Đây là tín hiệu vuicho thị trường bất động sản năm nay.
Nhà ở cho thuê - thêm lựa chọn cho người dân
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết năm 2005, Quốc hội đã thôngqua Luật Nhà ở (có hiệu lực thi hành từ 1/7/2006) quy định Nhà nướccó chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thànhphần kinh tế tham gia phát triển nhà ở để bán, cho thuê, cho thuê muanhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp và các tầng lớpdân cư trong xã hội. Tuy nhiên, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về nhà ởhiện nay chưa có chính sách khuyến khích phát triển nhà ở thương mại đểcho thuê.
Trong những năm qua, doanh nghiệp bất động sản hầu như chỉ quan tâm xây dựngnhà ở thương mại để bán mà chưa chú trọng đến phát triển nhà ở chothuê. Trong khi đó, nhu cầu thuê nhà ở của người dân là rất lớn, đặc biệtvới những đối tượng có khó khăn về nhà ở tại khu vực đô thị, không cókhả năng về tài chính để mua nhà ở thương mại theo giá thị trường. Nguyênnhân cơ bản là các doanh nghiệp không mặn mà với loại hình nhà ở cho thuê bởitâm lý “thả gà ra đuổi.” Việc đầu tư xây dựng nhà ở để cho thuê đòi hỏi phải cónguồn vốn lớn, nhưng hiệu quả đầu tư thấp, thời gian thu hồi vốn dài trong khinhà đầu tư phải vay vốn của các tổ chức tín dụng với lãi suất cao nên khó hấpdẫn.
Hiện quỹ nhà ở cho thuê trên toàn quốc chỉ chiếm hơn 6,3 % tổng số hộdân có sở hữu nhà ở; trong đó, thành phố Hà Nội chiếm 14%, Thành phố HồChí Minh chiếm 19%, các đô thị loại 1 chiếm 4-6% và các đô thị cònlại chỉ chiếm khoảng 4%. Quỹ nhà ở cho thuê chủ yếu được hình thànhtừ nguồn do Nhà nước đầu tư như xây dựng ký túc xá cho học sinh, sinh viêncác trường đại học, cao đẳng và công nhân khu công nghiệp thuê. Bên cạnhđó phải kể đến sự tham gia các hộ gia đình, cá nhân xây dựng nhà ở tự phát đểcho thuê nhưng hầu hết đều không theo quy hoạch, không bảo đảm tiêu chuẩn vàđiều kiện ở tối thiểu theo quy định.
Kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới cho thấy, phát triển nhà ởcho thuê là giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề nhà ở tại khuvực đô thị. Theo cơ quan thống kê của Liên Hợp quốc (UN - Habitat), tỷlệ người thuê nhà để ở tại các nước phát triển cao hơn tỷ lệ ngườithuê nhà tại các nước đang phát triển. Tại Mỹ tỷ lệ người thuê nhà ởlà 32%; tại Đức tỷ lệ người thuê nhà ở là 57%. Trung bình người thuênhà ở 27 nước EU là 26,5%... Để khuyến khích phát triển nhà ở chothuê, các nước đều có các chính sách ưu đãi, đồng thời xây dựng khungpháp lý về nhà ở cho thuê để bảo vệ quyền lợi của cả bên thuê vàbên cho thuê nhà ở.
Thời gian tới, tại Việt Nam, người thuê nhà sẽ được vay vốn với lãi suất ưuđãi tại ngân hàng thương mại Nhà nước với số vốn vay tối đa không vượt quá 80%giá trị hợp đồng cho thuê theo hợp đồng trọn gói; không vượt quá 50% giá trịhợp đồng thuê trả tiền hàng tháng để đặt cọc (nếu có). Đặc biệt, khách hàng cònđược hỗ trợ vay vốn ưu đãi để mua nhà ở đang thuê tại dự án này nếu chủ đầu tưtriển khai bán nhà ở theo quy định.
