Ông Alexei, sinh năm 1944, và anh Maxim, sinh năm 1980 là công dân Liên bang Nga. Họ có điểm chung là giỏi tiếng Việt, hiểu sâu lịch sử, văn hóa, tập tục của người Việt, đều rất yêu đất nước Việt Nam.
Hai người mang một họ hiếm gặp ở Nga - Syunnerberg. Hai cha con họ, một là phóng viên đặc biệt, nguyên Trưởng ban tiếng Việt của Đài Tiếng nói nước Nga, một là giảng viên tiếng Việt của Trường Đại học Tổng hợp quốc gia Mátxcơva (MGU) và Trường Đại học Quan hệ quốc tế Mátxcơva (MGIMO), tiến sĩ về lịch sử Việt Nam.
Một buổi tối cuối tháng Tư ở trung tâm Hà Nội, Alexei Syunnerberg đã tâm sự với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) về tình yêu “di truyền” và “gia truyền” của cha con ông đối với Việt Nam.
Năm 1962, thi đậu vào Viện các nước Á-Phi, MGU, Alexei buộc phải lựa chọn giữa chuyên ngành tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và tiếng Việt. Ông đã chọn phương án hai.
“Ông có lúc nào thấy hối hận?”. Câu hỏi đùa này được Alexei tiếp nhận và trả lời hết sức nghiêm túc: “Không bao giờ. Ngược lại, tôi rất hạnh phúc. Tôi không nói xã giao. Hiện nay, tôi có nhiều bạn ở Việt Nam hơn ở Nga, và ở Mátxcơva, tôi cũng có nhiều bạn người Việt hơn người Nga.”
Quả thực, cộng đồng người Việt ở Nga mấy chục năm nay đã quá quen thuộc với một “ông Tây” có cái đầu sáng bóng và nói tiếng Việt “như ta.”
Hầu như không có một hoạt động lớn, nhỏ nào của cộng đồng mà ông vắng mặt, dù ở Đại sứ quán hay tại chợ Vòm, trong ký túc xá hay trong một nhà hàng Việt Nam nào đó. Hình ảnh mà mọi người ghi nhớ nhất là ông luôn kè kè bên người chiếc máy ghi âm “đặc chủng” to quá khổ của nhà đài, năng nổ tác nghiệp như phóng viên mới vào nghề và không bỏ lỡ bất cứ cơ hội nào để tiếp cận các “yếu nhân.” Thực sự, mọi người đã coi ông như người nhà.
Với các thế hệ phóng viên TTXVN thường trú tại Liên Xô trước đây và Liên bang Nga ngày nay, ông là người đồng nghiệp tận tình, sẵn sàng chia sẻ thông tin một cách vô tư.
Năm 1967, tốt nghiệp đại học, như lẽ thường Alexei sẽ được sang Hà Nội để thực tập tiếng Việt một thời gian. Nhưng lúc đó đế quốc Mỹ đã đưa chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, các khóa thực tập của sinh viên nước ngoài tại Việt Nam đều bị đình lại. Thế là ông mất cơ hội được tiếp cận với tiếng Việt, văn hóa Việt ngay trên đất Việt.
Ông nói nửa đùa nửa thật rằng cho đến tận bây giờ ông vẫn chưa tha thứ cho nước Mỹ về chuyện này, cho dù sau này ông có tới 15 chuyến sang Việt Nam.
Alexei tính chi li rằng dù nhiều lần đến Việt Nam nhưng thời gian sống ở “đất nước nụ cười” chỉ khoảng bốn tháng.
Ông nói không che giấu sự ghen tị: “Trong khi con trai tôi tuổi đời ít hơn nhiều (dĩ nhiên) và chỉ ba lần sang Việt Nam (một lần bỏ tiền túi đi du lịch) nhưng thời gian lưu lại đã quá mấy lần. Chỉ riêng đợt thực tập năm 2000 cháu đã được ở Hà Nội tới những 10 tháng”.
44 năm làm việc ở đài (trước năm 1991 gọi là Đài Phát thanh Mátxcơva, bây giờ là Đài Tiếng nói nước Nga), thêm bốn năm học đại học, Alexei Syunnerberg tổng cộng có suýt soát nửa thế kỷ gắn bó với tiếng Việt, với Việt Nam.
Ông nhớ lại: “Đoàn đại biểu Việt Nam sang Liên Xô có thời kỳ hầu như ngày nào cũng có. Tôi được tiếp xúc với rất nhiều đoàn, từ cấp rất cao đến các cấp thấp hơn, vì vậy có nhiều dịp cọ xát. Do đó mà tôi phát âm tiếng Việt tốt hơn Maxim cho dù cháu nắm ngữ pháp và hiểu lịch sử Việt Nam sâu hơn, chuyên ngành của cháu mà. Còn về sự đam mê Việt Nam thì chưa biết ai hơn ai.”
