Để cắt bỏ được 30% thủ tục hành chính hiện hành, đòi hỏi không chỉ quyết tâmchính trị cao mà còn cần đến sự vào cuộc của cả xã hội.
Ông Phạm Gia Túc - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Phòng Thương mại và công nghiệpViệt Nam (VCCI) nhấn mạnh rằng, việc quan trọng là phải thu hút được doanhnghiệp tham gia sâu rộng, có trách nhiệm hơn trong cuộc cải cách này.
Đề án 30 đã khép lại giai đoạn 1, nếu nói về điều ông tâm đắc nhất thì đó sẽ làgì, thưa ông?
Ông Phạm Gia Túc: Đề án 30 là cuộc cải cách thủ tục hành chính với quy mô lớn chưa từng có, thểhiện quyết tâm chính trị cao nhất trong việc tháo gỡ một trong 3 nút thắt tăngtrưởng.
Nút thắt về cơ sở hạ tầng cứng và mềm, thực ra đòi hỏi nhiều thời gian, nguồnlực để tháo gỡ, nhưng chính nút thắt thủ tục hành chính nếu được hóa giải sớm sẽtạo tiền đề tháo gỡ những nút thắt khác để tạo nên môi trường phát triển tíchcực hơn.
Đề án đã nhận được sự hưởng ứng sâu rộng trong xã hội với việc hơn hai chục bộngành và 63 tỉnh thành đã nhập cuộc, nhận diện được gần 6.000 thủ tục, hàng trămnghìn hồ sơ các loại. Điều quan trọng là đã thiết lập được ba tiêu chí hàng đầutrong nguyên tắc xây dựng thủ tục hành chính, đó là “cần thiết, hợp lý và hợppháp”.
Những tiêu chí này được quán triệt trong suốt quá trình xây dựng thủ tục, gópphần tạo nên cách tư duy, lề lối làm việc mới của các cán bộ công chức.
Một cuộc cải cách thành công từ bước ban đầu cho thấy kinh nghiệm quý, ngoàiquyết tâm chính trị cao, còn cần phải có tổ chức chặt chẽ, có phương pháp tiêntiến và có sự tham gia rộng rãi của các lực lượng trong xã hội. Đây chính làhiệu quả của Đề án 30 chung tay cải cách thủ tục hành chính.
Còn điều gì khiến ông trăn trở?
Ông Phạm Gia Túc: Phải nói rằng, doanh nghiệp là đối tượng được thụ hưởng nhiều nhất từ việc cắtgiảm thủ tục hành chính. Khi có được môi trường kinh doanh minh bạch, rõ ràng,sẽ tạo thuận lợi để các doanh nghiệp tiếp cận được cơ hội kinh doanh. Chínhdoanh nghiệp cũng là đối tượng có điều kiện để đưa ra những ý kiến xác đángnhất, thực tiễn nhất để các thành viên của tổ rà soát thủ tục hành chính cânnhắc và đưa ra các đề xuất.
Cuộc cải cách rất chú trọng đến việc thu hút các doanh nghiệp tham gia nên VCCIđược chọn là một trong các thành viên của Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hànhchính. Tuy nhiên, điều đáng nói là, dường như quá trình đóng góp ý kiến cho cảicách thủ tục hành chính chưa được tất cả các doanh nghiệp quan tâm.
Cũng có thể do phải đương đầu với những khó khăn trong sản xuất kinh doanh giaiđoạn qua nên nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức đến việc này. Nhưng cũngcó phần do doanh nghiệp còn e ngại, cũng như chưa có thói quen đưa ra những đềxuất, kiến nghị về lĩnh vực tương đối nhạy cảm này.
Trong tất cả các kiến nghị của mình, bằng nhiều cách, VCCI đều đã lấy ý kiến củadoanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp. Song, theo tôi, điều đó chưa đủ. Chúngtôi rất cần có những kiến nghị, phát hiện từ chính các doanh nghiệp. Đặc biệt,sau khi bộ thủ tục hành chính quốc gia, các địa phương, các bộ ngành đã được Thủtướng Chính phủ công bố, các doanh nghiệp nếu phát hiện thủ tục hành chính nàohọ phải thực hiện mà chưa có trong danh sách được công bố cũng cần kiến nghị đểxem xét, bổ sung.
