Những ngày cuối tháng 11, khi màn sương trên rẻo cao Lào Cai còn ẩn hiện, chúng tôi đã có mặt tại Đội Kiểm soát Hải quan (Cục Hải quan Lào Cai) - nơi được coi là đơn vị nòng cốt và tiên phong trên mặt trận chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Bên ấm trà pha vội, anh Nguyễn Văn Lâm, Đội trưởng Đội kiểm soát Hải quan chia sẻ cùng chúng tôi chuyện những đêm trắng "đánh án," ngăn chặn hàng lậu ngay từ vùng biên trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Qua câu chuyện anh Lâm kể, cùng bảng thành tích của Đội Kiểm soát Hải quan treo trang trọng trên tường, chúng tôi càng khâm phục những chiến công của các anh. Còn đó những dòng chữ khen tặng của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai dành cho các anh trong các chuyên án nhọc nhằn bóc gỡ các đường dây buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn, góp phần đảm bảo an ninh quốc gia, trật tự xã hội, góp phần bình ổn giá cả thị trường, an sinh xã hội trên địa bàn vùng biên hiểm trở.
Anh Lâm chia sẻ theo thông lệ, từ nay đến Tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, hàng lậu, hàng giả, gian lận thương mại sẽ tiếp diễn phức tạp. Chuyện "đánh án" là thường xuyên và liên tục, nhưng thời gian này anh em mình phải nỗ lực hơn nữa, "tối đâu là nhà, ngã đâu là giường" thôi.
Cùng trong suy nghĩ ấy, cán bộ Hải quan Trần Văn bằng tiếp lời: Chuyên án đáng nhớ nhất, lớn nhất trong năm nay là vụ bắt 17 ôtô quặng với hơn 800 tấn quặng thô, trị giá lên tới hơn 700 triệu đồng. Toàn đội và các phòng nghiệp vụ đã phải mưu trí đấu tranh hòng không để các gian thương có cơ hội xuất hàng qua biên giới. Để làm chuyên án này, anh em đã nhiều đêm không được về nhà, mật phục và điều tra hàng tháng trời theo nguồn tin từ Hà Nội, Thái Nguyên rồi Lào Cai. Cuối cùng, với những bằng chứng không thể chối cãi, gian thương đã phải thừa nhận hành vi gian lận thương mại của mình.
Phải trắng đêm bám cơ sở, địa bàn, thậm chí mất rất nhiều thời gian để điều tra, bắt giữ tội phạm nhưng với cán bộ Đội Kiểm soát Hải quan, phần thưởng có giá trị lớn nhất đối với các anh là đã góp phần tạo điều kiện thông thoáng cho các dòng hàng xuất nhập, bình ổn thị trường và giữ vững an ninh chính trị biên giới.
Gần đây nhất, ngày 9/11/2013, Tổ tuần tra kiểm soát-Đội Kiểm soát Hải quan chủ trì, phối hợp với Đội công tác liên ngành chống buôn lậu thuộc Ban chỉ đạo 127 của tỉnh Lào Cai phát hiện lô hàng lậu là vải ga trải giường với tổng trị giá khoảng 40 triệu đồng của Hoàng Văn Thủy, sinh năm 1971, trú tại số nhà 83, tổ 4, phường Phố Mới, thành phố Lào Cai.
Trước đó, tháng 8/2013, tại Quốc Lộ 70, thuộc tổ 11, phường Lào Cai, thành phố Lào Cai, Đội Kiểm soát Hải quan phối hợp với Trạm Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Lào Cai bắt giữ 3 xe môtô chở gà, vịt thương phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Theo báo cáo của Cục Hải quan Lào Cai, thời gian qua, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên địa bàn tỉnh Lào Cai diễn ra khá phức tạp. Thủ đoạn của đối tượng buôn lậu chủ yếu là lợi dụng sơ hở trong công tác quản lý cửa khẩu, biên giới, chia nhỏ hàng hóa rồi thuê cư dân biên giới vận chuyển trái phép vào nội địa. Thậm chí, thủ đoạn vận chuyển hàng lậu còn thay đổi hết sức tinh vi theo thời gian như dùng phao nổi vượt sông Hồng, lợi dụng các bờ lau ven sông để ẩn ấp và tẩu tán hàng qua biên giới.
Tính đến đầu tháng 11/2013, Cục Hải quan Lào Cai đã phát hiện, bắt giữ 82 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và các vụ vi phạm về thủ tục hải quan, tăng 14 vụ so với năm 2012.
Có được những chiến công trên là sự cố gắng nỗ lực của tập thể, lãnh đạo Cục Hải quan Lào Cai, đặc biệt, là sự đóng góp của các “chiến sỹ” Đội Kiểm soát Hải quan - những người đã băng đèo vượt suối, bám sát địa bàn, cơ sở để nắm bắt nguồn tin. Nói như ông Phạm Ngọc Thạch, Cục phó Cục Hải quan Lào Cai, nếu không gần dân, gắn bó với cơ sở thì khó làm lắm. Nhiều nguồn tin có giá trị được chuyển đến Cục Hải quan Lào Cai cũng từ bà con cư dân biên giới.
Nắm bắt những ý kiến chỉ đạo sát sao của cấp chỉ huy và vì sự bình yên nơi cửa ngõ giao thương miền Tây Bắc của Tổ quốc, Đội kiểm soát Hải quan đã chủ động ngăn chặn và bóc gỡ từng mắt xích đường dây buôn lậu trên toàn tuyến biên giới Lào Cai.
Những tháng cuối năm 2013, Đội Kiểm soát Hải quan tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nhằm quản lý chặt địa bàn, thu thập thông tin về hoạt động của các đối tượng, phối hợp với các lực lượng chức năng và chính quyền địa phương chủ động phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về hải quan.
Bên cạnh đó, Đội cũng nâng cao công tác kiểm tra, giám sát các mặt hàng cấm xuất khẩu, nhập khẩu, bám sát các địa bàn trọng điểm, kịp thời đấu tranh có hiệu quả đối với các hành vi, hoạt động gian lận thương mại, buôn lậu tại cửa khẩu đồng thời duy trì và đẩy mạnh công tác phối hợp với lực lượng chức năng, chính quyền địa phương trong việc trao đổi, cung cấp thông tin và ngăn chặn, phát hiện, bắt giữ...; tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân trong việc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Rời trụ sở Cục Hải quan Lào Cai, chúng tôi mang theo niềm vui từ lời khẳng định chắc nịch của ông Nguyễn Khánh Quang, Cục trưởng Cục Hải quan Lào Cai, để góp phần bình ổn giá cả thị trường, bảo vệ sản xuất trong nước vào dịp trước, trong và sau dịp Tết Nguyên đán 2014, các cán bộ, công chức Cục Hải quan Lào Cai sẽ quyết tâm thực hiện triển khai đồng bộ có hiệu quả các phương án phòng, chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại và vận chuyển hàng hóa trái phép ngay từ vùng biên./.