Trong các ngày 1-3/10, Diễnđàn Biển ASEAN (AMF) lần thứ 4 và Diễn đàn Biển ASEAN mở rộng (EAMF) lầnthứ 2 đã diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia.
Tham dự hội nghị có các quan chức cao cấp chính phủ, các nhànghiên cứu và chuyên gia các nước ASEAN, Ban Thư ký ASEAN và các nướcđối tác của ASEAN gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ,Australia, Nga và New Zealand.
Đoàn Việt Nam do ông Phạm Quang Vinh, Thứtrưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn Quan chức Cao cấp ASEAN của Việt Nam,dẫn đầu tham dự các diễn đàn trên.
Tại các diễn đàn AMF-4 vàEAMF-2, các đại biểu đã tập trung trao đổi ý kiến về tình hình hợp táctrong lĩnh vực bảo đảm an ninh biển trong các cơ chế hợp tác của ASEAN,giữa ASEAN và các bên đối tác thông qua các khuôn khổ hiện có như Diễnđàn Khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)…,và thảo luận các định hướng và biện pháp tăng cường phối hợp và hợptác, cũng như các trọng tâm ưu tiên về hợp tác biển trong thời gian tới.
Tại các phiên thảo luận, đại biểu các nước đều chia sẻ và nhấn mạnh ýnghĩa và tầm quan trọng của hợp tác biển ở khu vực ASEAN và giữa ASEANvới các đối tác, nhằm bảo đảm an ninh biển, xây dựng lòng tin, môitrường hòa bình, ổn định và an ninh, tạo thuận lợi cho phát triển kinhtế của các nước và quan hệ kinh tế thương mại ở khu vực.
Các đại biểucũng ủng hộ việc xem xét tăng cường hợp tác về nghiên cứu biển, ứng phóthiên tai, tăng cường kết nối an ninh trên biển ở khu vực, hợp tác vềchống cướp biển, bảo vệ môi trường sinh thái biển, tìm kiếm cứu nạn,ngăn chặn và quản lý các sự cố hoặc khả năng khủng hoảng trên biển. Cácđại biểu cũng nhấn mạnh duy trì đối thoại xây dựng bảo đảm an ninh, antoàn hàng hải, tự do hàng hải, giải quyết hòa bình các tranh chấp trêncơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biểnnăm 1982 (UNCLOS 1982).
Các đại biểu đánh giá cao vai trò vàđóng góp của AMF trong việc điều phối các hoạt động hợp tác biển trongkhuôn khổ ASEAN. Hiện nay có 11 cơ chế về hợp tác biển trong ASEAN vớinhiều hoạt động hợp tác chuyên ngành cụ thể thông qua các kênh quốcphòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, giao thông vận tải, ngư nghiệp vànghề cá, du lịch, môi trường…
Theo đó, các đại biểu nhất trí cần tăngcường chia sẻ thông tin, điều phối và phối hợp giữa các cơ quan chuyênngành về hợp tác biển của ASEAN nhằm nâng cao hiệu quả, tính bổ sung,tránh trùng lặp các hoạt động hợp tác. Các đại biểu cũng nhấn mạnh cầntăng cường hơn nữa vai trò của Diễn đàn, tập trung vào định hướng và hỗtrợ chính sách cho các cơ quan chuyên ngành, nhằm bảo đảm mục tiêu thốngnhất của hợp tác biển đồng thời duy trì tính đặc thù của mỗi khuôn khổvà cơ chế hợp tác chuyên môn.
Các đại biểu ASEAN đánh giá cao sựtham gia và đóng góp của các nước đối tác của ASEAN trong các hoạt độnghợp tác và hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực, đồng thời bảo đảm an toàn vàtự do hàng hải, thương mại không bị cản trở. Các nước đối thoại khẳngđịnh tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong EAMF.
Các đạibiểu trao đổi và nhất trí thúc đẩy triển khai các biện pháp tăng cườnghợp tác biển, trước mắt tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên hai bên cólợi ích như tìm kiếm cứu nạn, bảo vệ môi trường biển, đào tạo thủy thủ,chống cướp biển…
Các đại biểu cũng nhất trí cần tiếp tục duy trì EAMF làdiễn đàn đối thoại về hợp tác biển giữa ASEAN với các nước đối tác vìhòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực; đưa các hoạt động của Diễnđàn vào chiều sâu với cơ chế và hoạt động cụ thể, thiết thực nhằm thúcđẩy đối thoại và hợp tác liên ngành trong các vấn đề liên quan đến biển.
Các đại biểu cũng nhất trí trong quá trình hợp tác về an ninh biển, cácnước cần thực hiện và bảo đảm các nguyên tắc về tôn trọng quyền vànghĩa vụ của các quốc gia ven biển, tuân thủ Công ước Liên hợp quốc vềLuật biển, bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải, tôntrọng quyền làm ăn và mưu sinh của người dân, nhất là ngư dân, và tăngcường xây dựng lòng tin và trách nhiệm của lực lượng chấp pháp.
Phát biểu tại các diễn đàn, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh chia sẻ với cácđánh giá về vai trò quan trọng của AMF và EAMF trong việc thúc đẩy xâydựng lòng tin trong hợp tác và an ninh biển. Trước những thách thứctruyền thống và phi truyền thống ảnh hưởng đến môi trường hợp tác biển,các nước cần nỗ lực tăng cường hợp tác trên tinh thần xây dựng, biếnvùng biển này thành khu vực hòa bình, an ninh, an toàn và hợp tác, cũngnhư đóng góp vào xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.
Đểthực hiện được mục tiêu này, các nước cần phải tăng cường đối thoại, xâydựng lòng tin, đồng thời nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc, thỏa thuậnchung của khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á(TAC), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), cũng như Côngước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 và luật pháp quốc tế./.