Cần thêm chính sách hỗ trợ
Kết quả kiểm tra, rà soát các dự án đầu tư kinh doanh bất động sản trên địa bàncả nước cho thấy số lượng hàng tồn kho chủ yếu là quỹ nhà ở thương mại. Để gópphần giải quyết lượng hàng tồn kho mà các chủ đầu tư chưa bán được thì việckhuyến khích chuyển đổi dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán sang phương thức chothuê là một trong những giải pháp hợp lý và cần thiết, nhằm tăng nguồn cung nhàở dành để cho thuê, đáp ứng nhu cầu thiết thực của đại đa số các tầng lớp dâncư, đặc biệt là các đối tượng có thu nhập thấp, công nhân lao động tại các khucông nghiệp.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam, xác định tầm quan trọng của việc khuyến khíchphát triển nhà ở cho thuê, ngày 30/11/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hànhQuyết định số 2127/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm2020, tầm nhìn đến 2030, trong đó đã đề ra chiến lược hành động đẩy mạnh pháttriển nhà ở cho thuê tại khu vực đô thị, bao gồm nhà ở cho thuê giá rẻ do Nhànước đầu tư và nhà ở cho thuê thương mại do các thành phần kinh tế đầu tư có sựhỗ trợ của Nhà nước. Chiến lược cũng đã đề ra mục tiêu cụ thể đến năm 2015 phấnđấu đạt tỷ lệ nhà ở cho thuê khoảng 20%, đến năm 2020 đạt khoảng 30% tổng qỹ nhàở tại các đô thị loại III trở lên.
Việc phát triển nhà ở cho thuê được kỳ vọng sẽ từng bước thay thế quanniệm có nhà ở phải thông qua việc sở hữu riêng của cá nhân, hộ giađình. Đây cũng là xu hướng phát triển tất yếu của nhiều quốc gia trênthế giới. Do đó, Nhà nước phải thúc đẩy phát triển nhà ở cho thuê,đặc biệt là phát triển nhà ở cho thuê theo dự án, theo quy hoạch đượcduyệt thì mới góp phần thúc đẩy phát triển đô thị văn minh, hiệnđại, góp phần điều chỉnh được quan hệ cung - cầu về nhà ở, từ đó cóthể giúp điều chỉnh hạ giá mua bán nhà ở thương mại, đồng thời tạođiều kiện để những người có khó khăn về nhà ở có thể tạo lập đượcchỗ ở ổn định, góp phần vào việc thực hiện tốt chính sách an sinhxã hội.
Trước mắt, việc triển khai thực hiện thí điểm chuyển đổi dự án nhà ở thương mạiđể bán sang nhà ở cho thuê tại thời điểm này đang rất cần thiết nhằm đúc rútkinh nghiệm, phục vụ công tác nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quyphạm pháp luật về khuyến khích phát triển nhà ở thương mại để cho thuê trongthời gian tới.
Bởi vậy, Bộ Xây dựng đã đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ nhằm thu hút doanhnghiệp tham gia xây dựng nhà ở cho thuê. Điển hình như với dự án đầu tư xây dựngnhà ở cho công nhân, người lao động thuê tại các khu công nghiệp được miễn tiềnsử dụng đất đối với diện tích đất xây dựng dự án nhà ở cho thuê thí điểm;trường hợp đã nộp tiền sử dụng đất thì được khấu trừ các chi phí phải nộp hoặcngân sách địa phương hoàn trả tiền sử dụng đất đã nộp.
Còn dự án đầu tư xây dựng nhà ở tại khu vực đô thị để cho thuê được áp dụnghình thức thuê đất trả tiền hàng năm đối với diện tích đất xây dựng dự ánnhà ở cho thuê thí điểm; trường hợp đã nộp tiền sử dụng đất thì được khấu trừdần tiền thuê đất hàng năm đối với khoản tiền sử dụng đất đã nộp.
Các doanhnghiệp còn được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 10% đối với thunhập từ hoạt động đầu tư, kinh doanh nhà ở cho thuê; được vay vốn với lãi suấtưu đãi tại ngân hàng thương mại Nhà nước (tối đa không quá 70% tổng mức đầu tưcủa dự án); được sử dụng nhà ở và công trình xây dựng hình thành từ vốn vaytrong phạm vi dự án nhà ở cho thuê thí điểm làm tài sản thế chấp khi vay vốn đầutư cho dự án đó; được phép bán nhà ở tại dự án nhà ở cho thuê thí điểm sauthời hạn tối thiểu là 5 năm...
