Đến nay trên cả nước đã có hàng nghìn người được ghép thận, hàng trăm người được ghép gan, hàng ngàn người được ghép giác mạc. Công cuộc vận động hiến tặng giác mạc của ngành y tế không thể thành công nếu không có sự ủng hộ của các cấp chính quyền, các đoàn thể, tổ chức trong xã hội, và đặc biệt là sự ủng hộ của nhân dân.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh như vậy khi phát biểu tại Lễ tôn vinh nghĩa cử cao đẹp của người hiến tặng giác mạc nhằm tôn vinh, khen thưởng những gia đình có người hiến tặng giác mạc từ năm 2020 đến nay, do Bệnh viện Mắt Trung ương phối hợp với Tỉnh ủy-Hội đồng Nhân dân-Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình, huyện Kim Sơn tổ chức ngày 5/1.
Hình mẫu cho nhiều địa phương học tập
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh ghép mô và bộ phận cơ thể người là những thành tựu quan trọng của y học, nhờ đó nhiều bệnh nhân đã được cứu sống, nhiều người đã có cuộc sống có ý nghĩa hơn. Ngành Y tế Việt Nam đã làm chủ được phẫu thuật ghép mô và bộ phận cơ thể người, kể cả những phẫu thuật ghép phức tạp như ghép gan, ghép tim. Phẫu thuật ghép mô và bộ phận cơ thể người đã được thực hiện ở các bệnh viện lớn ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam.
“Mặc dù vậy, chúng ta vẫn phải bất lực nhìn nhiều bệnh nhân bị suy gan, suy thận, suy tim ra đi mà không cứu chữa được. Nhiều người bị bệnh giác mạc vẫn phải sống trong cảnh mù lòa. Lý do đơn giản chỉ là, chúng ta không có nguồn mô, tạng để ghép cho người bệnh,” Thứ trưởng Bộ Y tế cho hay.
Nối lại hoạt động lấy và ghép giác mạc từ người hiến trong cộng đồng
Đến nay đã có khoảng 3.000 người được ghép giác mạc, trong đó có hơn 50% là từ nguồn người hiến tại cộng đồng, tập trung chủ yếu ở Ninh Bình, Nam Định...
Năm 2009, bệnh viện Mắt Trung ương đã đi đầu trong việc xây dựng Ngân hàng Mắt, gây dựng phong trào vận động hiến tặng giác mạc. Đó là một trong những hoạt động tích cực nhằm có được nguồn giác mạc trong nước để ghép cho người bệnh.
Đến nay, trên cả nước đã có 963 người hiến giác mạc riêng tại Ninh Bình đã có 437 người hiến. Huyện Kim Sơn là địa phương đi đầu trong phong trào hiến tặng giác mạc và đã có 427 người hiến. Đây là một đóng góp rất lớn của người dân Kim Sơn nói riêng, của tỉnh Ninh Bình nói chung trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân. Nhờ nguồn giác mạc hiến tặng này, nhiều người đã được ghép giác mạc, trở lại cuộc sống lao động sinh hoạt bình thường.
Những năm qua, các cộng tác viên ngân hàng mắt đã làm việc bất kể ngày đêm, thường trực 24/24 giờ, sẵn sàng lên đường bất kỳ lúc nào để thu nhận những món quà quý giá do người hiến và gia đình trao tặng.
Thứ trưởng Bộ Y tế biểu dương và cảm ơn các gia đình đã có người hiến giác mạc, những người đã giành lại một phần cơ thể mình để đem lại ánh sáng cho những người đang sống. Phong trào hiến tặng giác mạc ở Kim Sơn, Ninh Bình đã và đang được sự ủng hộ mạnh mẽ của các cấp chính quyền. Hoạt động hiến tặng giác mạc của nhân dân Kim Sơn (Ninh Bình) là hình mẫu cho nhiều địa phương trên cả nước học tập, nhân rộng hơn để có nhiều người mù được nhìn lại ánh sáng.
Nhu cầu về giác mạc ngày càng lớn
Phó giáo sư Nguyễn Tuấn Hưng - Phụ trách Quản lý Bệnh viện Mắt Trung ương cho hay trong 16 năm qua (2007-2023), cả nước có trên 45.000 đăng ký hiến tặng giác mạc, trong đó đã có 963 người tặng giác mạc sau khi qua đời của 20 tỉnh/thành phố trong cả nước, Bệnh viện Mắt Trung ương đã thu nhận và ghép cho hàng trăm bệnh nhân mù bị mù do các bệnh lý giác mạc giúp họ tìm lại được ánh sáng.
