn cho rằng chỉ nên có một trụ sở tiếp công dân ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện chỉ là văn phòng tiếp công dân. Cần làm rõ khái niệm tiếp công dân thường xuyên, bởi đã thường xuyên là không kể giờ giấc, không chỉ trong giờ hành chính. Đây cũng là quan điểm của Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị xem xét lại nội dung quy định giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết về việc tiếp công dân của các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân các cấp, đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp được quy định tại Điều 27 thuộc Chương V.
Dưới góc độ là đơn vị giúp cho các cơ quan của Quốc hội trong việc tiếp công dân, Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Đức Hiền đề nghị làm rõ địa vị pháp lý của trụ sở tiếp công dân các cấp, mối quan hệ phối hợp của các ngành, các cơ quan có trách nhiệm phải có mặt ở đó để giải quyết hay trụ sở tiếp công dân chỉ là nơi tiếp nhận; đồng thời phải phân định rõ trách nhiệm chuyển giao nhiệm vụ tiếp công dân tại trụ sở tiếp công dân, có bộ phận hướng dẫn chuyển tiếp đến cơ quan có thẩm quyền, có sự phối hợp giữa cấp Trung ương và địa phương để người dân không khiếu kiện vượt cấp. Những quy định này đều phải làm rõ trong dự thảo Luật.
Theo Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng, công dân đến trụ sở tiếp công dân là để phản ảnh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo. Quy trình giải quyết đầu tiên phải phân loại xem công dân đến có đúng địa chỉ không, tiếp đó, làm rõ vấn đề thẩm quyền do bên nào có trách nhiệm giải quyết, giải quyết trong thời hạn bao lâu, người nhận tiếp công dân là phải trả lời người dân, có trách nhiệm đến cùng. Luật phải quy định rõ, không thể chung chung, không ai có trách nhiệm./.
Chu Thanh Vân (TTXVN)