Chọn thí điểm 5 dự án
Bộ Xây dựng vừa thống nhất đề nghị lựa chọn 5 dự án để triển khai thực hiện thíđiểm chuyển đổi dự án nhà ở thương mại để bán sang nhà ở cho thuê. Theo đềxuất của Bộ Xây dựng, các dự án được lựa chọn thí điểm là những dự án đã hoànthành hoặc đang triển khai thi công, nhưng chủ đầu tư chưa ký hợp đồng góp vốn,hợp đồng mua bán với khách hàng, hiện đang gặp khó khăn trong việc tiêu thụ vàcó nhu cầu được chuyển thành nhà ở cho thuê.
Hai trong số 5 dự án được chọn thí điểm nằm trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minhlà Bee home 1 tại VK 928 đường Thân Nhân Trung, quận Tân Bình; Bee home 2 tại359 Phạm Văn Chiêu, quận Gò Vấp đều do Tập đoàn CT goup làm chủ đầu tư. Chủ đầutư Tổng công ty Viglacera cũng có 2 dự án trên cùng địa bàn Bắc Ninh được đềxuất gồm Khu nhà ở và dịch vụ khu công nghiệp Tiên Sơn và Khu nhà ở cán Bộ côngnhân viên khu công nghiệp Yên Phong.
Tiếp đến là dự án khu nhà ở công nhân, chuyên gia và thương mại dịch vụ BìnhMinh tại xã Mỹ Hòa, huyện Bình Minh (trong khu công nghiệp - Cảng và khu nhà ởcông nhân, chuyên gia và thương mại dịch vụ Bình Minh) tỉnh Vĩnh Long do Công tycổ phần Tư vấn Thương mại Dịch vụ địa ốc Hoàng Quân làm chủ đầu tư.
Cũng theo Bộ Xây dựng, giá thuê nhà tại các dự án thí điểm được xác định trêncác thông số cơ bản như: quy mô hộ gia đình bình quân khoản 3-4 người/hộ, thunhập trung bình của hộ gia đình đạt khoảng 8-10 triệu đồng/tháng.
Theo kinh nghiệm của các nước, trong cơ cấu thu nhập của người lao động thìchi phí cho nhà ở chiếm từ 20-30%. Còn đối với hộ gia đình người lao động ở ViệtNam, chi phí hợp lý dành cho nhà ở khoảng 2,5-3 triệu đồng/tháng/hộ gia đình.Theo tính toán, suất đầu tư căn hộ chung cư khoảng 40m2 sàn xây dựng với lãisuất vay vốn đầu tư là 6% thì thời gian khấu hao bình quân từ 12-15 năm. Bởivậy, Bộ Xây dựng đề xuất với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân,người lao động tại các khu công nghiệp để cho thuê thì giá cho thuê tối đa là35.000 đồng/m2/tháng.
Do loại dự án này được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, nên đối với cănhộ khoảng 40m2 sàn xây dựng, có thể bố trí được 4-5 người ở, mỗi cá nhân chỉphải đóng khoảng 300.000 đến 350.000 đồng/tháng. Giá thuê nhà ở tại khu vực đôthị tối đa là 65.000 đồng/m2/tháng vì loại dự án này không được miễn tiền sửdụng đất, tiền thuê đất. Tất cả mức này đã bao gồm chi phí bảo trì, quản lývận hành nhà ở và các thuế mà bên cho thuê phải nộp cho Nhà nước theo quyđịnh.
Để chủ động trong việc triển khai việc thí điểm, Bộ Xây dựng đã chủ trì, phốihợp với các địa phương lựa chọn thêm một số dự án nhà ở thương mại để bán, đãhoàn thành xây dựng hoặc có tiến độ thi công bảo đảm hoàn thành trong năm nay đểbáo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép được thực hiện thí điểm theo các cơ chếđược quy định tại Quyết định này./.