Ngày 16/6 vừa qua, một ngư dân ở xã Tịnh Thới, thành phố Cao Lãnh, tỉnh ĐồngTháp đã đánh bắt được con cá tra dầu dài hơn 1,4 mét, đường kính thân hơn 80cm,nặng 63kg trên sông Tiền, thuộc khu vực sông Mekong.
Cá tra dầu sông Mekong (tên khoa học là Pangasianodongigas) biểu trưng cho sựnguyên trạng về sinh thái của sông Mekong và sự phong phú của những loài cá khácđược xem như nguồn sinh kế cho người dân sống trong lưu vực sông.
Với kích thước lớn, có thể dài đến 3 mét và trọng lượng lên đến 250kg, cá tradầu là một trong những loài cá nước ngọt lớn nhất thế giới. Cá tra dầu mang ýnghĩa biểu tượng, gắn với khu vực sông Mekong nhưng số lượng của chúng trong tựnhiên đang giảm đáng kể. Trong Sách Đỏ của Tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế(IUCN) năm 2004, loài cá này đã được xếp vào loài đang gặp nguy hiểm nghiêmtrọng.
Kỹ sư Lê Hoàng Vũ, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Đồng Tháp cho biết BộNông nghiệp và Phát triển Nông thôn có thông tư quy định danh mục các loài thủysinh quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng cần được bảo vệ, phục hồi và phát triển,trong đó có cá tra dầu.
Theo kỹ sư Vũ, đối tượng vi phạm các quy định về quản lý các loài thủy sản quýhiếm có nguy cơ tuyệt chủng cần bảo vệ, bảo tồn và phát triển theo quy định củaCông ước CITES và các loài thuộc danh mục bảo vệ của Sách Đỏ bị phạt từ 20-25triệu đồng.
Bên cạnh đó, còn hình thức xử phạt bổ sung như tịch thu số thủy sản đã khai tháctrái phép, tịch thu tang vật vi phạm, phương tiện vi phạm, buộc thả số thủy sảncòn sống trở lại môi trường sống...
Anh Nguyễn Minh Chiến, một ngư dân ở xã Tịnh Thới, thành phố Cao Lãnh cho biếtcách đây hơn 10 năm, hai bố con anh đánh bắt được con cá tra dầu nặng hơn 300kgtrên địa phận sông Tiền gần khu vực Phà Cao Lãnh. Mới đây, anh lại bắt được concá Tra Dầu đực, nhỏ hơn.
Theo các nhà nghiên cứu về Chương trình đa dạng sinh học đất ngập nước Mekong,sự đa dạng sinh học của lưu vực sông Mekong có tầm quan trọng quốc tế, bao gồmnhững hệ sinh thái độc đáo, có một số loài bị đe dọa tuyệt chủng cấp toàn cầunhư loài cá heo lrrawaddy, cò quắm lớn, sếu đầu đỏ, cá sấu Xiêm, cá Tra Dầu...
Sự săn bắt tràn lan cùng với việc buôn bán động thực vật bất hợp pháp đã làm mộtsố loài đứng bên bờ vực tuyệt chủng. Thực trạng hiện nay của cá tra dầu cho thấytính tự nhiên bị xáo trộn trong khu vực sông Mekong, làm sự sống và số lượngloài cá tra dầu ở khu vực hạ lưu bị ảnh hưởng do những thay đổi của khu vựcthượng lưu.
Do cá tra dầu được xem là động vật đại diện để đánh giá về tình trạng hệ sinhthái và thủy sản của sông Mekong nên Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới rấtquan tâm tới tình hình hiện tại của loài cá này.
Có nhiều nguyên nhân làm giảm số lượng loài cá tra dầu, trong đó có sự thay đổinhanh chóng của môi trường ở lưu vực sông. Để ngăn ngừa sự tuyệt chủng cá tradầu, cần có sự phối hợp chặt chẽ của bốn quốc gia thuộc hạ lưu sông Mekong làViệt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan trong công tác bảo tồn.
Bên cạnh đó, cần nhân giống cá tra dầu ra tự nhiên, tăng cường các hoạt động bảotồn cá tra dầu như nghiên cứu kiểu di trú và đẻ trứng, đánh giá việc cải thiệnđánh bắt, hỗ trợ chương trình “mua và thả” và có các hoạt động bảo tồn loài cátra dầu tại cấp quốc gia và khu vực.../.
Nguyễn Văn Trí (TTXVN)