Khi được hỏi “Liệu có phải ông nắn cho Maxim thi vào khoa tiếng Việt?” ông trả lời: “Không phải, cháu quan tâm đến Việt Nam một cách tự nhiên, không do định hướng. Năm lên 6 tuổi, thấy tôi chuẩn bị đi công tác xa, Maxim nằn nì: “Cho con sang Việt Nam với”. Tôi không thể mang cháu đi cùng nên đành phải nói: “Sau này con sẽ tự sang Việt Nam, không cần phải ăn theo bố”. Tại sao cháu đòi đi? Vì trong nhà tôi có nhiều tranh, ảnh, đồ lưu niệm về Việt Nam, câu chuyện thường ngày của bố mẹ cũng về đất nước Việt Nam, các vị khách thường xuyên của gia đình tôi cũng là người Việt..."
Ông Alexei tự hào khoe rằng có hai vị lãnh đạo cao nhất của Việt Nam biết đến Maxim dù chưa một lần gặp mặt. Ngày 3/7/1980 là thời điểm kết thúc chuyến bay vũ trụ Xô-Việt. Cũng ngày hôm đó, Alexei có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Văn Linh, Chủ tịch Tổng Công đoàn Việt Nam.
Đang trên đường đi thì ông được tin vợ sinh con trai đầu lòng và cũng là duy nhất. Ông Nguyễn Văn Linh nhận ra niềm vui không giấu được của người phóng viên Liên Xô và hỏi lý do. Rồi ông mở chai rượu vodka để chúc mừng “theo đúng phong tục Nga” và nói đùa rằng ông hy vọng nhóc lớn lên sẽ giỏi tiếng Việt như bố.
Sáu năm sau ông Nguyễn Văn Linh sang thăm lại Liên Xô, lúc này đã là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông nhận ra Alexei Syunnerberg và hỏi thăm về cậu con trai, rằng cậu đã kịp học từ tiếng Việt nào chưa.
Còn Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sang thăm chính thức Liên bang Nga tháng 10/2008. Nhà báo Alexei có dịp tiếp xúc và tặng Chủ tịch cuốn Từ điển Chủ đề Nga-Việt do Maxim biên soạn. Chủ tịch Nguyễn Minh Triết mở ra xem và khen ngợi tác giả.
“Còn mục đích chuyến thăm Việt Nam lần này của ông là gì?” Nhà báo Alexei đáp: “Tôi mang theo tất cả những tư liệu mà tôi sưu tập được trong suốt 30 năm qua về các chiến sĩ cách mạng Việt Nam đã tham gia bảo vệ Mátxcơva trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại"./.
Hai người mang một họ hiếm gặp ở Nga - Syunnerberg. Hai cha con họ, một là phóng viên đặc biệt, nguyên Trưởng ban tiếng Việt của Đài Tiếng nói nước Nga, một là giảng viên tiếng Việt của Trường Đại học Tổng hợp quốc gia Mátxcơva (MGU) và Trường Đại học Quan hệ quốc tế Mátxcơva (MGIMO), tiến sĩ về lịch sử Việt Nam.
Một buổi tối cuối tháng Tư ở trung tâm Hà Nội, Alexei Syunnerberg đã tâm sự với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) về tình yêu “di truyền” và “gia truyền” của cha con ông đối với Việt Nam.
Năm 1962, thi đậu vào Viện các nước Á-Phi, MGU, Alexei buộc phải lựa chọn giữa chuyên ngành tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và tiếng Việt. Ông đã chọn phương án hai.
“Ông có lúc nào thấy hối hận?”. Câu hỏi đùa này được Alexei tiếp nhận và trả lời hết sức nghiêm túc: “Không bao giờ. Ngược lại, tôi rất hạnh phúc. Tôi không nói xã giao. Hiện nay, tôi có nhiều bạn ở Việt Nam hơn ở Nga, và ở Mátxcơva, tôi cũng có nhiều bạn người Việt hơn người Nga.”
Quả thực, cộng đồng người Việt ở Nga mấy chục năm nay đã quá quen thuộc với một “ông Tây” có cái đầu sáng bóng và nói tiếng Việt “như ta.”
Hầu như không có một hoạt động lớn, nhỏ nào của cộng đồng mà ông vắng mặt, dù ở Đại sứ quán hay tại chợ Vòm, trong ký túc xá hay trong một nhà hàng Việt Nam nào đó. Hình ảnh mà mọi người ghi nhớ nhất là ông luôn kè kè bên người chiếc máy ghi âm “đặc chủng” to quá khổ của nhà đài, năng nổ tác nghiệp như phóng viên mới vào nghề và không bỏ lỡ bất cứ cơ hội nào để tiếp cận các “yếu nhân.” Thực sự, mọi người đã coi ông như người nhà.
Với các thế hệ phóng viên TTXVN thường trú tại Liên Xô trước đây và Liên bang Nga ngày nay, ông là người đồng nghiệp tận tình, sẵn sàng chia sẻ thông tin một cách vô tư.
