Khu Công nghiệp Deep C tại Hải Phòng. (Nguồn: Financial Times) Nhu cầu mặt bằng tại Khu Công nghiệp Deep C2 ở Hải Phòng đang lớn đến mức nhà phát triển khu công nghiệp này đã nghĩ đến việc lấn biển để mở rộng diện tích.
Theo Thời báo Tài chính (Financial Times), căng thẳng địa chính trị giữa Bắc Kinh và Washington và những rủi ro đối với hoạt động kinh doanh do đại dịch COVID-19 gây ra đang thúc đẩy nhiều nhà sản xuất chuyển ra khỏi Trung Quốc. Deep C, một nhà phát triển của Bỉ điều hành 5 khu công nghiệp tại Việt Nam, đã chuẩn bị sẵn sàng cho xu hướng này.
Sự dịch chuyển sang các quốc gia như Việt Nam là một phần của chiến lược “Trung Quốc+1” nhằm điều chỉnh lại chuỗi cung ứng toàn cầu.
Khi sự cạnh tranh gia tăng giữa Trung Quốc và Mỹ về công nghệ và an ninh, nhiều công ty lo sợ bị ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất. Do đó, các công ty này đang thực hiện chiến lược hoạt động tại Trung Quốc, trung tâm sản xuất lớn nhất thế giới, đồng thời mở rộng sang các quốc gia khác.
Koen Soenens, Giám đốc Tiếp thị và Bán hàng của Deep C cho biết: “Dường như có sự dịch chuyển từ Trung Quốc đại lục sang các nước khác.”
Theo ông này, các công ty nước ngoài đang ở Trung Quốc sẽ tiếp tục hoạt động tại đây để phục vụ thị trường hơn 1,45 tỷ dân, đồng thời tìm kiếm địa điểm sản xuất, kinh doanh mới để phục vụ khách hàng bên ngoài Trung Quốc.
Tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Việt Nam đã giúp hàng triệu người thoát nghèo trong 30 năm qua và Việt Nam đã giành được vai trò lớn trong chuỗi cung ứng công nghệ, như việc Apple đã sản xuất hàng triệu chiếc tai nghe AirPods tại đây.
Theo dữ liệu của chính phủ, Việt Nam đã thu hút 22,4 tỷ USD từ các dự án Đầu tư Trực tiếp Nước ngoài (FDI) trong năm 2022, tăng 13,5% so với năm trước.
Công trình xây dựng một nhà máy mới tại Khu Công nghiệp Deep C ở Hải Phòng. (Nguồn: Financial Times) Trong khi vốn FDI giảm nhẹ trong 5 tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm ngoái, các nhà đầu tư, nhà phân tích và quan chức cho biết mối quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam vẫn ở mức cao.
Việt Nam đã thu hút 962 dự án FDI mới trong 5 tháng đầu năm, tăng so với 578 dự án cùng kỳ năm ngoái.
Trả lời phỏng vấn, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết cơ sở hạ tầng của Việt Nam đang “được cải thiện và trở nên hiện đại hơn” và nêu bật một điểm thu hút lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài là lao động giá rẻ và dồi dào. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư đã nhận thấy thị trường lao động bắt đầu thắt chặt hơn tại Việt Nam.
Ông Soenens cho biết Pegatron, một trong những nhà cung cấp lớn nhất cho Apple, bắt đầu sản xuất thiết bị điện tử tại Hải Phòng vào năm 2021. Đến cuối năm sau, công ty Đài Loan hy vọng sẽ sử dụng 20.000 công nhân tại Deep C.
[Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện 6 tháng đạt trên 10 tỷ USD]
Cách đó khoảng 150km tại khu công nghiệp Thanh Oai, Hà Nội, nơi B. Braun sử dụng khoảng 1.100 nhân viên, công ty công nghệ y tế này đang xem xét xây dựng ký túc xá cho công nhân vì họ có kế hoạch tăng gấp đôi đầu tư và lực lượng lao động trong vòng 5 năm tới.
Ông Torben Minko, Giám đốc điều hành của B. Braun Việt Nam chia sẻ: “Thị trường lao động căng thẳng và ngày càng khó khăn hơn… Công ty nào cũng cần lao động có tay nghề cao. Thách thức là nguồn nhân lực.”
Các nhà đầu tư cũng gặp phải khó khăn từ bộ máy hành chính vẫn hoạt động chậm chạp, khi cần phải có nhiều chữ ký cho mỗi lần phê duyệt.
Một vấn đề khác là Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên vật liệu từ Trung Quốc, nằm cách khu công nghiệp Deep C tại Hải Phòng “12 giờ vận chuyển.”
Công nhân làm việc trong nhà máy sản xuất lốp ôtô của Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Sailun Việt Nam. (Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN) Brian Lee Shun Rong, nhà kinh tế tại Maybank ở Singapore, cho biết khoảng cách gần cho phép vận chuyển nguyên vật liệu dễ dàng nhưng lại khiến chuỗi cung ứng của Việt Nam dễ bị tổn thương hơn nếu có bất kỳ sự gián đoạn nào đối với dòng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Một giải pháp là để các nhà đầu tư lớn đóng vai trò cải thiện toàn bộ hệ sinh thái nhà cung cấp. Samsung, với sáu nhà máy cùng với một trung tâm nghiên cứu, phát triển tại Việt Nam và là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất, cho biết kể từ năm 2015, họ đã cộng tác với khoảng 400 công ty Việt Nam để giúp cải thiện chất lượng sản phẩm.
Một giải pháp khác là các công ty di chuyển theo cụm. Deep C trích dẫn ví dụ về Pyeong Hwa Automotive, đã chuyển đến khu vực Hải Phòng cùng với ba công ty khác vào năm 2019.
Tuy vậy, bất kể những nghi ngờ về nguồn lực lao động, cơ sở hạ tầng hay các vấn đề khác, ít người cho rằng chiến lược “Trung Quốc+1” sẽ sớm kết thúc và Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ xu hướng này./.
