Tên lửa Sayad thuộc hệ thống Talash của Iran được phóng thử trong một cuộc diễn tập phòng không tại một địa điểm bí mật ngày 5/11 vừa qua. (Ảnh: AFP/TTXVN) Trang mạng eurasiareview.com đưa tin, các vụ thử tên lửa của Iran vẫn là một ván bài quan trọng đối với Mỹ và một số đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của họ.
Thứ nhất, các vụ thử nghiệm này là mối lo ngại đặc biệt bởi việc phương Tây tập trung vào vụ tên lửa cho thấy rút cục họ cũng chuyển hướng khỏi sự tập trung hiện nay vào Saudi Arabia, khách hàng mua sắm vũ khí lớn nhất của họ, sau vụ giết hại dã man nhà báo Jamal Khashoggi của The Washington Post hôm 2/10 vừa qua tại Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ).
Vụ giết người này gây ra một cuộc khủng hoảng quốc tế, đặt các mối quan hệ của Saudi Arabia với Mỹ và những nước khác trước thử thách. Họ muốn điều này chấm dứt và đó là lý do khiến các vụ thử tên lửa của Iran trở thành một nước cờ quan trọng đối với họ.
Thật thú vị khi biết rằng tất cả các hoạt động liên quan đến tên lửa của Iran hoàn toàn phù hợp với các điều khoản nêu trong Nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, theo đó công nhận Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung - tên gọi chính thức của thỏa thuận hạt nhân Iran ký năm 2015.
Trên thực tế, chính Mỹ đã vi phạm nghị quyết và việc mô tả chương trình tên lửa đạn đạo của Iran là không phù hợp với Nghị quyết 2231 hoặc là mối đe dọa đối với khu vực là một thủ đoạn của Washington và đồng minh nhằm vượt qua cuộc khủng hoảng Khashoggi mà vẫn giữ được thể diện - đồng thời cứu Thái tử Mohamed bin Salman, một nhân vật gây lo ngại, người thậm chí còn ra lệnh quản thúc tại gia đối với mẹ đẻ của mình. Điều này cũng gián tiếp giải thích tại sao, theo cách nhìn sáng suốt của Mỹ, vụ thử tên lửa của Iran là rất quan trọng.
[Hội đồng Bảo an LHQ sẽ họp kín về chương trình tên lửa của Iran]
Mỹ đang đặt sức ép lớn lên vai Liên minh châu Âu (EU) nhằm gia tăng áp lực kinh tế của họ đối với Iran, và EU đang thất bại trong việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Khi EU muốn thúc đẩy nền kinh tế Iran như là một động lực để duy trì thỏa thuận hạt nhân, điều rất quan trọng đối với an ninh của châu Âu, EU phải đối mặt với một sự lựa chọn khó khăn. Mặc dù EU đang cố gắng xoa dịu Iran, không phải tất cả các quốc gia thành viên EU đều sẵn sàng.
Ví dụ, Pháp và Anh cũng là hai trong số những nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Saudi Arabia. Nhưng họ đang chịu áp lực phải ngừng cung cấp vũ khí sau vụ Khashoggi. Đó là lý do tại sao họ cũng tỏ ra quan ngại về các vụ thử tên lửa của Iran và ủng hộ hành động leo thang tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Việc họ tuân thủ thỏa thuận được củng cố thêm ở cấp độ chiến lược rộng hơn bởi thực tế là họ muốn xoa dịu Israel. Điều đó đưa chúng ta đến "nhân tố Israel."
Ngay cả khi EU không đồng ý với Mỹ và Israel về "mối đe dọa Iran" đối với khu vực, họ nhận ra rằng Israel đang ngày càng tiến gần tới trận chiến cuối cùng: biến Syria thành chiến trường để tấn công Iran.
EU không còn hy vọng ngăn Israel vượt qua ranh giới này vì nó có nguy cơ làm bùng phát xung đột lớn trong khu vực.
Điều đó dẫn đến điểm mấu chốt: có khả năng sự lo ngại giả tạo của Washington đối với các vụ thử tên lửa của Iran phản ánh những căng thẳng giữa Mỹ và Saudi Arabia và Israel sẽ làm trật bánh thỏa thuận hạt nhân và khởi động một cuộc chiến tranh mới ở Trung Đông.
Họ muốn leo thang với Iran và đi ngược lại mong muốn của cộng đồng quốc tế là duy trì một số biện pháp xoa dịu trong quan hệ với Iran. Bằng cách làm nổi bật vụ tên lửa, họ có thể đang cố gắng ngăn EU xuống thang hay có bất cứ hình thức hợp tác nào với Tehran.
Sự thật là: Chương trình tên lửa của Iran là nhằm mục đích ngăn chặn và nó không tìm kiếm sự leo thang với bất cứ quốc gia nào, nhưng sẵn sàng để tự vệ chống lại bất kỳ hành động xâm lược quân sự nào.
Iran sẽ duy trì thỏa thuận hạt nhân nếu họ thấy có lợi về kinh tế. Về chuỗi khủng hoảng Khashoggi, những phát biểu gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho thấy vụ giết người không chắc gây tác động lớn về kinh tế trong trường hợp trừng phạt chống Riyadh. Ít nhất về mặt thương mại và đầu tư, Mỹ và châu Âu không có khả năng thay đổi các khía cạnh quan trọng của các mối quan hệ.
Xuất phát từ việc ổn định nguồn cung cấp dầu mỏ và vũ khí để phá hoại ảnh hưởng khu vực của Iran, có quá nhiều ràng buộc lợi ích giữa phương Tây và Saudi Arabia để có thể gây ra một sự gián đoạn lớn trong các mối quan hệ đó chỉ vì một vụ giết người.
Chẳng hạn, ngay từ đầu cuộc khủng hoảng Khashoggi, Tổng thống Trump đã nói rõ rằng thỏa thuận an ninh và vũ khí trị giá 350 tỷ USD sẽ không bị ảnh hưởng.
Trái lại, Mỹ và châu Âu, trong khi bảo vệ lợi ích kinh tế và địa chính trị của họ, cũng phải duy trì chính sách chống Iran để biện minh cho sự đồng lõa của họ trong tội ác chiến tranh của Saudi Arabia và các tội ác chống nhân loại ở Yemen.
Như vậy, nghịch lý phức tạp nằm ở cốt lõi của những cáo buộc vô căn cứ chống lại Iran, những quan ngại không thật về vụ thử tên lửa tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và sự do dự và lúng túng của phương Tây trong vụ Khashoggi./.
