Phó chủ tịch Hiệp hội các chủ sử dụng lao động Indonesia (Apindo) FrankySibarani nhấn mạnh rằng nguy cơ nói trên còn vượt cả ra ngoài sức cạnh tranh,bởi nhiều nước láng giềng trong ASEAN đang có sự chuẩn bị tốt hơn với nhữngchính sách thuận lợi của chính phủ liên quan đến các lĩnh vực hậu cần, lãi suất,năng lượng và tài chính...
Ông Franky Sibarani cho biết các nhà sản xuất từ các nước ASEAN khác có thể sửdụng cơ sở thương mại là chứng nhận xuất xứ, theo đó sẽ được hưởng chế độ thuếsuất xuất khẩu 0% trong nội khối, cho phép các luồng hàng hóa lưu thông suôn sẻhơn. Kết quả là, nếu Indonesia không đảm bảo tính cạnh tranh, sẽ phải nhập khẩusố lượng lớn hàng hóa từ các nước láng giềng.
Theo thống kê của Bộ Thương mại Indonesia, khoảng 15,8% tổng nhập khẩu củaIndonesia trong năm 2011 được hưởng lợi từ chứng nhận xuất xứ, trong khi cơ sởthương mại này đảm bảo lợi ích cho 30% xuất khẩu tổng trị giá 40 tỷ USD củaIndonesia sang các nước thành viên khác.
Nhà kinh tế hàng đầu của Viện Khoa học Indonesia (LIPI), Latif Adam chia sẻ rằngtriển vọng có thể sẽ ảm đạm hơn với Indonesia khi trong khuôn khổ chứng nhậnxuất xứ, có hiệu lực từ tháng1/2010, sáu thành viên ban đầu, bao gồm Brunei,Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan, có thể giao dịch miễnthuế gần như tất cả hàng hóa qua biên giới Hiệp định Khu vực Mậu dịch tự doASEAN (AFTA).
Khủng hoảng kinh tế và tái suy thoái kinh tế ở châu Âu và Mỹ, hai thị trườngvẫn tiếp tục quan trọng cho phần lớn các nhà sản xuất khu vực Đông Nam Á, nhắcnhở các thành viên ASEAN phải tìm kiếm giải pháp thay thế bằng cung cấp lẫn chonhau. Khi đó, Indonesia sẽ chỉ cung cấp những gì các nước thành viên khác cần.
Trong khi bản thân đất nước “Vạn Đảo” là một thị trường đầy hứa hẹn do dân sốđông thứ tư thế giới, thu nhập đầu người gia tăng và tầng lớp trung lưu mới nổingày một mở rộng. Cuộc cạnh tranh khi đó sẽ khốc liệt hơn nhiều so với hiện nayvì các nước trong khu vực đều sản xuất sản phẩm khá giống nhau, nên những nướccó sức cạnh tranh thấp sẽ chịu thiệt hại nhiều hơn.
Titik Anas, nhà kinh tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế(CSIS), cho rằng cuộc cạnh tranh đã thực sự bắt đầu sớm đối với các nhà sảnxuất địa phương của Indonesia, bởi chi phí hậu cần của quốc đảo cao hơn so vớicác nước ASEAN khác.
Hoạt động hậu cần của Indonesia thuộc diện hiệu quả thấp nhất trong khuvực, đứng thứ 59 trong tổng số 155 nước được khảo sát năm 2012 theo xếp hạng củaNgân hàng Thế giới (WB), dưới cả các nước láng giềng Việt Nam và Philippines.
Indonesia vận chuyển lượng hàng hóa phi dầu khí trị giá 31,27 tỷ USD sang cácnước ASEAN khác trong năm 2012, giảm 2,94% so với năm trước đó, trong khi nhậpkhẩu theo chiều ngược lại 31,72 tỷ USD, tăng 6,48%.
Tổng Vụ trưởng Hợp tác thương mại Quốc tế, Bộ Thương mại Indonesia, IImanPambagyo cũng thừa nhận rằng một số ngành sản xuất của Indonesia cần phải đề ramục tiêu rõ ràng về nâng cao sức cạnh tranh do hiện đang tụt hậu sau các nướcláng giềng trong khu vực.
Trong khi đó Tổng vụ trưởng Hợp tác Công nghiệp Quốc tế, Bộ Công nghiệpIndonesia, Agus Tjahajana cho biết chính phủ nước này đã chỉ rõ và thiết lập lộtrình cho những khu vực có khả năng phát triển mạnh khi AEC bắt đầu có hiệu lực.Đó là các ngành điện tử, ôtô, ximăng, dệt may và da giày đối với thị trườngtrong nước, và các ngành liên quan đến nông nghiệp, thủy sản, da giày, nội thất,thực phẩm và đồ uống đối với thị trường khu vực Đông Nam Á./.