Việt Nam đang phải đối mặt với thực trạng đáng lo ngại về bạo lực, xâm hại trẻ em đang diễn biến phức tạp với tính chất ngày càng nghiêm trọng hơn.
Nhằm đánh giá hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến phòng, chống xâm hại trẻ em và công tác phối hợp liên ngành trong thực hiện phòng, chống xâm hại trẻ em tại Việt Nam, trong hai ngày 15-16/12, tại Hà Nội, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội phối hợp với Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức hội thảo “Thúc đẩy hợp tác liên ngành phòng chống xâm hại trẻ em ở Việt Nam.”
Khai mạc hội thảo, ông Đào Trọng Thi, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng tại Việt Nam, hiện tượng bạo lực, xâm hại trẻ em diễn ra trong nhiều hoàn cảnh khác nhau với hình thức và đối tượng xâm hại trẻ em rất đa dạng, với mức độ và tính chất cho thấy sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận dân cư trong xã hội.
Trong khi đó, các vụ ngược đãi, bạo lực, xâm hại, bóc lột trẻ em... ít được cộng đồng chủ động phát hiện, trình báo mà phần nhiều là do các phương tiện truyền tin phát hiện và tố giác trước công luận.
Theo ông Đào Trọng Thi, tuy đã có những cố gắng song kết quả công tác thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em vẫn chưa mang tính bền vững và đều khắp các địa phương, vùng miền trong cả nước.
Nhiều vấn đề chưa được giải quyết triệt để, trong đó có việc ngăn chặn tình trạng xâm hại trẻ em đang có chiều hướng gia tăng.
Một số bộ, ngành hữu quan và chính quyền địa phương vẫn chưa quan tâm thỏa đáng trong chỉ đạo và phối hợp hoạt động nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện trong công tác này.
Đại diện các bộ, ngành, cơ quan hữu quan, một số địa phương và các chuyên gia đến từ Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, Trung tâm quốc tế về quyền trẻ em, Bệnh viện Nhi Hoàng gia Melbourn (Australia) và các tổ chức quốc tế khác đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về công tác bảo vệ trẻ em.
Trên cơ sở kinh nghiệm thực tiễn công tác của mình, các đại biểu đã thảo luận, làm sáng tỏ những vấn đề đang vướng mắc trong công tác bảo vệ trẻ em nói chung và công tác phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng.
Từ đó, đề xuất những giải pháp thúc đẩy hợp tác liên ngành và nghiên cứu, kiến nghị Quốc hội điều chỉnh chính sách, pháp luật khi sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em vào năm 2013.
Theo khảo sát của Ủy ban Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, tình hình trẻ em bị bạo lực, xâm hại có chiều hướng gia tăng so với giai đoạn trước và có diễn biến phức tạp.
Năm 2005 có 744 trẻ bị bạo lực, xâm hại, đến năm 2010 con số này là 1.245 em.
Bạo lực học đường diễn ra với nhiều hình thức khác nhau, nhiều vụ có tính chất nguy hiểm.
Hệ thống dịch vụ bảo vệ trẻ em hiện còn nhiều hạn chế, hoạt động chưa hiệu quả. Nhiều địa phương chưa coi trọng công tác phòng ngừa chủ động, chưa có giải pháp hữu hiệu ngăn chặn tình trạng trẻ em bị tổn thương, bị bóc lột sức lao động, bạo lực, xâm hại; thiếu trầm trọng nơi vui chơi, giải trí cho trẻ em.
Trong những đề xuất, kiến nghị của mình, Ủy ban này đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, đề xuất Chương trình hành động quốc gia về “Đổi mới phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh và phòng chống bạo lực học đường giai đoạn 2021-2020;” rà soát, thẩm định điều kiện, cấp phép hoạt động, quản lý các “nhóm, lớp trẻ tư thục;” mở mã ngành đào tạo chức danh "bảo mẫu" cho giáo dục mầm non...
Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) Đặng Nam cho rằng, bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em là lĩnh vực quản lý xã hội liên quan chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của nhiều bộ, ngành, lĩnh vực, đòi hỏi sự tham gia của các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội, gia đình, nhà trường và cộng đồng; yêu cầu phối hợp liên ngành, liên cấp đồng bộ và hiệu quả.