Giai đoạn 2 của Đề án 30 là thử thách vô cùng lớn vì khi “cắt xén” thủ tục làđộng chạm đến quyền lợi của một số cơ quan tổ chức. Vậy nên, sự hưởng ứng tíchcực của doanh nghiệp và giới truyền thông có thể coi như sự đảm bảo không thểthiếu cho giai đoạn khó khăn này.
Chúng tôi khẳng định rằng, cộng đồng doanh nghiệp không chỉ là đối tượng hưởnglợi, mà còn có trách nhiệm trong rà soát, đề xuất bãi bỏ, cải tiến hoặc xây dựngbộ thủ tục hành chính phù hợp.
Thưa ông, liệu có thể khiến doanh nghiệp lên tiếng mạnh hơn nữa khi mà việc độngchạm đến những lĩnh vực nhạy cảm như thuế, hải quan, doanh nghiệp nào cũng phảilo “giữ thân”?
Ông Phạm Gia Túc: Tôi nghĩ giai đoạn 1 khép lại cũng đã tạo nên một động lực không nhỏ đối với cácdoanh nghiệp. Khi có lòng tin rằng, những gì mình đóng góp được lắng nghe, tiếpthu, thì sẽ ngày càng có nhiều doanh nghiệp lên tiếng. Nhưng muốn để các doanhnghiệp “thắng” được sự e ngại trong mối quan hệ với cơ quan quản lý thì cần phảicó sự nhập cuộc tích cực từ chính các cơ quan này cũng như đội ngũ cán bộ côngchức.
Phải thật sự tạo được mối quan hệ đối tác giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý.Điều quan trọng là các doanh nghiệp và các công chức, đối tượng thực hiện cácthủ tục, đều hoàn thành tốt phần việc của mình mà không gây bất lợi cho đốitượng khác.
Hiện vẫn còn tâm lý “giữ an toàn cho chính mình” trong một số cán bộ công chức,khiến cho cái khó bị đẩy về phía doanh nghiệp. Hay cũng có chuyện cán bộ cấpthực thi thấy có những bất hợp lý trong quy định nhưng cũng không kiến nghị kịpthời lên cấp có thẩm quyền để sửa đổi…
Vậy nên, bên cạnh việc khuyến khích các doanh nghiệp lên tiếng thì điều quantrọng không kém là các cơ quan quản lý và cán bộ, công chức, cần đề cao tinhthần trách nhiệm, tính chủ động, minh bạch trong công việc của mình. Trách nhiệmvà đạo đức công chức cần được chú trọng hơn nữa.
Được biết, VCCI đã có danh sách đề xuất cắt bỏ các thủ tục trong 3 lĩnh vựcthuế, hải quan và quan hệ lao động. Nhưng con số khá khiêm tốn, vì sao vậy thưaông?
Ông Phạm Gia Túc: Được giao chủ trì rà soát các bộ thủ tục trong 3 lĩnh vực là thuế, hải quan vàquan hệ lao động để có kiến nghị xử lý, VCCI đã chủ trì và tham gia đề xuất cắtgiảm 23 thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực hải quan, 5 bộ thủ tục hànhchính trong lĩnh vực thuế và một số thủ tục hành chính khác liên quan đến quanhệ lao động.
Quả thật, nếu so sánh với tổng cộng 261 bộ thủ tục trong 11 lĩnh vực được xemxét thì có vẻ khá ít. Nhưng quan điểm của chúng tôi không phải là cắt giảm đượcnhiều hay ít, mà là đảm bảo việc cắt giảm đó trúng, đúng và quản lý nhà nước đạtđược hiệu quả theo hướng hiện đại.
Ở đây, tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng, cần phải tạo dựng bộ thủ tục hành chính rõràng, minh bạch, đạt đủ các yêu cầu về tính hợp pháp, hiệu lực, hiệu quả, khảthi và phù hợp với điều kiện thực tế của đối tượng thực thi, ở đây là các doanhnghiệp Việt Nam và người dân.
