Nhấn mạnh sự vận động của tự nhiên đang làm thay đổi các hiện tượng địa lý một cách thường xuyên và liên tục, giới chuyên gia cho rằng thời gian tới Việt Nam cần tiếp tục chú trọng đầu tư, ứng dụng “công nghệ mới trong thu nhận, xử lý, cập nhật và chia sẻ Dữ liệu địa không gian” để phát triển kinh tế - xã hội; phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, cũng như khắc phục sự cố môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu hiệu quả hơn.
Tại hội thảo khoa học bàn về chủ đề trên diễn ra ngày 15/12, Viện trưởng Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ Nguyễn Phi Sơn cho hay công nghệ Địa không gian với sự kết hợp các kỹ thuật tiên tiến đang góp phần quan trọng trong việc phục vụ giải quyết các vấn đề có tính liên ngành, phục vụ công tác quản lý lãnh thổ, quản lý tài nguyên.
Kết nối cơ sở dữ liệu quản lý đất đai: Một mũi tên trúng nhiều đích
Đặc biệt, sự phát triển của công nghệ thông tin truyền thông (ICT) kết hợp với việc thiết kế chế tạo hệ thống các thiết bị cảm biến, hình thành nên các hệ thống IoT thu nhận dữ liệu từ xa thời gian thực đã cho phép thu nhận, cập nhật các dữ liệu liên quan nhanh chóng để phục vụ quản lý tài nguyên môi trường, quy hoạch đô thị và ngăn ngừa, giảm thiểu các thiệt hại do thiên tai gây ra trong tình hình hiện nay.
“Với vai trò quan trọng và hiệu quả cao trong ứng dụng thực tế, công nghệ Địa không gian và Dữ liệu đo đạc bản đồ cần tiếp tục được đầu tư nghiên cứu, nhằm phát triển công tác đo đạc và bản đồ ở Việt Nam trong giai đoạn tiếp theo,” ông Sơn nói.
Trong khi đó, đề cập về nội dung tự động hóa trong cập nhật Cơ sở Dữ liệu nền địa lý quốc gia tỷ lệ lớn, tiến sỹ Nguyễn Thanh Thủy (Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ) nhấn mạnh quá trình phát triển kinh tế xã hội và sự vận động của tự nhiên làm thay đổi các đối tượng, hiện tượng địa lý một cách thường xuyên và liên tục. Điều này dẫn đến cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia không kịp cập nhật sẽ bị lạc hậu theo thời gian.
Trước thực tế trên, ông Thủy đề xuất cần xây dựng giải pháp tự động hóa các bước cập nhật Cơ sở dữ liệu nền địa lý như phát hiện thay đổi, thu thập và xử lý, tích hợp, cập nhật dữ liệu. Trong đó một số giải pháp mang tính kỹ thuật như: Kết hợp dữ liệu đa nguồn gốc, áp dụng các biện pháp kiểm soát chất lượng, thu nhận, xử lý, trích xuất dữ liệu sử dụng công nghệ AI và hệ thống thông tin địa lý tình nguyện.
“Cùng với đó, định hướng GeoAI (Trí tuệ Nhân tạo Dữ liệu địa lý) là sự lựa chọn phù hợp cho lĩnh vực điều tra cơ bản và cung cấp dữ liệu nền tảng như lĩnh vực Đo đạc và Bản đồ. Việc nghiên cứu, xây dựng hệ thống hỗ trợ tự động hóa cập nhật cơ sở dữ liệu nền địa lý là hướng đi cần thiết và mang tính thời sự cao đối với Việt Nam, đặc biệt là với các đơn vị có chức năng, nhiệm vụ thành lập, cập nhật cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia tỉ lệ lớn trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia,” ông Thủy nhấn mạnh.
Nói thêm về tầm quan trọng của công nghệ trong chia sẻ Dữ liệu Địa không gian, ông Nguyễn Văn Thảo (Hội Trắc địa - Bản đồ - Viễn thám Việt Nam) cho rằng sự kết hợp giữa AI và Hệ thống Thông tin địa lý (GIS), đặc biệt là GeoAI, đang mở ra những khả năng to lớn, nâng cao năng suất và chất lượng công việc, đáp ứng nhanh chóng yêu cầu của người dùng.
Trong đó, AI đang làm thay đổi việc phân tích dữ liệu không gian bằng cách cung cấp các công cụ và kỹ thuật tiên tiến để xử lý và phân tích một lượng lớn dữ liệu không gian, bao gồm thông tin về bề mặt Trái Đất (như ảnh viễn thám, ảnh hàng không và dữ liệu của GIS).
Theo ông Thảo, việc sử dụng AI trong GIS mang lại các hiệu quả thiết thực, to lớn trong khoa học địa lý để nâng cao hiệu quả xử lý, phân tích dữ liệu và đưa ra các quyết định một cách nhanh chóng, chính xác nhất.
“Do vậy, nghiên cứu sử dụng AI trong GIS tại Việt Nam cần được quan tâm, nghiên cứu và thực hiện trong thời gian tới,” ông Thảo nói./.
