Thế giới ngỡ ngàng khi nghe Tổng thống Mỹ BarackObama thông báo trùm khủng bố al-Qaeda, Osama binLaden đã bị tiêu diệt.
Niềm hy vọng dâng cao về khả năng cuộc chiếnchống khủng bố dẫn đầu là Mỹ sẽ đạt được bước đột phá bắt đầu từ thờiđiểm này.
Thực tế cho thấy việc trùm khủng bố số một thế giới bị tiêudiệt là một thành công lớn trong mục tiêu chống khủng bố, nhưng chưa thểtạo ra những bước chuyển biến quan trọng tiếp theo một khi Mỹ khôngđiều chỉnh một số chính sách cho phù hợp với tình hình.
ViệcMỹ thu được "chiến lợi phẩm" bin Laden sau hàng chục năm truy tìm sẽ cónhững ảnh hưởng trước tiên đến chính sách an ninh và đối ngoại của Mỹ.Sau khi nhận những lời tán dương, chia sẻ, Washington bắtđầu cân nhắc hoạch định lại chính sách để định hình cuộc chiến chốngkhủng bố trong tương lai.
[Osama bin Laden đã bị Mỹ tiêu diệt như thế nào?]
Quyết định không công bố ảnh thi thể trùmkhủng bố bin Laden được coi là bước đi thận trọng đầu tiên của Chínhquyền Obama trong mục tiêu bảo vệ an ninh nước Mỹ. Có cơ sở khi NhàTrắng nhận định rằng việc công bố những hình ảnh thi thể đẫm máu của binLaden sẽ kích động bạo lực, gây căng thẳng trong thế giới Hồi giáo, từđó làm gia tăng nguy cơ đối với an ninh nước Mỹ. Nguy cơ đó đang giatăng khi các lực lượng Hồi giáo cực đoan tuyên bố sẽ trả thù cho binLaden.
Trong chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố bin Laden,ông Obama được đánh giá là đã đưa ra những quyết định đúng: tiếp tụccuộc truy lùng bin Laden ở Pakistan, chấp thuận chiến dịch đột kích khunhà nơi bin Laden đang ẩn náu và không dùng máy bay không người lái haytên lửa để oanh kích (tránh gây thương vong cho dân thường).
Tuy nhiên,sau chiến dịch người dân Mỹ lại cho rằng ông Obama đã quyết định sai khikhông thay đổi mức độ báo động mối đe dọa tại Mỹ. Với việc mạng lướikhủng bố al-Qaeda đe dọa có các hành động trả thù, người dân Mỹ muốnchính quyền gia tăng các biện pháp bảo vệ người dân và cơ sở hạ tầng.Nhưng nếu gia tăng mức báo động thì điều này có vẻ không hợp lý trướclập luận cho rằng nguy cơ khủng bố đã giảm đi rất nhiều khi al-Qaeda rơivào tình trạng "rắn mất đầu".
[Bin Laden chết là bước ngoặt của chống khủng bố]
Cái chết của bin Laden mở racơ hội cho nước Mỹ, sau nhiều năm coi cuộc chiến chống khủng bố là ưutiên hàng đầu, thay đổi tư duy và điều chỉnh chính sách đối với chủnghĩa khủng bố. Giờ đây, Tổng thống Obama có thể có thái độ mềm dẻo hơnkhi thảo luận với các nước đồng minh về cuộc chiến này. Chính sách đốingoại của Mỹ có thể được điều chỉnh theo hướng linh hoạt hơn, nhưngtrước mắt sẽ phải tập trung vào hai đối tượng chính.
Thứnhất là sự thay đổi trong quan hệ với Pakistan vì nghi ngờ nước này baoche cho trùm khủng bố bin Lađen suốt nhiều năm qua. Sau chiến dịch tiêudiệt bin Lađen, mối quan hệ này phần nào bị sứt mẻ do Mỹ không thông báochiến dịch tiêu diệt bin Lađen với giới chức Pakistan vì lo ngại kếhoạch bị lộ.
Theo Pakistan, sự hợp tác cần thiết trong bất kỳ cuộc chiếnchống khủng bố nào đã bị Mỹ bỏ qua.
Về mặt chiến lược, Mỹvẫn cần đến vai trò của Pakixtan trong cuộc chiến hiện nay ở Afghanistannên chắc chắn quan hệ Washington-Islamabad sẽ không đến mứcquá căng thẳng. Tuy nhiên, Chính quyền Obama sẽ gặp khó khăn trong việcthuyết phục Quốc hội tiếp tục viện trợ tài chính và quân sự choPakistan, vốn đã lên đến 20 tỷ USD kể từ các vụ khủng bố nước Mỹ ngày11/9/2001.
