Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954-2024), Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt tập “Ký họa trong chiến hào” của họa sỹ Phạm Thanh Tâm (1932-2019) và tổ chức triển lãm trực tuyến các tác phẩm trong sách.
Đây là cuốn nhật ký của họa sỹ Phạm Thanh Tâm khi ông tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ với tư cách phóng viên chiến trường báo Quyết Thắng, tờ báo của Đại đoàn pháo binh 351. Ông đã ghi chép trực tiếp tại chiến trường, ngay trong chiến hào, dưới làn bom đạn.
Họa sỹ Phạm Thanh Tâm từng chia sẻ: “Trong chiến tranh có tình yêu và thù hận. Chiến tranh là vậy. Nhưng hận thù không đủ thắng một cuộc chiến. Chúng tôi đã có một tình yêu lớn lao, tình yêu nước và tình yêu dành cho nhau. Những xúc cảm yêu thương đó là những gì tôi bày tỏ trong nhật ký và mang theo mình suốt cuộc đời.”
Cuốn sách chia thành 3 phần: “Đường ra trận,” “Trong chiến hào” và “Về hậu phương.”
Mở đầu trang nhật ký, họa sỹ Phạm Thanh Tâm đã ghi lại niềm vui, sự náo nức của mình cũng như những người đồng đội được “sống đời anh dũng của anh bộ đội.
“Đường ra trận” là đường lên với Điện Biên nơi Phạm Thanh Tâm ghi lại những chân dung ông gặp trên đường ra chiến dịch, đó là dân công hỏa tuyến, công binh mở đường, thanh niên xung phong và đặc biệt gần gũi với ông là chân dung những người pháo thủ thức suốt đêm để kéo pháo lên trận địa.
Phần 2 là những trang nhật ký viết trong suốt 56 ngày đêm của Chiến dịch Điện Biên Phủ. Những ghi chép của ông trong những ngày này là trang tư liệu sống động hữu ích cho bất cứ ai muốn tìm hiểu về chiến dịch. Trong chiến hào, dưới tầm đại bác nơi ranh giới giữa sống và chết rất mong manh, “Ký họa trong chiến hào” thiết tha tình đồng đội, đồng chí giàu lòng trắc ẩn.
Phần 3 nói về niềm vui chiến thắng, những dự cảm về cuộc chiến phía trước để có được ngày hòa bình lâu dài.
Cuốn sách còn có hình ảnh 16 trang nhật ký viết tay, bản đồ, hình ảnh hiện vật thời chiến… đặc biệt là hơn 30 bức ký họa về những tình cảm tế nhị của người lính trong cuộc chia tay với người thương, tình đồng đội sâu sắc khi những người lính chăm sóc thương binh, niềm vui thường ngày của các chiến sỹ bên bờ suối, những bông hoa nở trên mũ sắt vỡ tượng trưng cho hòa bình trở lại…
Theo bà Vũ Thị Quỳnh Liên, Tổng biên tập Nhà xuất bản Kim Đồng, viết và vẽ vừa bổ sung vừa thể hiện cái nhìn nhất quán của người lính trẻ Phạm Thanh Tâm.
Những cái nhìn chân thực qua sách “Điện Biên Phủ - Những khoảnh khắc từ lịch sử”
Cuốn sách ra đời sau nhiều năm tháng công phu tập hợp tư liệu, biên soạn, với sự nỗ lực của các nhà nghiên cứu như PGS-TS Bùi Chí Trung, TS Nguyễn Đình Thuận, nhà báo Đặng Bảo Trung...
Bà Liên cho hay cuốn nhật ký được họa sỹ Phạm Thanh Tâm lưu giữ suốt 50 năm. Đến năm 2005, nhật ký được dịch ra tiếng Anh và Nhà xuất bản Asia Ink in thành sách. Bản tiếng Pháp được Nhà xuất bản Armand Colin in năm 2011.
Với mong muốn giới thiệu cho độc giả Việt Nam, sau gần 20 năm Nhà xuất bản Kim Đồng đã chính thức đưa được cuốn sách trở về quê hương trong dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
Nhân dịp này, Nhà xuất bản Kim Đồng cũng phát hành bộ sách gồm 17 cuốn viết về Chiến dịch Điện Biên Phủ với nhiều thể loại của nhiều tác giả nổi tiếng.
Triển lãm trực tuyến giới thiệu Bộ sách kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và triển lãm giới thiệu “Ký họa trong chiến hào” sẽ mở cho công chúng truy cập đến ngày 12/5./.
Họa sỹ Phạm Thanh Tâm sinh năm 1932 tại Hải Phòng, quê gốc Nam Định. Ông theo học một trong những khóa Mỹ thuật kháng chiến đầu tiên được mở ở chiến khu, với sự dìu dắt của các hoạ sỹ bậc thầy: Mai Văn Nam, Lương Xuân Nhị, Bùi Xuân Phái...
Mười bảy tuổi, Phạm Thanh Tâm nhập ngũ và trở thành phóng viên chiến trường kiêm họa sỹ trong cả hai cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc. Ông nghỉ hưu với quân hàm Đại tá và qua đời tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2019.
Các tác phẩm của ông hiện là một phần trong bộ sưu tập tranh thời chiến của Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam và Bảo tàng Anh Quốc.
