Tâm lý kém lạc quan của người tiêu dùng Mỹ trong bối cảnh nền kinh tế vững mạnh hơn dự kiến khiến nhiều nhà kinh tế bối rối.
Tuy nhiên, một bài viết của các nhà nghiên cứu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Đại học Harvard, trong đó có cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Lawrence Summers, đề xuất rằng chi phí vay tăng cao có thể lý giải cho điều đó.
Bài viết lập luận rằng, chi phí sinh hoạt gia tăng do chi tiêu tài chính cao hơn mà người tiêu dùng phải đối mặt - vốn không tính đến lạm phát, củng cố sự khác biệt gần đây giữa dữ liệu lạm phát chính thức và tâm lý người tiêu dùng. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, người tiêu dùng đang tính đến chi phí theo quan điểm của họ về tình hình kinh tế, trong khi các nhà kinh tế thì không.
Bằng nhiều nỗ lực, nền kinh tế Mỹ đang bùng nổ. Tỷ lệ thất nghiệp của nước này ở mức thấp lịch sử và số lượng việc làm tăng lên hàng tháng kể từ tháng 12/2020. Trên hết, tỷ lệ lạm phát đang hạ nhiệt và nền kinh tế ở Mỹ đang tăng trưởng nhanh hơn hầu hết các nước lớn khác. Tuy nhiên, tâm lý người tiêu dùng Mỹ vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch.
Các tác giả bài viết tin rằng sự mất kết nối được giải thích là do Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất bắt đầu từ tháng 3/2022 để ngăn chặn lạm phát cao. Điều đó đã thúc đẩy số tiền người tiêu dùng phải chi trả để trang trải các khoản nợ tồn đọng. Ví dụ, trong khi chi phí của một chiếc ôtô được tính tới trong Chỉ số giá tiêu dùng thì chi phí tài trợ cho chiếc ôtô lại không có. Bài viết đề xuất các biện pháp lạm phát thay thế “kết hợp rõ ràng chi phí tiền tệ."
Theo bài viết, chi phí tiền tệ cũng định hình tâm lý người tiêu dùng thông qua việc sử dụng thẻ tín dụng và các hình thức tài trợ khác. Người tiêu dùng ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào thẻ tín dụng để mua hàng kể từ sau đại dịch. Nhiều người cảm thấy nhức nhối khi số dư nợ chưa thanh toán ngày càng tăng. Chi phí để tài trợ cho khoản nợ đó là một yếu tố đáng kể trong chi phí sinh hoạt của nhiều người tiêu dùng.
Đợt lạm phát mới nhất có thể buộc các nhà hoạch định chính sách Mỹ phải đánh giá lại mối quan hệ giữa lãi suất, lạm phát và tâm lý. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, họ cần nhiều thời gian hơn.
Các tác giả cho biết: “Một số mô hình có thể không còn hoạt động nữa, nhưng chúng ta vẫn chưa thể biết liệu chúng ta có đang ở trong một mô hình kinh tế mới hay không”./.
Mỹ: Lạm phát hàng năm duy trì mức dưới 3% tháng thứ ba liên tiếp
Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân tăng trở lại trong tháng 12/2023, song mức lạm phát hàng năm vẫn được duy trì dưới 3% tháng thứ ba liên tiếp, có thể cho phép Fed bắt đầu cắt giảm lãi suất trong năm 2024.