Khoản viện trợ có thể giảm, chứ không thể cắt hoàn toàn vì vềlâu dài, việc viện trợ cho Chính quyền Islamabad cũng nằm trong lợi íchan ninh của nước Mỹ.
[Bản đồ các vụ khủng bố trên toàn cầu từ vụ 11/9]
Thứ hai là trong quan hệ với Afghanistan, Mỹ có thể tạo dựng một hình ảnh một nước lớn có thành tíchvề chống khủng bố. Chính quyền Obama có thể nhanh chóng rút khỏi cuộcchiến tại chiến trường Nam Á này và tin tưởng vào một nền chính trị, anninh mới ở Afghanistan.
Tuy nhiên, viễn cảnh đó vẫn còn xa vời khi tạithời điểm này, Afghanistan là nơi có nguy cơ bị khủng bố cao nhất do giápbiên với Pakistan và có địa hình được coi là lý tưởng cho lực lượngkhủng bố hoạt động. Nguy cơ đó đã hiện hữu chỉ cách đây vài ngày, khicuộc báo thù đầu tiên của mạng lưới al-Qaeda nổ ra tại biên giới Afghanistan-Pakistan, với việc 25 tay súng đã bị tiêu diệt.
Chiến dịch tiêu diệt bin Laden đã mang đến cho ông Obama ưu thế khi cuộcbầu cử tổng thống Mỹ năm 2012 đang tới gần. Tuy nhiên, xét về tổng thể,cái chết của trùm khủng bố số một thế giới chưa thể tạo ra những thayđổi lớn trong cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ và thế giới. Điều nàyđược thể hiện rõ là cho tới nay, các chính sách của Mỹ và các nước đồngminh khác trong vấn đề đối ngoại, an ninh chưa có gì thay đổi.
Nếu có,sự thay đổi đó cũng sẽ theo hướng tăng cường chặt chẽ hơn, vì phươngthức hoạt động của mạng lưới al-Qaeda sẽ thay đổi theo những cách thứcmới và biến hóa khôn lường. Rõ ràng từ cái chết của bin Laden đến kháiniệm "đột phá" trong cuộc chiến chống khủng bố còn cả một quãng đườngdài và rất cần những sự điều chỉnh hợp lý./.
Niềm hy vọng dâng cao về khả năng cuộc chiếnchống khủng bố dẫn đầu là Mỹ sẽ đạt được bước đột phá bắt đầu từ thờiđiểm này.
Thực tế cho thấy việc trùm khủng bố số một thế giới bị tiêudiệt là một thành công lớn trong mục tiêu chống khủng bố, nhưng chưa thểtạo ra những bước chuyển biến quan trọng tiếp theo một khi Mỹ khôngđiều chỉnh một số chính sách cho phù hợp với tình hình.
ViệcMỹ thu được "chiến lợi phẩm" bin Laden sau hàng chục năm truy tìm sẽ cónhững ảnh hưởng trước tiên đến chính sách an ninh và đối ngoại của Mỹ.Sau khi nhận những lời tán dương, chia sẻ, Washington bắtđầu cân nhắc hoạch định lại chính sách để định hình cuộc chiến chốngkhủng bố trong tương lai.
[Osama bin Laden đã bị Mỹ tiêu diệt như thế nào?]
Quyết định không công bố ảnh thi thể trùmkhủng bố bin Laden được coi là bước đi thận trọng đầu tiên của Chínhquyền Obama trong mục tiêu bảo vệ an ninh nước Mỹ. Có cơ sở khi NhàTrắng nhận định rằng việc công bố những hình ảnh thi thể đẫm máu của binLaden sẽ kích động bạo lực, gây căng thẳng trong thế giới Hồi giáo, từđó làm gia tăng nguy cơ đối với an ninh nước Mỹ. Nguy cơ đó đang giatăng khi các lực lượng Hồi giáo cực đoan tuyên bố sẽ trả thù cho binLaden.
Trong chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố bin Laden,ông Obama được đánh giá là đã đưa ra những quyết định đúng: tiếp tụccuộc truy lùng bin Laden ở Pakistan, chấp thuận chiến dịch đột kích khunhà nơi bin Laden đang ẩn náu và không dùng máy bay không người lái haytên lửa để oanh kích (tránh gây thương vong cho dân thường).
