Gia Lai: Nhân rộng mô hình trồng cà gai leo của người dân tộc thiểu số

Chị Viên trong vườn ươm cây giống cà gai leo của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Tú An 1. (Ảnh: Hồng Điệp/TTXVN)

Dự án “Trà dược liệu cà gai leo Pơ Nang” của cô gái Bahnar Hồ Thị Viên (29 tuổi, ở làng Pơ Nang, xã Tú An, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai) đã được đánh giá cao và xếp thứ hai trong cuộc thi “Tìm kiếm ý tưởng chuỗi giá trị.”

Cuộc thi nhằm hỗ trợ cộng đồng dân tộc thiểu số ở Việt Nam do Ủy ban Dân tộc, Bộ Ngoại giao, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam và Ngân hàng thương mại Australia phối hợp tổ chức.

Cuộc thi “Tìm kiếm ý tưởng chuỗi giá trị” có 2 vòng thi, sơ khảo và chung kết. Cuộc thi đã nhận được 250 ý tưởng dự án của các cộng đồng dân tộc thiểu số trên toàn quốc tham gia. Tuy nhiên, chỉ có 23 dự án, ý tưởng lọt vào vòng sơ khảo.

Sau khi đánh giá, lựa chọn, cuối tháng 10/2019, Ban tổ chức đã công bố 11 ý tưởng dự án lọt vào vòng chung kết, được tham gia đào tạo và hỗ trợ phát triển ý tưởng thành dự án hoàn chỉnh.

Dự án “Trà dược liệu cà gai leo Pơ Nang” của Hồ Thị Viên xếp thứ hai trong 11 ý tưởng dự án. Ban tổ chức sẽ tiến hành kiểm tra thực tế tại nơi sản xuất, sau đó trao 680 triệu đồng đầu tư cho dự án trồng dược liệu của cô gái Bahnar này trong thời gian tới.

Dự án “Trà dược liệu cà gai leo Pơ Nang” do Hồ Thị Viên nêu ý tưởng và được sự hỗ trợ vốn từ Hợp tác xã nông nghiệp Tú An 1 từ cuối năm 2018. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, cà gai leo là loài cây mọc tự nhiên, rất phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng vùng đất An Khê.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đang hướng đến việc xây dựng ở Gia Lai các vùng trồng cây dược liệu có năng suất cao, chất lượng tốt để cung cấp nguồn dược liệu sản xuất thuốc tại chỗ. Đây là một trong những điều kiện thuận lợi để cô gái này quyết tâm thực hiện dự án.

Để tạo điều kiện cho người dân địa phương có vốn đầu tư ban đầu, Hợp tác xã nông nghiệp Tú An 1 cho 10 hộ dân mượn 2 ha đất và cho vay  250 triệu đồng, cứ mỗi vụ thu hoạch, Hợp tác xã sẽ trừ 10% trên tổng thu hoạch cho đến khi hết nợ.

Bắt đầu thực hiện Dự án vào đầu tháng 2/2019, Hồ Thị Viên cùng 10 hộ gia đình người Bahnar đã xuống giống hàng chục nghìn cây giống cà gai leo để phục vụ dự án nông nghiệp công nghệ cao đầu tiên trong vùng.

[GREAT hỗ trợ tăng thu nhập cho hơn 40.000 phụ nữ tại Lào Cai và Sơn La]

Cà gai leo được trồng, chăm sóc hoàn toàn bằng phương pháp hữu cơ và ứng dụng công nghệ cao. Liên kết sản xuất được áp dụng triệt để, Hợp tác xã nông nghiệp Tú An 1 làm các khâu trung gian nhằm đảm bảo ổn định từ đầu vào đến đầu ra cho sản phẩm.

Tháng 5/2019, trên diện tích 2ha cà gai leo đã cho thu bói với sản lượng 1,8 tấn trà khô; tháng 9/2019, tiếp tục thu vụ thứ 2 với gần 3 tấn trà khô có giá bán 90 triệu đồng/tấn. Theo quy trình sản xuất, cà gai leo cho thu hoạch từ 3-4 vụ/năm, chỉ cắt cành, để lại gốc.

Anh Lê Văn Bộ, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Tú An 1 chia sẻ ban đầu, Hồ Thị Viên phải đi vận động các hộ dân tham gia Dự án. Sau khi thấy được hiệu quả ban đầu, đã có thêm 5 hộ người Bahnar tại xã Tú An chủ động góp 7 ha đất đăng ký tham gia mô hình.

Thời gian đầu khó khăn, vì chưa có vốn đầu tư nhà xưởng nên tất cả sản phẩm tươi sau khi thu hái, người dân phải làm thủ công, tự băm, phơi rồi thuê gia công, đóng gói.

Nay Dự án đã có kết quả khả thi và thời gian sắp tới, khi được Ngân hàng Thế giới hỗ trợ tiền đầu tư cho Dự án, chúng tôi sẽ  đầu tư trang thiết bị như nhà phơi, nhà sơ chế, nhà bảo quản, máy cắt, máy băm, máy rửa trà, máy sao trà… gia công đến công đoạn đóng gói, ra thành phẩm.

Tháng 1/2020, chúng tôi sẽ tổ chức tập huấn cho 100 hộ dân ở xã Tú An về kỹ thuật trồng trọt, sản xuất cà gai leo theo kế hoạch tổ chức đã được Ban tổ chức cuộc thi “Tìm hiểu chuỗi giá trị” đồng ý phê duyệt và hỗ trợ kinh phí; đồng thời, thu mua toàn bộ sản phẩm thô của bà con trồng ra để bà con yên tâm sản xuất.

Bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Bí thư Thị ủy An Khê, nhận định: Đến thời điểm này, Dự án “Trà dược liệu cà gai leo Pơ Nang” đã thành công và đi vào hoạt động cho năng suất ổn định.

Đây là dự án được chính quyền thị xã An Khê kỳ vọng sẽ trở thành mô hình kinh tế giúp bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn thoát nghèo bền vững. Sắp tới, địa phương sẽ có kế hoạch hỗ trợ nhân rộng mô hình trồng cà gai leo trong cộng đồng người dân tộc thiểu số tại địa phương.

Cà gai leo được biết đến với rất nhiều cái tên khác như cà gai dây, cà vạnh, cà quýnh, cà lù, cà bò, cà Hải Nam, cà quạnh, quánh, gai cườm, là một trong những thảo dược quen thuộc có tác dụng trong điều trị các bệnh về gan, chữa phong thấp, chảy máu chân răng, say rượu, bệnh lậu…

Đặc biệt, cà gai leo được chiết xuất thành phần dược liệu, sử dụng nhiều nhất trong các loại thuốc hỗ trợ điều trị viêm gan virus B, xơ gan, men gan cao, giải rượu./.

(TTXVN/Vietnam+)