Các tác phẩm nghệ thuật châu Phi đươc trưng bày tại Paris. (Nguồn: AFP/Getty Images) Ngày 22/11, giám đốc các bảo tàng ở nhiều nước châu Phi hoan nghênh báo cáo kêu gọi Pháp trao trả hàng nghìn tác phẩm nghệ thuật bị đưa ra khỏi châu lục trong thời kỳ thuộc địa trước đây.
Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, phát biểu trong chuyến thăm Burkina Faso hồi năm ngoái, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng: “Di sản của châu Phi không thể chỉ để nằm trong các bộ sưu tập và bảo tàng tư nhân châu Âu,” đồng thời yêu cầu sử gia nghệ thuật người Pháp Benedicte Savoy và nhà văn người Senegal Felwine Sarr nghiên cứu trình báo cáo về vấn đề này.
Sau thời gian nghiên cứu, soạn thảo, Benedicte Savoy và Felwine Sarr đã đệ trình báo cáo đề xuất sửa đổi Luật Di sản, nhằm cho phép hoàn trả các tác phẩm văn hóa nếu các hiệp định song phương đã ký giữa Pháp và các nước châu Phi có đề cập các nội dung liên quan.
Sự thay đổi trong quy định sẽ được áp dụng riêng đối với các tác phẩm nghệ thuật hiện đang được lưu giữ tại các bảo tàng và đã được “chuyển từ lãnh thổ ban đầu trong thời kỳ thuộc địa của Pháp.”
[Chiến tranh Thế giới thứ nhất - Bài học không được phép lãng quên]
Những người ủng hộ trao trả các tác phẩm nghệ thuật vốn bị mua bán, trao đổi hoặc đánh cắp trong thời kỳ thuộc địa đã nhiệt liệt hoan nghênh khuyến nghị được nêu trong báo cáo. Bà Marie-Cecile Zinsou, Giám đốc Quỹ Nghệ thuật Zinsou ở Cotonou, cho biết: “Dường như chúng ta chỉ còn một bước nữa là có thể tái hiện lại lịch sử của mình và cuối cùng có thể chia sẻ nó trên lục địa.”
Chia sẻ cảm xúc trên, Giám đốc Bảo tàng Nền văn minh châu Phi ở Dakar (Senegal), ông Hamady Bocoum nhận định: "Đây là một quyết định tuyệt vời, phản ánh bước tiến của lịch sử.”
Tuy nhiên, những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật lo ngại động thái này có thể khiến nhiều bảo tàng châu Âu trở nên trống trải. Ngoài ra, câu hỏi đặt ra là liệu các tác phẩm nghệ thuật này có an toàn sau khi trở về cố quốc, hay sẽ bị đánh cắp hoặc không được bảo tồn đúng quy cách. Một rào trở khác là vấn đề pháp lý do luật pháp Pháp nghiêm cấm chính phủ nhượng lại tài sản nhà nước, ngay cả trong các trường hợp tài sản đó có được do cưỡng đoạt.
Hiện có khoảng 90.000 tác phẩm nghệ thuật của châu Phi đang được lưu giữ trong các bảo tàng tại Pháp, trong đó khoảng 70.000 tác phẩm tại Bảo tàng Quai Branly ở Paris do cựu Tổng thống Jacques Chirac, một người ngưỡng mộ nghệ thuật châu Phi và châu Á, thành lập.
Các chuyên gia Pháp cho biết Bảo tàng Welt ở Vienna (Áo) đang lưu giữ 37.000 hiện vật có nguồn gốc từ các nước phía Nam sa mạc Sahara và Bảo tàng Hoàng gia Bỉ về Trung Phi ở Tervuren đang lưu giữ 180.000 hiện vật./.