Trong lần rà soát này, VCCI không chỉ đề nghị cắt bỏ mà còn kiến nghị xây dựngbộ thủ tục thay thế phù hợp hơn. Ví dụ, chúng tôi đã kiến nghị cơ quan hải quanxây dựng lại bộ thủ tục liên quan đến gia công hàng xuất khẩu theo hướng cắtgiảm những thủ tục chồng chéo, không phù hợp, không rõ ràng…
Thưa ông, khi VCCI đưa ra danh sách này, các cơ quan quản lý “đón nhận” thế nào?
Ông Phạm Gia Túc: Chúng tôi ghi nhận, cuộc cải cách thủ tục hành chính cho thấy sự chủ động rấtlớn của nhiều cơ quan quản lý. Đơn cử như ngành hải quan đã tuyên bố sẽ cắt giảm40% thủ tục hành chính trong ngành, thay vì mức tối thiểu 30% mà Thủ tướng Chínhphủ đưa ra. Tuy nhiên, cũng có khá nhiều trở ngại trong nỗ lực này.
Ví dụ trong ngành hải quan, thủ tục kê khai hải quan điện tử rất được doanhnghiệp đón đợi nhưng lại chưa phát huy hết hiệu quả khi phía cơ quan thực hiệnvẫn yêu cầu các doanh nghiệp có hồ sơ để chứng minh cho các dữ liệu khai điện tửlà đúng thay vì cơ quan hải quan phải căn cứ vào dữ liệu lưu để kiểm tra.
Công nghệ chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn khiến phía cơ quan thực hiện phảitìm cách để tự bảo vệ mình trong trách nhiệm thực hiện thủ tục hành chính. Đâycũng chính là một nguyên nhân của sự trùng lắp trong thủ tục hành chính. Vậynên, Nhà nước cần đầu tư đúng mức cho việc áp dụng công nghệ hiện đại vào quátrình quản lý nhà nước./.
Xin cảm ơn ông!
Ông Phạm Gia Túc - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Phòng Thương mại và công nghiệpViệt Nam (VCCI) nhấn mạnh rằng, việc quan trọng là phải thu hút được doanhnghiệp tham gia sâu rộng, có trách nhiệm hơn trong cuộc cải cách này.
Đề án 30 đã khép lại giai đoạn 1, nếu nói về điều ông tâm đắc nhất thì đó sẽ làgì, thưa ông?
Ông Phạm Gia Túc: Đề án 30 là cuộc cải cách thủ tục hành chính với quy mô lớn chưa từng có, thểhiện quyết tâm chính trị cao nhất trong việc tháo gỡ một trong 3 nút thắt tăngtrưởng.
Nút thắt về cơ sở hạ tầng cứng và mềm, thực ra đòi hỏi nhiều thời gian, nguồnlực để tháo gỡ, nhưng chính nút thắt thủ tục hành chính nếu được hóa giải sớm sẽtạo tiền đề tháo gỡ những nút thắt khác để tạo nên môi trường phát triển tíchcực hơn.
Đề án đã nhận được sự hưởng ứng sâu rộng trong xã hội với việc hơn hai chục bộngành và 63 tỉnh thành đã nhập cuộc, nhận diện được gần 6.000 thủ tục, hàng trămnghìn hồ sơ các loại. Điều quan trọng là đã thiết lập được ba tiêu chí hàng đầutrong nguyên tắc xây dựng thủ tục hành chính, đó là “cần thiết, hợp lý và hợppháp”.
Những tiêu chí này được quán triệt trong suốt quá trình xây dựng thủ tục, gópphần tạo nên cách tư duy, lề lối làm việc mới của các cán bộ công chức.
Một cuộc cải cách thành công từ bước ban đầu cho thấy kinh nghiệm quý, ngoàiquyết tâm chính trị cao, còn cần phải có tổ chức chặt chẽ, có phương pháp tiêntiến và có sự tham gia rộng rãi của các lực lượng trong xã hội. Đây chính làhiệu quả của Đề án 30 chung tay cải cách thủ tục hành chính.
