Suy thoái toàn cầu chỉ đang bị trì hoãn chứ không biến mất?

Trong khi kinh tế Mỹ và châu Âu có thể khó tránh được cú sốc suy thoái thì yếu tố Trung Quốc có thể là tín hiệu “gây nhiễu” trong bức tranh toàn cảnh thế giới.

Xe chở container di chuyển tại khu cảng ở Oakland, California (Mỹ) ngày 24/10/2022. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Theo các số liệu mới công bố, những chỉ báo ngắn hạn thì lạc quan song những tín hiệu dài hạn cho thấy một cuộc suy thoái đang chờ đợi kinh tế toàn cầu.

Trung Quốc có thể là tín hiệu “gây nhiễu” trong bức tranh toàn cảnh thế giới, trong khi kinh tế Mỹ và châu Âu có thể khó tránh được cú sốc suy thoái.

Các số liệu gần đây chỉ ra rằng kinh tế châu Âu và Mỹ đang tăng tốc trở lại sau khi đứng bên bờ vực suy thoái kinh tế trong năm ngoái.

Với việc tránh được kịch bản “hạ cánh cứng,” các nền kinh tế này đang hướng đến một giai đoạn tăng trưởng kinh tế mới dựa vào tăng trưởng việc làm cùng với những hậu quả lạm phát đi kèm.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn hai năm đã tăng vọt 80 điểm cơ bản kể từ đầu tháng Hai vừa qua - mức cao nhất kể từ giữa năm 2007 ngay trước khi hệ thống tài chính quốc tế sụp đổ.

Trong khi đó, chỉ số kinh tế tổng hợp của về Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) thu thập đã giảm trong 17 tháng liên tiếp và vẫn chưa cho thấy xu hướng ổn định.

Chỉ số này - dự đoán nền kinh tế thực trong sáu đến chín tháng tới - ở mức thấp suy thoái mới là 98,4 (điểm) vào tháng 1/2023.

Chỉ số kinh tế tổng hợp cho Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) thậm chí còn thấp hơn ở mức 98,1 (điểm) và thấp hơn bất kỳ thời điểm nào trước hoặc trong cuộc suy thoái bắt nguồn từ bong bóng công nghệ (dotcom) vào đầu những năm 2000.

Các nền kinh tế lớn đang bước vào chu kỳ suy giảm, và đó là điều chưa từng thấy kể từ cuộc Đại Suy thoái - nhà kinh tế Lakshman Achuthan thuộc Viện nghiên cứu chu kỳ kinh tế (ECRI) của Mỹ cho biết.

Hãng nghiên cứu kinh tế Capital Economics cho biết họ vẫn chưa phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy thương mại toàn cầu đã tạo đáy.

Thương mại hàng hóa đã chứng kiến một trong những giai đoạn sụt giảm lớn nhất kể từ những năm 1980, vào quý 4 năm ngoái, và các chỉ số hàng đầu cho thấy xu hướng giảm còn tiếp diễn.

[Trung Quốc mang đến hy vọng về sự phục hồi của kinh tế toàn cầu]

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) đang thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ mạnh mẽ và thu hẹp cung tiền.

Theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tỷ lệ nợ công và nợ tư nhân đã tăng vọt lên mức 292% GDP ở các nền kinh tế giàu có, và 247% GDP trên toàn cầu.

So với bong bóng nợ trước thềm cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng năm 2008, mức nợ tư nhân hiện nay cao hơn 50 điểm phần trăm.

Một loạt quốc gia đang phát triển như Ai Cập, Pakistan, Tunisia, El Salvador, Liban, Sri Lanka và Ghana đang gặp nhiều khó khăn; mặc dù tình trạng hiện nay vẫn chưa dẫn đến các vụ vỡ nợ tín dụng nghiêm trọng ở phương Tây.

Những tác động của chính sách tiền tệ thắt chặt vẫn chưa được phản ánh hết và đã có những dấu hiệu về một cuộc khủng hoảng tín dụng có thể xuất hiện ở châu Âu.

Các công ty Mỹ có hồ sơ tín dụng yếu hơn so với trước cuộc khủng hoảng Lehman, và áp lực tái cấp vốn đang gia tăng - tổ chức xếp hạng tín nhiệm S&P Global cho biết.

Một nghiên cứu mới của chi nhánh Fed tại Dallas dự báo giá nhà có thể giảm 20% ở Mỹ, và cảnh báo nguy cơ gây ra “hiệu ứng domino” đối với nền kinh tế toàn cầu.

Đáng chú ý, chênh lệch lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm so với trái phiếu kỳ hạn hai năm đã đảo ngược từ chín tháng trước và hiện giảm xuống mức âm 88 - mức thấp nhất trong gần 50 năm.

Thực tế cho thấy các cuộc suy thoái thường xảy ra sau một năm hoặc lâu hơn sau khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ bắt đầu đảo ngược.

 Trung Quốc đã mang đến hy vọng về sự phục hồi khi kinh tế thế giới đối mặt nguy cơ suy thoái. (Ảnh: THX/TTXVN)

Nhiều nhà quan sát tin rằng các chỉ báo và mô hình trong quá khứ dường như đã “lỗi thời” trong nền kinh tế kỹ thuật số hiện đại, tuy nhiên, có những lý do cho thấy nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu chưa hoàn toàn biến mất.

Các ngân hàng trung ương đã bổ sung 1.000 tỷ USD thanh khoản ngắn hạn trong ba tháng qua, và về cơ bản họ đang thực hiện nới lỏng định lượng (QE) ngay cả khi họ nói rằng họ đang thắt chặt chính sách tiền tệ - chuyên gia Matt King của ngân hàng Citigroup nhận định.

Thực tế vẽ ra một bức tranh kinh tế tiêu cực và bấp bênh.

Lạm phát chắc chắn sẽ được kiểm soát khi các ngân hàng trung ương tăng lãi suất cao hơn, nhưng nguy cơ kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái sâu cũng cận kề.

Trong khi kinh tế thế giới đối mặt với nguy cơ suy thoái, Trung Quốc đã mang đến hy vọng về sự phục hồi. Kinh tế Trung Quốc năm 2022 tăng trưởng 3% so với năm 2021, đạt quy mô kỷ lục 121.000 tỷ nhân dân tệ (17.650 tỷ USD) trong năm ngoái, bất chấp những thách thức chưa từng có.

IMF mới đây hạ dự báo tăng trưởng của kinh tế toàn cầu năm 2023 xuống 2,9% từ mức 3,4% được đưa ra trước đó. Tuy nhiên, IMF dự báo kinh tế Trung Quốc sẽ tăng trưởng 5,2% trong năm 2023, tăng 0,8 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi tháng 10 năm ngoái.

Steven Barnett, Đại diện thường trú IMF tại Trung Quốc, cho rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế mạnh nhất trong năm nay và đóng góp 30% cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu./.

(Vietnam+)