Liên tiếp trong tháng Tư, Năm và tháng Sáu, trên phạm vi cả nước đã xảy ra hàng loạt các vụ sản phụ và thai nhi tử vong, thu hút sự quan tâm của dư luận.
Bộ Y tế đã có báo cáo gửi Chính phủ về việc tai biến sản khoa gây tử vong mẹ và trẻ sơ sinh trong thời gian qua.
Theo thông tin từ Bộ Y tế, từ ngày 20/4 đến 29/6, có 22 trường hợp tai biến sản khoa gây chết mẹ và con, trong đó có 18 trường hợp người mẹ tử vong. Các trường hợp tai biến sản khoa xảy ra tại cả bệnh viện công lẫn tư nhân thuộc 11 địa phương, trong đó nhiều nhất là tỉnh Quảng Ngãi với bốn vụ.
Theo Bộ Y tế, việc rà soát cho thấy có vấn đề ở khâu bác sỹ khám, tư vấn cho sản phụ trong thời kỳ mang thai.
Một ngày có hai sản phụ tử vong
Trao đổi với phóng viên về vấn đề sản phụ tử vong, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến khẳng định con số thực tế các sản phụ tử vong còn cao hơn nhiều, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng núi, hải đảo.
Về tử vong ở người mẹ, ông Tiến cho hay, cách đây 10 năm thì bình quân cứ 100.000 trẻ sơ sinh ra đời thì có 165 bà mẹ bị tử vong. Ở Việt Nam con số tử vong ấy rơi vào khoảng 2.000 bà mẹ trong một năm, tức là một ngày có khoảng 4 người mẹ tử vong.
Trong 10 năm vừa qua, Việt Nam đã phấn đấu để giảm tỷ lệ bà mẹ tử vong trên 100.000 trẻ sống giảm xuống chỉ còn 69 bà mẹ. Mặc dù đã có những chuyển biến tốt như vậy, nhưng bình quân mỗi ngày vẫn có ít nhất hai bà mẹ tử vong.
Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cho biết, số bà mẹ tử vong trong thời gian vừa qua được phản ánh trên các phương tiện truyền thông vẫn rất thấp. Điều đó chứng tỏ sự tiến bộ của ngành sản khoa rất đáng ghi nhận, tuy nhiên ngành y tế vẫn phải nỗ lực hơn nữa để con số bà mẹ tử vong ấy càng ngày càng ít hơn.
Những tai biến rình rập tính mạng sản phụ
Thông tin từ Quỹ Dân số Liên hợp quốc cho thấy, mỗi năm trên thế giới có 358.000 phụ nữ tử vong do các nguyên nhân liên quan đến thai nghén, 10-15 triệu phụ nữ phải gánh chịu các căn bệnh hoặc tàn tật nặng do biến chứng trong quá trình thai nghén và sinh nở gây ra, 15% phụ nữ có thai trải qua một lần biến chứng có nguy cơ gây tử vong trong khi sinh nở.
Ở Việt Nam, trong thời gian gần đây, tại một số tỉnh, thành phố đã xảy ra các ca tử vong mẹ và con do nguyên nhân thuyên tắc ối, gây xôn xao trong dư luận.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến, trước đây những tai biến nặng hay gây tử vong thường là do nhiễm khuẩn huyết, viêm mạc sản khoa, hoặc do bị uốn ván, nhiễm khuẩn. Cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật nên tỷ lệ tử vong do những tai biến nói trên đã giảm dần. Hiện nay, sản phụ tử vong lại chủ yếu do tai biến băng huyết và đặc biệt tắc mạch ối.
Biến chứng do tắc mạch ối hầu hết đều là những ca rất khó xử lý, không những ở Việt Nam mà đối với các nước khác. Ngay tại các nước phát triển như Anh, Pháp, Mỹ, tỷ lệ cứu chữa thành công cũng rất thấp.
Lỗi tư vấn của cán bộ y tế
Bàn về trách nhiệm của đội ngũ y, bác sỹ, ông Tiến khẳng định thái độ của các bác sỹ và ngành y là rất cần thiết. Các tai biến và tử vong bao giờ bệnh viện, sở y tế cũng phải xem xét để tìm ra nguyên nhân, tất nhiên cũng có một số nguyên nhân mà ban đầu các cơ sở y tế không được biết trước như sản phụ bị các bệnh lý nào đó như bệnh tim, bệnh phổi, huyết áp, gan, thận khi mang thai. Những bệnh lý ấy khi kết hợp với mang thai sẽ tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Chẳng hạn như trường hợp bệnh nhân ở tỉnh Quảng Ngãi tử vong khi sinh là do người mẹ bị bệnh lý hẹp khít van hai lá. Những trường hợp bị hẹp khít van hai lá trong chuyển dạ bao giờ cũng có tai biến về tim mạch như nhồi máu phổi, phù phổi cấp.