Năm 1967, tốt nghiệp đại học, như lẽ thường Alexei sẽ được sang Hà Nội để thực tập tiếng Việt một thời gian. Nhưng lúc đó đế quốc Mỹ đã đưa chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, các khóa thực tập của sinh viên nước ngoài tại Việt Nam đều bị đình lại. Thế là ông mất cơ hội được tiếp cận với tiếng Việt, văn hóa Việt ngay trên đất Việt.
Ông nói nửa đùa nửa thật rằng cho đến tận bây giờ ông vẫn chưa tha thứ cho nước Mỹ về chuyện này, cho dù sau này ông có tới 15 chuyến sang Việt Nam.
Alexei tính chi li rằng dù nhiều lần đến Việt Nam nhưng thời gian sống ở “đất nước nụ cười” chỉ khoảng bốn tháng.
Ông nói không che giấu sự ghen tị: “Trong khi con trai tôi tuổi đời ít hơn nhiều (dĩ nhiên) và chỉ ba lần sang Việt Nam (một lần bỏ tiền túi đi du lịch) nhưng thời gian lưu lại đã quá mấy lần. Chỉ riêng đợt thực tập năm 2000 cháu đã được ở Hà Nội tới những 10 tháng”.
44 năm làm việc ở đài (trước năm 1991 gọi là Đài Phát thanh Mátxcơva, bây giờ là Đài Tiếng nói nước Nga), thêm bốn năm học đại học, Alexei Syunnerberg tổng cộng có suýt soát nửa thế kỷ gắn bó với tiếng Việt, với Việt Nam.
Ông nhớ lại: “Đoàn đại biểu Việt Nam sang Liên Xô có thời kỳ hầu như ngày nào cũng có. Tôi được tiếp xúc với rất nhiều đoàn, từ cấp rất cao đến các cấp thấp hơn, vì vậy có nhiều dịp cọ xát. Do đó mà tôi phát âm tiếng Việt tốt hơn Maxim cho dù cháu nắm ngữ pháp và hiểu lịch sử Việt Nam sâu hơn, chuyên ngành của cháu mà. Còn về sự đam mê Việt Nam thì chưa biết ai hơn ai.”
Khi được hỏi “Liệu có phải ông nắn cho Maxim thi vào khoa tiếng Việt?” ông trả lời: “Không phải, cháu quan tâm đến Việt Nam một cách tự nhiên, không do định hướng. Năm lên 6 tuổi, thấy tôi chuẩn bị đi công tác xa, Maxim nằn nì: “Cho con sang Việt Nam với”. Tôi không thể mang cháu đi cùng nên đành phải nói: “Sau này con sẽ tự sang Việt Nam, không cần phải ăn theo bố”. Tại sao cháu đòi đi? Vì trong nhà tôi có nhiều tranh, ảnh, đồ lưu niệm về Việt Nam, câu chuyện thường ngày của bố mẹ cũng về đất nước Việt Nam, các vị khách thường xuyên của gia đình tôi cũng là người Việt..."
Ông Alexei tự hào khoe rằng có hai vị lãnh đạo cao nhất của Việt Nam biết đến Maxim dù chưa một lần gặp mặt. Ngày 3/7/1980 là thời điểm kết thúc chuyến bay vũ trụ Xô-Việt. Cũng ngày hôm đó, Alexei có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Văn Linh, Chủ tịch Tổng Công đoàn Việt Nam.
Đang trên đường đi thì ông được tin vợ sinh con trai đầu lòng và cũng là duy nhất. Ông Nguyễn Văn Linh nhận ra niềm vui không giấu được của người phóng viên Liên Xô và hỏi lý do. Rồi ông mở chai rượu vodka để chúc mừng “theo đúng phong tục Nga” và nói đùa rằng ông hy vọng nhóc lớn lên sẽ giỏi tiếng Việt như bố.
Sáu năm sau ông Nguyễn Văn Linh sang thăm lại Liên Xô, lúc này đã là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông nhận ra Alexei Syunnerberg và hỏi thăm về cậu con trai, rằng cậu đã kịp học từ tiếng Việt nào chưa.
Còn Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sang thăm chính thức Liên bang Nga tháng 10/2008. Nhà báo Alexei có dịp tiếp xúc và tặng Chủ tịch cuốn Từ điển Chủ đề Nga-Việt do Maxim biên soạn. Chủ tịch Nguyễn Minh Triết mở ra xem và khen ngợi tác giả.
“Còn mục đích chuyến thăm Việt Nam lần này của ông là gì?” Nhà báo Alexei đáp: “Tôi mang theo tất cả những tư liệu mà tôi sưu tập được trong suốt 30 năm qua về các chiến sĩ cách mạng Việt Nam đã tham gia bảo vệ Mátxcơva trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại"./.
Quang Vinh (Báo Tin Tức/Vietnam+)