Một số khuyến nghị đáng chú ý được ông Đặng Nam đưa ra là từ tiếp cận dựa trên giải quyết từng đối tượng, trẻ em hoàn cảnh đặc biệt chuyển sang bảo vệ quyền trẻ em có hệ thống, giải quyết các vấn đề xã hội liên quan đến trẻ em một cách đồng bộ, chuyên nghiệp. Từ chủ yếu can thiệp, giải quyết hậu quả sang chủ động phòng, ngừa, phát hiện sớm nguy cơ; từ chủ yếu chăm sóc tập trung bằng các dịch vụ bao cấp của nhà nước sang chăm sóc tại gia đình, chăm sóc bằng gia đình thay thế, tại cộng đồng với trách nhiệm bảo trợ của nhà nước và hỗ trợ của xã hội....
Tiếp thu kinh nghiệm quốc tế, bà Vũ Thị Lệ Thanh, Cán bộ chương trình Phòng bảo vệ trẻ em Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc đề xuất cần có quy trình rõ ràng cho công tác phòng ngừa, phát hiện, chuyển gửi, điều tra, đánh giá, can thiệp và giám sát.
Xây dựng quy trình và tiêu chí chính thức cho chăm sóc, nhận nuôi tạm thời, chăm sóc bởi họ hàng và giám hộ.
Cần tăng cường cơ chế điều phối, ăng cường ngân sách ở các ngành liên quan...Về hệ thống dịch vụ, dịch vụ phòng ngừa và một số dịch vụ can thiệp sớm cần được tập trung; tăng cường dịch vụ can thiệp và phục hồi; hỗ trợ tâm lý-xã hội bên cạnh các hỗ trợ về tài chính và dịch vụ...
Nhấn mạnh vai trò các tổ chức dân sự trong nước trong công tác bảo vệ trẻ em, ông Nguyễn Đình Tôn, Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam cho rằng, nhờ chính sách xã hội hóa, những năm qua nhiều tổ chức xã hội, từ thiện ra đời góp phần đáng kể cùng nhà nước trong bảo vệ trẻ em tại cộng đồng.
Tuy nhiên, các tổ chức xã hội làm việc về trẻ em nhiều nhưng chưa mạnh mà nguyên nhân cơ bản nhất là thiếu một nhạc trưởng. Do đó, cần có một tổ chức-đơn vị có khả năng làm đầu mối tổng hợp, phản ánh công tác bảo vệ trẻ em nói riêng, quyền trẻ em nói chung; có chuyên môn sâu, tầm ảnh hưởng lớn và bao quát.
Hội nghị sẽ tiếp tục diễn ra trong ngày 16/12./.
Nhằm đánh giá hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến phòng, chống xâm hại trẻ em và công tác phối hợp liên ngành trong thực hiện phòng, chống xâm hại trẻ em tại Việt Nam, trong hai ngày 15-16/12, tại Hà Nội, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội phối hợp với Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức hội thảo “Thúc đẩy hợp tác liên ngành phòng chống xâm hại trẻ em ở Việt Nam.”
Khai mạc hội thảo, ông Đào Trọng Thi, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng tại Việt Nam, hiện tượng bạo lực, xâm hại trẻ em diễn ra trong nhiều hoàn cảnh khác nhau với hình thức và đối tượng xâm hại trẻ em rất đa dạng, với mức độ và tính chất cho thấy sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận dân cư trong xã hội.
Trong khi đó, các vụ ngược đãi, bạo lực, xâm hại, bóc lột trẻ em... ít được cộng đồng chủ động phát hiện, trình báo mà phần nhiều là do các phương tiện truyền tin phát hiện và tố giác trước công luận.
Theo ông Đào Trọng Thi, tuy đã có những cố gắng song kết quả công tác thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em vẫn chưa mang tính bền vững và đều khắp các địa phương, vùng miền trong cả nước.
Nhiều vấn đề chưa được giải quyết triệt để, trong đó có việc ngăn chặn tình trạng xâm hại trẻ em đang có chiều hướng gia tăng.
Một số bộ, ngành hữu quan và chính quyền địa phương vẫn chưa quan tâm thỏa đáng trong chỉ đạo và phối hợp hoạt động nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện trong công tác này.
Đại diện các bộ, ngành, cơ quan hữu quan, một số địa phương và các chuyên gia đến từ Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, Trung tâm quốc tế về quyền trẻ em, Bệnh viện Nhi Hoàng gia Melbourn (Australia) và các tổ chức quốc tế khác đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về công tác bảo vệ trẻ em.
Trên cơ sở kinh nghiệm thực tiễn công tác của mình, các đại biểu đã thảo luận, làm sáng tỏ những vấn đề đang vướng mắc trong công tác bảo vệ trẻ em nói chung và công tác phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng.