Tính từ năm 2007 đến nay, trên địa bàn huyện Kim Sơn đã có 427 người hiến tặng giác mạc (cả tỉnh Ninh Bình: 437 người hiến). Điểm sáng phong trào hiến tặng giác mạc ở Kim Sơn, Ninh Bình đã được nhân dân các địa phương khác hưởng ứng, lan rộng trên toàn quốc, ngày càng nhiều địa phương có người hiến tặng giác mạc như: Hà Nội, Thanh Hóa, Hòa Bình, Nam Định, Nghệ An, Quảng Ninh, Hà Nam, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Thái Bình, Bắc Ninh.
Bên cạnh đó, phong trào hiến tặng giác mạc trong cộng đồng dân cư huyện Kim Sơn đã cổ vũ và hình thành một mạng lưới cộng tác viên, tình nguyện viên nhiệt tình tham gia vận động, tuyên truyền về hiến tặng giác mạc, từ đó nâng cao nhận thức trong cộng đồng dân cư về công tác chăm sóc và bảo vệ đôi mắt nói chung cũng như về các vấn đề liên quan đến hiến tặng giác mạc và các bệnh lý về giác mạc nói riêng.
Phó giáo sư Nguyễn Tuấn Hưng nhấn mạnh phẫu thuật ghép giác mạc là phương pháp duy nhất trên thế giới hiện nay mang lại ánh sáng cho người mù do bệnh lý giác mạc. Theo ước tính, Việt Nam hiện có trên 30.000 người mù do bệnh lý giác mạc, cần được thực hiện phẫu thuật ghép giác mạc để tìm lại ánh sáng.
Tại Bệnh viện Mắt Trung ương, danh sách người đăng ký chờ ghép giác mạc gần 1.000 người, con số này ngày càng tăng lên theo thời gian. Dù phẫu thuật ghép giác mạc ở Việt Nam đạt trình độ tiên tiến, hiện đại, đội ngũ phẫu thuật viên ngày càng đông đảo hơn nhưng do nguồn giác mạc vô cùng khan hiếm, lượng hiến tặng giác mạc thời gian qua mới chỉ đáp ứng được số lượng rất nhỏ so với nhu cầu thực tế, do đó, hàng trăm nghìn bệnh nhân đang phải chấp nhận sống trong cảnh mù lòa, chờ đợi vào nguồn giác mạc duy nhất từ người hiến sau khi qua đời.
Hoạt động “Tôn vinh nghĩa cử cao đẹp của người hiến tặng giác mạc” là hoạt động thường niên được Bệnh viện Mắt Trung ương tổ chức từ năm 2007, kể từ khi Việt Nam có người đầu tiên tại Kim Sơn, Ninh Bình tự nguyện hiến tặng giác mạc sau khi qua đời, mở ra cơ hội cho hàng trăm nghìn người mù tìm lại ánh sáng.
Những năm qua, hoạt động hiến tặng giác mạc của Ngân hàng Mắt (Bệnh viện Mắt Trung ương) là một trong những lĩnh vực tiên phong, góp phần quan trọng thúc đẩy phong trào hiến ghép mô tạng ở Việt Nam. Đây cũng là lần đầu tiên Lễ tôn vinh này được tổ chức sau đại dịch COVID-19 tại huyện Kim Sơn (Ninh Bình) với quy mô lớn hơn, nhận được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của lãnh đạo Bộ Y tế, lãnh đạo tỉnh Ninh Bình và nhiều tổ chức, đoàn thể quan tâm tham dự./.
Giác mạc là màng mỏng trong suốt che chắn trước nhãn cầu (tương đương với phần lòng đen của con mắt), cho phép ánh sáng, hình ảnh đi qua để hội tụ trên đáy mắt và từ đó truyền lên não bộ. Giác mạc chỉ được lấy từ người hiến tặng sau khi qua đời trong vòng 6-8 tiếng.
Việc hiến và thu nhận giác mạc được tiến hành trong vòng 30 phút, không ảnh hưởng gì đến hình dạng đôi mắt người hiến cũng như việc tổ chức tang lễ cho người quá cố.
Giác mạc sau khi thu nhận được bảo quản tại Ngân hàng Mắt và các bác sỹ Bệnh viện Mắt Trung ương sẽ tiến hành phẫu thuật ghép cho người mù do bệnh lý giác mạc. Một người hiến giác mạc có thể mang lại ánh sáng cho hai người mù...