Trong thời gian qua, Bộ Y tế đã kiểm tra, xem xét những trường hợp tử vong nào do trình độ y bác sỹ đỡ đẻ chưa đạt yêu cầu hoặc thiếu thốn các trang thiết bị, nhưng những trường hợp này rất ít, không nhiều. Tuy nhiên, cũng qua rà soát các trường hợp sản phụ tử vong do nguyên nhân bệnh lý, Bộ Y tế nhận thấy có vấn đề ở khâu bác sỹ khám, tư vấn cho sản phụ trong thời kỳ mang thai. Với những trường hợp như vậy, khi xảy ra sự cố liên quan đến sức khỏe, tính mạng sản phụ sẽ làm cho người nhà bức xúc, kiện cáo.
Trách nhiệm của bác sỹ khám, tư vấn cho sản phụ trong thời kỳ mang thai là khi khám, phát hiện trường hợp bệnh lý có nguy cơ tai biến cao ở sản phụ thì cán bộ y tế phải tư vấn, giải thích cho người bệnh, người nhà của họ về những tình huống nguy hiểm có thể xảy ra khi mang thai cũng như khi sinh đẻ để họ hiểu và cùng tìm ra hướng giải quyết. Tuy nhiên, trên thực tế, tại một số cơ sở y tế, khâu khám, tư vấn trước sinh sản này còn chưa được coi trọng và tồn tại nhiều bất cập.
Để khắc phục những bất cập trên, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cho biết trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tăng cường thêm các bệnh viện vệ tinh, đặc biệt là mạng lưới khám, tư vấn và chăm sóc cho sản phụ trước và sau sinh chặt chẽ để kịp thời ứng phó, cấp cứu những ca sinh đặc biệt, giúp giảm thiểu những hậu quả đáng tiếc./.
Bộ Y tế đã có báo cáo gửi Chính phủ về việc tai biến sản khoa gây tử vong mẹ và trẻ sơ sinh trong thời gian qua.
Theo thông tin từ Bộ Y tế, từ ngày 20/4 đến 29/6, có 22 trường hợp tai biến sản khoa gây chết mẹ và con, trong đó có 18 trường hợp người mẹ tử vong. Các trường hợp tai biến sản khoa xảy ra tại cả bệnh viện công lẫn tư nhân thuộc 11 địa phương, trong đó nhiều nhất là tỉnh Quảng Ngãi với bốn vụ.
Theo Bộ Y tế, việc rà soát cho thấy có vấn đề ở khâu bác sỹ khám, tư vấn cho sản phụ trong thời kỳ mang thai.
Một ngày có hai sản phụ tử vong
Trao đổi với phóng viên về vấn đề sản phụ tử vong, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến khẳng định con số thực tế các sản phụ tử vong còn cao hơn nhiều, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng núi, hải đảo.
Về tử vong ở người mẹ, ông Tiến cho hay, cách đây 10 năm thì bình quân cứ 100.000 trẻ sơ sinh ra đời thì có 165 bà mẹ bị tử vong. Ở Việt Nam con số tử vong ấy rơi vào khoảng 2.000 bà mẹ trong một năm, tức là một ngày có khoảng 4 người mẹ tử vong.
Trong 10 năm vừa qua, Việt Nam đã phấn đấu để giảm tỷ lệ bà mẹ tử vong trên 100.000 trẻ sống giảm xuống chỉ còn 69 bà mẹ. Mặc dù đã có những chuyển biến tốt như vậy, nhưng bình quân mỗi ngày vẫn có ít nhất hai bà mẹ tử vong.
Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cho biết, số bà mẹ tử vong trong thời gian vừa qua được phản ánh trên các phương tiện truyền thông vẫn rất thấp. Điều đó chứng tỏ sự tiến bộ của ngành sản khoa rất đáng ghi nhận, tuy nhiên ngành y tế vẫn phải nỗ lực hơn nữa để con số bà mẹ tử vong ấy càng ngày càng ít hơn.