Từ đó, đề xuất những giải pháp thúc đẩy hợp tác liên ngành và nghiên cứu, kiến nghị Quốc hội điều chỉnh chính sách, pháp luật khi sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em vào năm 2013.
Theo khảo sát của Ủy ban Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, tình hình trẻ em bị bạo lực, xâm hại có chiều hướng gia tăng so với giai đoạn trước và có diễn biến phức tạp.
Năm 2005 có 744 trẻ bị bạo lực, xâm hại, đến năm 2010 con số này là 1.245 em.
Bạo lực học đường diễn ra với nhiều hình thức khác nhau, nhiều vụ có tính chất nguy hiểm.
Hệ thống dịch vụ bảo vệ trẻ em hiện còn nhiều hạn chế, hoạt động chưa hiệu quả. Nhiều địa phương chưa coi trọng công tác phòng ngừa chủ động, chưa có giải pháp hữu hiệu ngăn chặn tình trạng trẻ em bị tổn thương, bị bóc lột sức lao động, bạo lực, xâm hại; thiếu trầm trọng nơi vui chơi, giải trí cho trẻ em.
Trong những đề xuất, kiến nghị của mình, Ủy ban này đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, đề xuất Chương trình hành động quốc gia về “Đổi mới phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh và phòng chống bạo lực học đường giai đoạn 2021-2020;” rà soát, thẩm định điều kiện, cấp phép hoạt động, quản lý các “nhóm, lớp trẻ tư thục;” mở mã ngành đào tạo chức danh "bảo mẫu" cho giáo dục mầm non...
Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) Đặng Nam cho rằng, bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em là lĩnh vực quản lý xã hội liên quan chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của nhiều bộ, ngành, lĩnh vực, đòi hỏi sự tham gia của các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội, gia đình, nhà trường và cộng đồng; yêu cầu phối hợp liên ngành, liên cấp đồng bộ và hiệu quả.
Một số khuyến nghị đáng chú ý được ông Đặng Nam đưa ra là từ tiếp cận dựa trên giải quyết từng đối tượng, trẻ em hoàn cảnh đặc biệt chuyển sang bảo vệ quyền trẻ em có hệ thống, giải quyết các vấn đề xã hội liên quan đến trẻ em một cách đồng bộ, chuyên nghiệp. Từ chủ yếu can thiệp, giải quyết hậu quả sang chủ động phòng, ngừa, phát hiện sớm nguy cơ; từ chủ yếu chăm sóc tập trung bằng các dịch vụ bao cấp của nhà nước sang chăm sóc tại gia đình, chăm sóc bằng gia đình thay thế, tại cộng đồng với trách nhiệm bảo trợ của nhà nước và hỗ trợ của xã hội....
Tiếp thu kinh nghiệm quốc tế, bà Vũ Thị Lệ Thanh, Cán bộ chương trình Phòng bảo vệ trẻ em Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc đề xuất cần có quy trình rõ ràng cho công tác phòng ngừa, phát hiện, chuyển gửi, điều tra, đánh giá, can thiệp và giám sát.
Xây dựng quy trình và tiêu chí chính thức cho chăm sóc, nhận nuôi tạm thời, chăm sóc bởi họ hàng và giám hộ.
Cần tăng cường cơ chế điều phối, ăng cường ngân sách ở các ngành liên quan...Về hệ thống dịch vụ, dịch vụ phòng ngừa và một số dịch vụ can thiệp sớm cần được tập trung; tăng cường dịch vụ can thiệp và phục hồi; hỗ trợ tâm lý-xã hội bên cạnh các hỗ trợ về tài chính và dịch vụ...
Nhấn mạnh vai trò các tổ chức dân sự trong nước trong công tác bảo vệ trẻ em, ông Nguyễn Đình Tôn, Hội Bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam cho rằng, nhờ chính sách xã hội hóa, những năm qua nhiều tổ chức xã hội, từ thiện ra đời góp phần đáng kể cùng nhà nước trong bảo vệ trẻ em tại cộng đồng.
Tuy nhiên, các tổ chức xã hội làm việc về trẻ em nhiều nhưng chưa mạnh mà nguyên nhân cơ bản nhất là thiếu một nhạc trưởng. Do đó, cần có một tổ chức-đơn vị có khả năng làm đầu mối tổng hợp, phản ánh công tác bảo vệ trẻ em nói riêng, quyền trẻ em nói chung; có chuyên môn sâu, tầm ảnh hưởng lớn và bao quát.
Hội nghị sẽ tiếp tục diễn ra trong ngày 16/12./.
Thanh Hòa (TTXVN/Vietnam+)
