Nhà máy điện hạt nhân của Iran. (Nguồn: Foreign Policy) Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 14/11 đã kêu gọi Quốc hội không cần thiết phải áp đặt thêm các đòn trừng phạt mới đối với Iran trong khi Mỹ và các cường quốc khác trên thế giới đang nỗ lực tìm kiếm một thỏa thuận về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran để tránh một cuộc chiến có thể dẫn tới những hậu quả khôn lường.
Phát biểu với báo giới tại Nhà Trắng, Tổng thống Obama cho rằng việc Mỹ không cần gia tăng các biện pháp trừng phạt mới đối với Iran bởi những biện pháp siết chặt cấm vận hiện đang áp dụng đã đủ mạnh khiến nền kinh tế nước này gặp khó khăn, buộc Tehran quay trở lại bàn đàm phán.
Ông hối thúc Quốc hội tạo cơ hội cho Iran thể hiện thiện chí trong việc giải quyết hạt nhân thông qua giải pháp ngoại giao.
Tuy nhiên, Tổng thống Obama cảnh báo vẫn giữ nguyên các biện pháp cơ bản có tác động nhiều nhất đến nền kinh tế Iran, đồng thời cảnh báo sẽ cân nhắc gia tăng các lệnh trừng phạt mới nếu Tehran không nghiêm túc trong việc giải quyết vấn đề hạt nhân.
Người đứng đầu Nhà Trắng cũng không quên khẳng định lập trường không muốn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân bởi điều này không chỉ là mối đe dọa với Mỹ và các đồng minh, mà còn làm gia tăng bất ổn trong khu vực, thậm chí thúc đẩy một cuộc chay đua vũ trang hạt nhân.
Trước lời kêu gọi của Tổng thống Obama, một số nhà lập pháp, đặc biệt các thành viên đảng Cộng hòa, tiếp tục bày tỏ sự bất bình khi cho rằng chính quyền Obama đang nhượng bộ quá nhiều trong tiến trình thương lượng với nhà nước Hồi giáo, gây tổn hại an ninh của đồng minh Israel.
Thượng nghị sỹ Cộng hòa Mark Kirk cho rằng các biện pháp trừng phạt vẫn là lựa chọn tối ưu nhất để ngăn chặn chiến tranh cũng như việc Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.
Trong khi đó, xoáy sâu vào chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama, Thượng nghị sỹ Cộng hòa John McCain tỏ ý hoài nghi khả năng đạt được một thỏa thuận trong cuộc đàm phán tại Geneva giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) sắp tới, đồng thời kêu gọi Ủy ban Ngân hàng Thượng viện sớm cân nhắc áp đặt thêm một gói biện pháp trừng phạt mới đối với Iran.
Phát biểu của Tổng thống Mỹ đưa ra trong bối cảnh Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) trước đó cùng ngày công bố báo cáo nói rằng Iran đã ngừng mở rộng các cơ sở hạt nhân, động thái có thể là biện pháp xây dựng lòng tin của Tehran trước thềm cuộc đàm phán với Nhóm P5+1.
Trong khi đó, phản ứng trước lời kêu gọi của Tổng thống Obama, Bộ trưởng Kinh tế Israel Naftali Bennett cho rằng Mỹ đang "đánh bạc" với nền an ninh của TelAviv khi tìm kiếm một thỏa thuận về chương trình hạt nhân với Iran thông qua con đường ngoại giao, đồng thời cảnh báo khả năng Tel Aviv đơn phương tấn công quân sự Tehran.
Theo Bộ trưởng Bennett, mục tiêu mà cuộc đàm phán tại Geneva giữa nhóm P5+1 và Iran sắp tới cần đạt được là buộc Tehran không chỉ ngừng mà còn phải hủy bỏ hoàn toàn chương trình hạt nhân gây tranh cãi của mình.
Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết ông không bất ngờ trước báo cáo của IAEA về việc Iran ngừng các hoạt động làm giàu uranium của mình. Theo ông, sở dĩ Iran không tiếp tục mở rộng chương trình hạt nhân của mình nữa là bởi nước này đã có đủ cơ sở hạ tầng cần thiết để phát triển vũ khí hạt nhân.
Trước đó, phát biểu tại Quốc hội Israel ngày 13/11, Thủ tướng Netanyahu cảnh báo một thỏa thuận không hiệu quả giữa các cường quốc thế giới với Iran về chương trình hạt nhân có thể sẽ dẫn tới chiến tranh, đồng thời khẳng định việc tiếp tục gây sức ép lên nền kinh tế Iran là phương án tốt nhất để ngăn chặn mục tiêu chế tạo vũ khí hạt nhân của Tehran.
Ông Netanyahu cũng đánh giá đề xuất của phương Tây tại Geneva là một "ý tưởng tồi" vì sẽ tạo điều kiện cho Tehran có thêm các năng lực hạt nhân và trở thành một quốc gia hạt nhân, đi ngược lại lợi ích của cộng đồng quốc tế./.