Tuy nhiên,sau chiến dịch người dân Mỹ lại cho rằng ông Obama đã quyết định sai khikhông thay đổi mức độ báo động mối đe dọa tại Mỹ. Với việc mạng lướikhủng bố al-Qaeda đe dọa có các hành động trả thù, người dân Mỹ muốnchính quyền gia tăng các biện pháp bảo vệ người dân và cơ sở hạ tầng.Nhưng nếu gia tăng mức báo động thì điều này có vẻ không hợp lý trướclập luận cho rằng nguy cơ khủng bố đã giảm đi rất nhiều khi al-Qaeda rơivào tình trạng "rắn mất đầu".
[Bin Laden chết là bước ngoặt của chống khủng bố]
Cái chết của bin Laden mở racơ hội cho nước Mỹ, sau nhiều năm coi cuộc chiến chống khủng bố là ưutiên hàng đầu, thay đổi tư duy và điều chỉnh chính sách đối với chủnghĩa khủng bố. Giờ đây, Tổng thống Obama có thể có thái độ mềm dẻo hơnkhi thảo luận với các nước đồng minh về cuộc chiến này. Chính sách đốingoại của Mỹ có thể được điều chỉnh theo hướng linh hoạt hơn, nhưngtrước mắt sẽ phải tập trung vào hai đối tượng chính.
Thứnhất là sự thay đổi trong quan hệ với Pakistan vì nghi ngờ nước này baoche cho trùm khủng bố bin Lađen suốt nhiều năm qua. Sau chiến dịch tiêudiệt bin Lađen, mối quan hệ này phần nào bị sứt mẻ do Mỹ không thông báochiến dịch tiêu diệt bin Lađen với giới chức Pakistan vì lo ngại kếhoạch bị lộ.
Theo Pakistan, sự hợp tác cần thiết trong bất kỳ cuộc chiếnchống khủng bố nào đã bị Mỹ bỏ qua.
Về mặt chiến lược, Mỹvẫn cần đến vai trò của Pakixtan trong cuộc chiến hiện nay ở Afghanistannên chắc chắn quan hệ Washington-Islamabad sẽ không đến mứcquá căng thẳng. Tuy nhiên, Chính quyền Obama sẽ gặp khó khăn trong việcthuyết phục Quốc hội tiếp tục viện trợ tài chính và quân sự choPakistan, vốn đã lên đến 20 tỷ USD kể từ các vụ khủng bố nước Mỹ ngày11/9/2001.
Khoản viện trợ có thể giảm, chứ không thể cắt hoàn toàn vì vềlâu dài, việc viện trợ cho Chính quyền Islamabad cũng nằm trong lợi íchan ninh của nước Mỹ.
[Bản đồ các vụ khủng bố trên toàn cầu từ vụ 11/9]
Thứ hai là trong quan hệ với Afghanistan, Mỹ có thể tạo dựng một hình ảnh một nước lớn có thành tíchvề chống khủng bố. Chính quyền Obama có thể nhanh chóng rút khỏi cuộcchiến tại chiến trường Nam Á này và tin tưởng vào một nền chính trị, anninh mới ở Afghanistan.
Tuy nhiên, viễn cảnh đó vẫn còn xa vời khi tạithời điểm này, Afghanistan là nơi có nguy cơ bị khủng bố cao nhất do giápbiên với Pakistan và có địa hình được coi là lý tưởng cho lực lượngkhủng bố hoạt động. Nguy cơ đó đã hiện hữu chỉ cách đây vài ngày, khicuộc báo thù đầu tiên của mạng lưới al-Qaeda nổ ra tại biên giới Afghanistan-Pakistan, với việc 25 tay súng đã bị tiêu diệt.
Chiến dịch tiêu diệt bin Laden đã mang đến cho ông Obama ưu thế khi cuộcbầu cử tổng thống Mỹ năm 2012 đang tới gần. Tuy nhiên, xét về tổng thể,cái chết của trùm khủng bố số một thế giới chưa thể tạo ra những thayđổi lớn trong cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ và thế giới. Điều nàyđược thể hiện rõ là cho tới nay, các chính sách của Mỹ và các nước đồngminh khác trong vấn đề đối ngoại, an ninh chưa có gì thay đổi.
Nếu có,sự thay đổi đó cũng sẽ theo hướng tăng cường chặt chẽ hơn, vì phươngthức hoạt động của mạng lưới al-Qaeda sẽ thay đổi theo những cách thứcmới và biến hóa khôn lường. Rõ ràng từ cái chết của bin Laden đến kháiniệm "đột phá" trong cuộc chiến chống khủng bố còn cả một quãng đườngdài và rất cần những sự điều chỉnh hợp lý./.
Đỗ Vân (TTXVN/Vietnam+)