Những tai biến rình rập tính mạng sản phụ
Thông tin từ Quỹ Dân số Liên hợp quốc cho thấy, mỗi năm trên thế giới có 358.000 phụ nữ tử vong do các nguyên nhân liên quan đến thai nghén, 10-15 triệu phụ nữ phải gánh chịu các căn bệnh hoặc tàn tật nặng do biến chứng trong quá trình thai nghén và sinh nở gây ra, 15% phụ nữ có thai trải qua một lần biến chứng có nguy cơ gây tử vong trong khi sinh nở.
Ở Việt Nam, trong thời gian gần đây, tại một số tỉnh, thành phố đã xảy ra các ca tử vong mẹ và con do nguyên nhân thuyên tắc ối, gây xôn xao trong dư luận.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến, trước đây những tai biến nặng hay gây tử vong thường là do nhiễm khuẩn huyết, viêm mạc sản khoa, hoặc do bị uốn ván, nhiễm khuẩn. Cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật nên tỷ lệ tử vong do những tai biến nói trên đã giảm dần. Hiện nay, sản phụ tử vong lại chủ yếu do tai biến băng huyết và đặc biệt tắc mạch ối.
Biến chứng do tắc mạch ối hầu hết đều là những ca rất khó xử lý, không những ở Việt Nam mà đối với các nước khác. Ngay tại các nước phát triển như Anh, Pháp, Mỹ, tỷ lệ cứu chữa thành công cũng rất thấp.
Lỗi tư vấn của cán bộ y tế
Bàn về trách nhiệm của đội ngũ y, bác sỹ, ông Tiến khẳng định thái độ của các bác sỹ và ngành y là rất cần thiết. Các tai biến và tử vong bao giờ bệnh viện, sở y tế cũng phải xem xét để tìm ra nguyên nhân, tất nhiên cũng có một số nguyên nhân mà ban đầu các cơ sở y tế không được biết trước như sản phụ bị các bệnh lý nào đó như bệnh tim, bệnh phổi, huyết áp, gan, thận khi mang thai. Những bệnh lý ấy khi kết hợp với mang thai sẽ tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Chẳng hạn như trường hợp bệnh nhân ở tỉnh Quảng Ngãi tử vong khi sinh là do người mẹ bị bệnh lý hẹp khít van hai lá. Những trường hợp bị hẹp khít van hai lá trong chuyển dạ bao giờ cũng có tai biến về tim mạch như nhồi máu phổi, phù phổi cấp.
Trong thời gian qua, Bộ Y tế đã kiểm tra, xem xét những trường hợp tử vong nào do trình độ y bác sỹ đỡ đẻ chưa đạt yêu cầu hoặc thiếu thốn các trang thiết bị, nhưng những trường hợp này rất ít, không nhiều. Tuy nhiên, cũng qua rà soát các trường hợp sản phụ tử vong do nguyên nhân bệnh lý, Bộ Y tế nhận thấy có vấn đề ở khâu bác sỹ khám, tư vấn cho sản phụ trong thời kỳ mang thai. Với những trường hợp như vậy, khi xảy ra sự cố liên quan đến sức khỏe, tính mạng sản phụ sẽ làm cho người nhà bức xúc, kiện cáo.
Trách nhiệm của bác sỹ khám, tư vấn cho sản phụ trong thời kỳ mang thai là khi khám, phát hiện trường hợp bệnh lý có nguy cơ tai biến cao ở sản phụ thì cán bộ y tế phải tư vấn, giải thích cho người bệnh, người nhà của họ về những tình huống nguy hiểm có thể xảy ra khi mang thai cũng như khi sinh đẻ để họ hiểu và cùng tìm ra hướng giải quyết. Tuy nhiên, trên thực tế, tại một số cơ sở y tế, khâu khám, tư vấn trước sinh sản này còn chưa được coi trọng và tồn tại nhiều bất cập.
Để khắc phục những bất cập trên, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cho biết trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tăng cường thêm các bệnh viện vệ tinh, đặc biệt là mạng lưới khám, tư vấn và chăm sóc cho sản phụ trước và sau sinh chặt chẽ để kịp thời ứng phó, cấp cứu những ca sinh đặc biệt, giúp giảm thiểu những hậu quả đáng tiếc./.
Thùy Giang (Vietnam+)
