Nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh 2/9 năm nay, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III (Cục Văn thư Lưu trữ Quốc gia) đã trưng bày 112 bản vẽ của cố họa sỹ-tác giả Bùi Trang Chước tại triển lãm có tên gọi “Bảo vật Quốc gia- Phác thảo mẫu Quốc huy Việt Nam."
Đây đều là các bản gốc do chính tay họa sỹ Bùi Trang Chước vẽ, từ những thiết kế đã tạo hình và tô màu xong nhưng không được sử dụng, đến những bản phác thảo bằng chì trên giấy cũ, những bản vẽ nháp thô sơ, chưa hoàn thiện. Một số được cố họa sỹ chọn gửi cho cuộc thi sáng tác quốc huy được nhà nước phát động năm 1951.
[Hành trình sáng tạo Quốc huy Việt Nam của họa sỹ Bùi Trang Chước]
Để có được triển lãm này, các cán bộ nghiên cứu của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III đã dành thời gian dài nghiên cứu, liên tục đi khai thác và xác minh, đối chứng các câu chuyện, mẫu vẽ. Đặc biệt khi từng có thời gian, nhiều người hiểu sai rằng cố họa sỹ Trần Văn Cẩn mới là tác giả thật sự vẽ mẫu quốc huy hiện hành.
Mỗi mẫu thiết kế với các tạo hình khác nhau, có những phiên bản khác lạ so với hiện nay như quốc huy có hình con trâu, người nông dân gặt lúa, Khuê Văn Các, Cột cờ Hà Nội... Song đâu đó trên mỗi thiết kế đều mang dáng dấp quen thuộc của Quốc huy ngày nay, với ngôi sao 5 cánh ở chính giữa phía trên, tông màu đỏ-vàng đặc trưng, hay những bông lúa, bánh răng... Tất cả tạo nên khối tư liệu độc đáo, đầy giá trị để được vinh danh là bảo vật quốc gia và cũng đầy giá trị đối với những nhà nghiên cứu.
Một số phác thảo với hình tượng quen thuộc, song chưa đủ tính khái quát hóa để trở thành Quốc huy chính thức của cố họa sỹ. (Ảnh: Minh Anh/Vietnam+) Liên quan đến những phản ánh việc quốc huy hiện hành chưa được chuẩn hóa ở nhiều nơi, bà Hoa cho hay hình tròn chính giữa phần bánh răng trên nhiều công trình nhà nước có gắn quốc huy ngày nay đang là màu đỏ, thay vì màu vàng chuẩn theo thiết kế.
Tuy nhiên theo Giáo sư-Tiến sỹ Phạm Hồng Tung (Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân vân), xét trên tiêu chí về mặt thiết kế và thẩm mỹ, điều này là hoàn toàn chấp nhận được./.
