(Nguồn: haaretz.com) Ngày 13/4, Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sisi khẳng định các văn bản chính thức đã xác định hai đảo Tiran và Sanafir tại eo biển Tiran, nằm trong vịnh Aqaba ở Biển Đỏ, thuộc chủ quyền của Saudi Arabia, đồng thời kêu gọi người dân chấm dứt bàn luận hay tranh cãi về vấn đề này.
Trước đó, ngày 9/4, Chính phủ Ai Cập đã quyết định trao hai đảo trên cho Saudi Arabia sau khi đạt thỏa thuận giải quyết tranh chấp lãnh hải giữa hai nước. Động thái này làm dấy lên tranh cãi ở đất nước Kim Tự Tháp.
Những người chỉ trích cho rằng thỏa thuận này vi phạm điều 151 Hiến pháp hiện hành của Ai Cập, theo đó những thỏa thuận liên quan đến chủ quyền, liên minh hay hòa giải cần phải được đưa ra trưng cầu ý dân, cũng như được thông qua tại Quốc hội trước khi được Tổng thống phê chuẩn.
Để giải thích chính thức vấn đề này, Tổng thống El-Sisi ngày 13/4 đã triệu tập một cuộc họp được truyền hình trực tiếp với sự tham dự của nhiều thành phần, trong đó có đại diện của 19 đảng phái chính trị, những người đứng đầu các tổ chức chính trị xã hội, tổ chức nhân quyền, Hội đồng Phụ nữ Quốc gia và giới truyền thông.
Tại cuộc họp, ông El-Sisi nêu rõ: "Quyết định chuyển giao hai hòn đảo Tiran và Sanafir trên Biển Đỏ cho Saudi Arabia là dựa trên các văn bản chính thức từ các cơ quan nhà nước Ai Cập, bao gồm Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Cơ quan Tình báo Quốc gia."
Theo ông El Sisi, quyết định trên phù hợp với Nghị định Tổng thống năm 1990 đã được trình lên Liên hợp quốc. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta không từ bỏ bất cứ quyền lợi gì của dân tộc mình. Chúng ta chỉ trả lại đất về cho chủ của nó." Nhà lãnh đạo Ai Cập yêu cầu người dân chấm dứt tranh cãi về việc trao hai đảo cho Saudi Arabia, đồng thời nói rằng Quốc hội sẽ xem xét vấn đề này.
Nhiều nghị sỹ Quốc hội Ai Cập tham dự cuộc họp đồng quan điểm không cần thiết phải tổ chức trưng cầu dân ý về quyết định chuyển giao đảo Tiran và Sanafir cho Saudi Arabia, cho rằng thỏa thuận chuyển giao hai đảo trên chỉ mang tính kỹ thuật, và theo điều 151 Hiến pháp hiện hành, những thỏa thuận như vậy chỉ cần đưa ra xem xét và bỏ phiếu thông qua tại Quốc hội.
Trung tâm hỗ trợ Thông tin và Quyết định (Information and Decision Support Centre - IDSC), trực thuộc chính phủ Ai Cập, ngày 12/4 công bố các tài liệu khẳng định quyết định chuyển giao là hợp pháp, trong đó có các văn kiện và tài liệu chính thức chứng minh hai hòn đảo thuộc chủ quyền của Saudi Arabia, trong đó có Nghị định Tổng thống 1990 nêu rõ đảo Tiran và Sanafir nằm ngoài biên giới Ai Cập; các công hàm năm 1988 và 1989 giữa Bộ Ngoại giao Ai Cập và Bộ Ngoại giao Saudi Arabia, bản đồ Liên hợp quốc từ tháng 11/1973.
Theo IDSC, hai đảo này vốn dĩ thuộc chủ quyền của Saudi Arabia và được giao cho Ai Cập kiểm soát vào năm 1950 giữa lúc leo thang căng thẳng với Israel.
Giới quan sát khu vực nhận định chính quyền của Tổng thống El-Sisi quyết định trao trả hai đảo Tiran và Sanafir cho Saudi Arabia vào thời điểm này là nhằm củng cố mối "quan hệ đặc biệt" giữa hai nước, trong bối cảnh quan hệ hai bên có dấu hiệu lạnh nhạt thời gian qua xung quanh một số vấn đề khu vực, nhất là cuộc xung đột ở Yemen và Syria.
Mới đây, trong khuôn khổ chuyến thăm của Quốc vương Saudi Arabia Salman tới Ai Cập, hai bên đã ký kết hàng loạt thoả thuận đầu tư trị giá hơn 20 tỷ USD, trong đó Riyadh sẽ cấp khoảng 1,5 tỷ USD để phát triển khu vực Bắc bán đảo Sinai của Ai Cập và vốn xây dựng tuyến đường nối thành phố nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh bên bờ Biển Đỏ của Ai Cập với Saudi Arabia./.
