Những người ủng hộ ông Morsi biểu tình ngồi tại quảng trường Rabaa al-Adaweya. (Nguồn: AFP/TTXVN) Ngày 5/3, Ủy ban điều tra sự thật thuộc Hội đồng Nhân quyền Quốc gia Ai Cập (NCHR) đã công bố kết quả điều tra chiến dịch giải tán biểu tình hôm 14/8/2013 tại Cairo, khẳng định rằng những người biểu tình Hồi giáo là bên đã nổ súng trước, còn lực lượng cảnh sát đã sử dụng vũ lực quá mức để giải tán khu lán trại của những người ủng hộ Tổng thống bị phế truất Mohamed Morsi.
Báo cáo của ủy ban trên cho biết tổng cộng 632 người đã thiệt mạng (trong đó có 8 sỹ quan cảnh sát) trong ngày bạo lực đẫm máu nhất trong lịch sử Ai Cập đương đại.
Diễn ra sau cuộc chính biến ngày 3/7/2013 lật đổ Tổng thống Mohamed Morsi thuộc tổ chức Anh em Hồi giáo (MB), sự kiện ngày 14/8/2013 đã làm bùng phát các cuộc bạo loạn tại khắp 22/27 tỉnh thành trong cả nước.
Trong ba ngày tiếp theo đó, những người Hồi giáo đã tiến hành hàng loạt vụ tấn công nhằm vào các đồn cảnh sát và nhà thờ Cơ đốc giáo, khiến 686 người thiệt mạng, trong đó có 64 cảnh sát.
Ủy ban trên khẳng định phe Hồi giáo phải chịu trách nhiệm chính về vụ đổ máu, song cũng chỉ trích Bộ Nội vụ Ai Cập đã dành quá ít thời gian cho hàng nghìn người biểu tình tự giải tán, cũng như không đảm bảo an ninh cho họ trên đường rút lui sau khi đụng độ bùng phát.
Ngoài ra, những người biểu tình bị thương không được hỗ trợ đầy đủ về y tế, do xe cứu thương không thể tiếp cận hiện trường. Lực lượng cảnh sát cũng bị cáo buộc đã sử dụng súng đạn “quá mức” để đối phó với những người biểu tình.
Ông Nasser Amin - một thành viên của ủy ban trên - cho biết những người ủng hộ ông Morsi đã giam giữ, tra tấn và sát hại ít nhất 11 dân thường mà họ nghi là cảnh sát trong các khu lán trại.
Sân khấu chính tại địa điểm biểu tình ngồi ở quảng trường Rabaa Al-Adaweya - điểm nóng đối đầu trong suốt sáu tuần (từ ngày 28/6-14/8/2013) giữa phe Hồi giáo ủng hộ ông Morsi và chính quyền lâm thời do quân đội hậu thuẫn - đã được sử dụng nhằm kích động bạo lực, thù hận, giết người và tấn công các biểu tượng của nhà nước.
Tuy nhiên, ông Amin khẳng định phần lớn những người biểu tình có hành động ôn hòa, trong đó một số người bị các tay súng vũ trang sử dụng làm "lá chắn sống."
Ủy ban điều tra sự thật cũng kiến nghị mở một cuộc điều tra độc lập về các cuộc biểu tình ngồi của phe Hồi giáo, chiến dịch giải tán biểu tình của cảnh sát và các phiên tòa xét xử những người có liên quan, đồng thời yêu cầu chính quyền bồi thường cho những nạn nhân vô can.
Theo người đứng đầu NCHR Mohamed Fayek, ủy ban trên sẽ công bố báo cáo đầy đủ vào ngày 16/3 tới, liên quan đến các khu lán trại của những người ủng hộ ông Morsi, cũng như các vụ việc diễn ra sau chiến dịch giải tán biểu tình ngày 14/8/2013, trong đó có các cuộc tấn công của những người Hồi giáo nhằm vào các nhà thờ của người Cơ đốc giáo, các đồn cảnh sát và vụ 37 thành viên MB bị chết ngạt trong xe thùng bên ngoài nhà tù Abu Zaabal.
Ủy ban điều tra sự thật thuộc NCHR được thành lập tháng 9/2013 dưới sự hối thúc của các tổ chức nhân quyền trong và ngoài nước. Tháng Một vừa qua, Chính phủ lâm thời Ai Cập cũng quyết định thành lập thêm một ủy ban khác để điều tra chiến dịch giải tán biểu tình.
Kể từ ngày 14/8/2013, chính quyền Ai Cập đã bắt giam và truy tố hàng nghìn thành viên MB trong đó có ông Morsi - người hiện đang đối mặt với nhiều cáo buộc như kích động sát hại người biểu tình, tổ chức vượt ngục, làm gián điệp và lăng mạ các cơ quan tư pháp./.