Tham dự hội nghị có các quan chức cao cấp chính phủ, các nhànghiên cứu và chuyên gia các nước ASEAN, Ban Thư ký ASEAN và các nướcđối tác của ASEAN gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ,Australia, Nga và New Zealand.
Đoàn Việt Nam do ông Phạm Quang Vinh, Thứtrưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn Quan chức Cao cấp ASEAN của Việt Nam,dẫn đầu tham dự các diễn đàn trên.
Tại các diễn đàn AMF-4 vàEAMF-2, các đại biểu đã tập trung trao đổi ý kiến về tình hình hợp táctrong lĩnh vực bảo đảm an ninh biển trong các cơ chế hợp tác của ASEAN,giữa ASEAN và các bên đối tác thông qua các khuôn khổ hiện có như Diễnđàn Khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)…,và thảo luận các định hướng và biện pháp tăng cường phối hợp và hợptác, cũng như các trọng tâm ưu tiên về hợp tác biển trong thời gian tới.
Tại các phiên thảo luận, đại biểu các nước đều chia sẻ và nhấn mạnh ýnghĩa và tầm quan trọng của hợp tác biển ở khu vực ASEAN và giữa ASEANvới các đối tác, nhằm bảo đảm an ninh biển, xây dựng lòng tin, môitrường hòa bình, ổn định và an ninh, tạo thuận lợi cho phát triển kinhtế của các nước và quan hệ kinh tế thương mại ở khu vực.
Các đại biểucũng ủng hộ việc xem xét tăng cường hợp tác về nghiên cứu biển, ứng phóthiên tai, tăng cường kết nối an ninh trên biển ở khu vực, hợp tác vềchống cướp biển, bảo vệ môi trường sinh thái biển, tìm kiếm cứu nạn,ngăn chặn và quản lý các sự cố hoặc khả năng khủng hoảng trên biển. Cácđại biểu cũng nhấn mạnh duy trì đối thoại xây dựng bảo đảm an ninh, antoàn hàng hải, tự do hàng hải, giải quyết hòa bình các tranh chấp trêncơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biểnnăm 1982 (UNCLOS 1982).
Các đại biểu đánh giá cao vai trò vàđóng góp của AMF trong việc điều phối các hoạt động hợp tác biển trongkhuôn khổ ASEAN. Hiện nay có 11 cơ chế về hợp tác biển trong ASEAN vớinhiều hoạt động hợp tác chuyên ngành cụ thể thông qua các kênh quốcphòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, giao thông vận tải, ngư nghiệp vànghề cá, du lịch, môi trường…
Theo đó, các đại biểu nhất trí cần tăngcường chia sẻ thông tin, điều phối và phối hợp giữa các cơ quan chuyênngành về hợp tác biển của ASEAN nhằm nâng cao hiệu quả, tính bổ sung,tránh trùng lặp các hoạt động hợp tác. Các đại biểu cũng nhấn mạnh cầntăng cường hơn nữa vai trò của Diễn đàn, tập trung vào định hướng và hỗtrợ chính sách cho các cơ quan chuyên ngành, nhằm bảo đảm mục tiêu thốngnhất của hợp tác biển đồng thời duy trì tính đặc thù của mỗi khuôn khổvà cơ chế hợp tác chuyên môn.
Các đại biểu ASEAN đánh giá cao sựtham gia và đóng góp của các nước đối tác của ASEAN trong các hoạt độnghợp tác và hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực, đồng thời bảo đảm an toàn vàtự do hàng hải, thương mại không bị cản trở. Các nước đối thoại khẳngđịnh tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong EAMF.
Các đạibiểu trao đổi và nhất trí thúc đẩy triển khai các biện pháp tăng cườnghợp tác biển, trước mắt tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên hai bên cólợi ích như tìm kiếm cứu nạn, bảo vệ môi trường biển, đào tạo thủy thủ,chống cướp biển…
Các đại biểu cũng nhất trí cần tiếp tục duy trì EAMF làdiễn đàn đối thoại về hợp tác biển giữa ASEAN với các nước đối tác vìhòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực; đưa các hoạt động của Diễnđàn vào chiều sâu với cơ chế và hoạt động cụ thể, thiết thực nhằm thúcđẩy đối thoại và hợp tác liên ngành trong các vấn đề liên quan đến biển.
Các đại biểu cũng nhất trí trong quá trình hợp tác về an ninh biển, cácnước cần thực hiện và bảo đảm các nguyên tắc về tôn trọng quyền vànghĩa vụ của các quốc gia ven biển, tuân thủ Công ước Liên hợp quốc vềLuật biển, bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải, tôntrọng quyền làm ăn và mưu sinh của người dân, nhất là ngư dân, và tăngcường xây dựng lòng tin và trách nhiệm của lực lượng chấp pháp.
Phát biểu tại các diễn đàn, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh chia sẻ với cácđánh giá về vai trò quan trọng của AMF và EAMF trong việc thúc đẩy xâydựng lòng tin trong hợp tác và an ninh biển. Trước những thách thứctruyền thống và phi truyền thống ảnh hưởng đến môi trường hợp tác biển,các nước cần nỗ lực tăng cường hợp tác trên tinh thần xây dựng, biếnvùng biển này thành khu vực hòa bình, an ninh, an toàn và hợp tác, cũngnhư đóng góp vào xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.
Đểthực hiện được mục tiêu này, các nước cần phải tăng cường đối thoại, xâydựng lòng tin, đồng thời nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc, thỏa thuậnchung của khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á(TAC), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), cũng như Côngước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 và luật pháp quốc tế./.
(TTXVN)