Còn điều gì khiến ông trăn trở?
Ông Phạm Gia Túc: Phải nói rằng, doanh nghiệp là đối tượng được thụ hưởng nhiều nhất từ việc cắtgiảm thủ tục hành chính. Khi có được môi trường kinh doanh minh bạch, rõ ràng,sẽ tạo thuận lợi để các doanh nghiệp tiếp cận được cơ hội kinh doanh. Chínhdoanh nghiệp cũng là đối tượng có điều kiện để đưa ra những ý kiến xác đángnhất, thực tiễn nhất để các thành viên của tổ rà soát thủ tục hành chính cânnhắc và đưa ra các đề xuất.
Cuộc cải cách rất chú trọng đến việc thu hút các doanh nghiệp tham gia nên VCCIđược chọn là một trong các thành viên của Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hànhchính. Tuy nhiên, điều đáng nói là, dường như quá trình đóng góp ý kiến cho cảicách thủ tục hành chính chưa được tất cả các doanh nghiệp quan tâm.
Cũng có thể do phải đương đầu với những khó khăn trong sản xuất kinh doanh giaiđoạn qua nên nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức đến việc này. Nhưng cũngcó phần do doanh nghiệp còn e ngại, cũng như chưa có thói quen đưa ra những đềxuất, kiến nghị về lĩnh vực tương đối nhạy cảm này.
Trong tất cả các kiến nghị của mình, bằng nhiều cách, VCCI đều đã lấy ý kiến củadoanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp. Song, theo tôi, điều đó chưa đủ. Chúngtôi rất cần có những kiến nghị, phát hiện từ chính các doanh nghiệp. Đặc biệt,sau khi bộ thủ tục hành chính quốc gia, các địa phương, các bộ ngành đã được Thủtướng Chính phủ công bố, các doanh nghiệp nếu phát hiện thủ tục hành chính nàohọ phải thực hiện mà chưa có trong danh sách được công bố cũng cần kiến nghị đểxem xét, bổ sung.
Giai đoạn 2 của Đề án 30 là thử thách vô cùng lớn vì khi “cắt xén” thủ tục làđộng chạm đến quyền lợi của một số cơ quan tổ chức. Vậy nên, sự hưởng ứng tíchcực của doanh nghiệp và giới truyền thông có thể coi như sự đảm bảo không thểthiếu cho giai đoạn khó khăn này.
Chúng tôi khẳng định rằng, cộng đồng doanh nghiệp không chỉ là đối tượng hưởnglợi, mà còn có trách nhiệm trong rà soát, đề xuất bãi bỏ, cải tiến hoặc xây dựngbộ thủ tục hành chính phù hợp.
Thưa ông, liệu có thể khiến doanh nghiệp lên tiếng mạnh hơn nữa khi mà việc độngchạm đến những lĩnh vực nhạy cảm như thuế, hải quan, doanh nghiệp nào cũng phảilo “giữ thân”?
Ông Phạm Gia Túc: Tôi nghĩ giai đoạn 1 khép lại cũng đã tạo nên một động lực không nhỏ đối với cácdoanh nghiệp. Khi có lòng tin rằng, những gì mình đóng góp được lắng nghe, tiếpthu, thì sẽ ngày càng có nhiều doanh nghiệp lên tiếng. Nhưng muốn để các doanhnghiệp “thắng” được sự e ngại trong mối quan hệ với cơ quan quản lý thì cần phảicó sự nhập cuộc tích cực từ chính các cơ quan này cũng như đội ngũ cán bộ côngchức.
Phải thật sự tạo được mối quan hệ đối tác giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý.Điều quan trọng là các doanh nghiệp và các công chức, đối tượng thực hiện cácthủ tục, đều hoàn thành tốt phần việc của mình mà không gây bất lợi cho đốitượng khác.
