Máy bay Il-20 của Nga. (Nguồn: TASS/TTXVN) Theo Trang mạng haaretz.com, vụ việc máy bay Nga bị bắn vẫn chưa được giải quyết giữa Moskva và Jerusalem, cho dù Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra tuyên bố khá khoan dung và cho dù Tư lệnh Lực lượng Không quân Israel, Thiếu tướng Amikam Norkin, đã được cử tới Moskva sáng 20/9.
Nga đã gửi đi những thông điệp không rõ ràng kể từ khi vụ việc xảy ra, và như thường lệ, có sự khác biệt giữa những tuyên bố và hành động của Moskva. Khó có thể tin rằng tuyên bố của Nga đưa ra hôm 19/9 về việc đóng cửa không phận phía Tây bờ biển Syria trong vòng một tuần, để tiến hành diễn tập, chỉ là một sự trùng hợp.
Trả lời câu hỏi được đưa ra sáng 20/9 về việc liệu vụ bắn hạ máy bay Nga có làm ảnh hưởng đến quyền tự do hành động của lực lượng không quân Israel tại Syria hay không, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Lieberman đã tìm được cách "tránh đạn" ngoạn mục hơn những gì mà các phi công Nga lái Ilyushin đã thực hiện đêm 17/9.
Trả lời phỏng vấn Chương trình “Dekel-Segal của Đài phát thanh quân đội, ông Lieberman đã không đưa ra được câu trả lời thỏa đáng. Không còn nghi ngờ gì nữa, bên chịu trách nhiệm chính trong vụ việc này là Syria, quốc gia Trung Đông có lực lượng phòng không hoạt động “không chuyên nghiệp và thiếu trách nhiệm,” theo như miêu tả của ông Lieberman.
Tuy nhiên, Moskva không thể hiện thái độ sẽ bỏ qua vụ việc này và dường như sẽ nỗ lực để tận dụng lợi thế thực sự từ sự lúng túng của Israel.
Trong khi đó, Israel được cho rằng sẽ đưa ra những giải thích thỏa đáng cho những gì đã xảy ra. Điều tra của lực lượng không quân cho thấy rằng Syria đã nã pháo chống máy bay ồ ạt khi máy bay Israel đã quay trở lại không phận của nước này.
Trong cảnh báo gửi cho Nga, Israel cho biết họ vẫn duy trì khung thời gian hoạt động mà hai bên đã nhất trí kể từ khi thành lập cơ chế ngăn chặn va chạm giữa máy bay của Israel và Nga được ký kết từ tháng 9/2015.
Máy bay Nga bị bắn hạ chủ yếu là do mất liên lạc - giữa Israel và Nga, giữa hệ thống kiểm soát không lưu của Nga hoặc giữa giới chỉ huy của Syria và Nga.
Israel bác bỏ khả năng đầu tiên - và đây rất có thể là điều mà Tư lệnh lực lượng không quân, Thiếu tướng Amikam Norkin, đã nói với phía Nga. Moskva phải trực tiếp quở trách Syria.
Nếu các báo cáo cho rằng đã có các vụ bắt giữ trong hàng ngũ chỉ huy lực lượng phòng không của Syria là sự thật, điều đó cho thấy Nga đã thực hiện việc trách cứ Syria. Hôm 20/9, Bộ trưởng Nội vụ Yisrael Katz cho biết Tổng thống Putin đã từ chối trả lời cuộc gọi từ Tổng thống Syria ngay sau khi vụ việc xảy ra.
[Kịch bản nào cho mối quan hệ thực dụng giữa Nga và Israel?]
Theo truyền thông nước ngoài, một số vụ không kích của Israel đã được thực hiện từ khoảng cách rất xa bên ngoài lãnh thổ Syria. Tuy nhiên, nếu Nga áp đặt rào cản như vậy có thể khuyến khích Iran, chế độ của Tổng thống Assad và lực lượng Hezbollah thiết lập một không phận an toàn ở miền Bắc Syria tránh được các cuộc tấn công.
Về lâu dài, nó cũng cho phép Iran tiếp tục củng cố sức mạnh quân sự trong khu vực này và mở rộng những hoạt động buôn bán vũ khí sang Lebanon.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Lieberman nói với Chương trình phát thanh quân đội rằng ông và Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã có các cuộc trao đổi với giới chức cấp cao Nga, cùng với việc cử Thiếu tướng Norkin đến Moskva, không phải để chứng thực mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.
Điều đó còn cho thấy rằng Israel cảm thấy không thoải mái khi vụ việc xảy ra và hậu quả của nó, ngay cả khi họ (Israel) chỉ là nguyên nhân gián tiếp.
Trong những năm gần đây, Israel đã quen với việc được hành động mà hầu như không bị can thiệp tại mặt trận phía Bắc của nước này. Sau vụ việc Syria bắn hạ máy bay F-16 của Israel hồi tháng 2, nước này đã lên kế hoạch tác chiến, tuy nhiên vẫn tiếp tục thực hiện các vụ tấn công, bất chấp việc các vụ nã pháo đáp trả gia tăng từ phía lực lượng phòng không của Syria.
Có thể vụ việc trong tuần qua đánh dấu sự khởi đầu của một tiến trình rộng lớn hơn, theo đó Nga sẽ nỗ lực để hạn chế sự tự do hành động của Israel. Tổng quan chiến dịch tại Syria đã thay đổi sau khi Tổng thống Assad giành chiến thắng trong cuộc nội chiến và có thể Israel cũng sẽ phải điều chỉnh hoạt động quân sự của nước này ở một mức độ nào đó./.