Hiện vẫn còn tâm lý “giữ an toàn cho chính mình” trong một số cán bộ công chức,khiến cho cái khó bị đẩy về phía doanh nghiệp. Hay cũng có chuyện cán bộ cấpthực thi thấy có những bất hợp lý trong quy định nhưng cũng không kiến nghị kịpthời lên cấp có thẩm quyền để sửa đổi…
Vậy nên, bên cạnh việc khuyến khích các doanh nghiệp lên tiếng thì điều quantrọng không kém là các cơ quan quản lý và cán bộ, công chức, cần đề cao tinhthần trách nhiệm, tính chủ động, minh bạch trong công việc của mình. Trách nhiệmvà đạo đức công chức cần được chú trọng hơn nữa.
Được biết, VCCI đã có danh sách đề xuất cắt bỏ các thủ tục trong 3 lĩnh vựcthuế, hải quan và quan hệ lao động. Nhưng con số khá khiêm tốn, vì sao vậy thưaông?
Ông Phạm Gia Túc: Được giao chủ trì rà soát các bộ thủ tục trong 3 lĩnh vực là thuế, hải quan vàquan hệ lao động để có kiến nghị xử lý, VCCI đã chủ trì và tham gia đề xuất cắtgiảm 23 thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực hải quan, 5 bộ thủ tục hànhchính trong lĩnh vực thuế và một số thủ tục hành chính khác liên quan đến quanhệ lao động.
Quả thật, nếu so sánh với tổng cộng 261 bộ thủ tục trong 11 lĩnh vực được xemxét thì có vẻ khá ít. Nhưng quan điểm của chúng tôi không phải là cắt giảm đượcnhiều hay ít, mà là đảm bảo việc cắt giảm đó trúng, đúng và quản lý nhà nước đạtđược hiệu quả theo hướng hiện đại.
Ở đây, tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng, cần phải tạo dựng bộ thủ tục hành chính rõràng, minh bạch, đạt đủ các yêu cầu về tính hợp pháp, hiệu lực, hiệu quả, khảthi và phù hợp với điều kiện thực tế của đối tượng thực thi, ở đây là các doanhnghiệp Việt Nam và người dân.
Trong lần rà soát này, VCCI không chỉ đề nghị cắt bỏ mà còn kiến nghị xây dựngbộ thủ tục thay thế phù hợp hơn. Ví dụ, chúng tôi đã kiến nghị cơ quan hải quanxây dựng lại bộ thủ tục liên quan đến gia công hàng xuất khẩu theo hướng cắtgiảm những thủ tục chồng chéo, không phù hợp, không rõ ràng…
Thưa ông, khi VCCI đưa ra danh sách này, các cơ quan quản lý “đón nhận” thế nào?
Ông Phạm Gia Túc: Chúng tôi ghi nhận, cuộc cải cách thủ tục hành chính cho thấy sự chủ động rấtlớn của nhiều cơ quan quản lý. Đơn cử như ngành hải quan đã tuyên bố sẽ cắt giảm40% thủ tục hành chính trong ngành, thay vì mức tối thiểu 30% mà Thủ tướng Chínhphủ đưa ra. Tuy nhiên, cũng có khá nhiều trở ngại trong nỗ lực này.
Ví dụ trong ngành hải quan, thủ tục kê khai hải quan điện tử rất được doanhnghiệp đón đợi nhưng lại chưa phát huy hết hiệu quả khi phía cơ quan thực hiệnvẫn yêu cầu các doanh nghiệp có hồ sơ để chứng minh cho các dữ liệu khai điện tửlà đúng thay vì cơ quan hải quan phải căn cứ vào dữ liệu lưu để kiểm tra.
Công nghệ chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn khiến phía cơ quan thực hiện phảitìm cách để tự bảo vệ mình trong trách nhiệm thực hiện thủ tục hành chính. Đâycũng chính là một nguyên nhân của sự trùng lắp trong thủ tục hành chính. Vậynên, Nhà nước cần đầu tư đúng mức cho việc áp dụng công nghệ hiện đại vào quátrình quản lý nhà nước./.
Xin cảm ơn ông!
| Bài viết được đăng theo thỏa thuận bằng văn bản giữa tạp chí Doanh Nhân thuộc VCCI và Vietnam+ |
(Doanh nhân/Vietnam+)
