Một vấn đề đang khiến dự luận hết sức quan tâm, cũng như nhiều người đang"vấp" và phải nhận trái đắng khi bỏ ra cả đống tiền mua tài sản nhưng vẫn khônghợp pháp vì nó đã có chủ.
Những mánh khóe lừa đảo tinh vi, liều lĩnh này cần được lên án. Tuy nhiên,một lần nữa, cần nhìn nhận thực tế, trong các giao dịch hành chính, thủ tục cònnhiều kẽ hở, tắc trách của của cán bộ một số chính quyền cơ sở, cũng như mấtcảnh giác và chủ quan của người mua hàng.
Đầu tháng 8/2013, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã xét xử và tuyên án phạt13 năm tù đối với bị cáo Nguyễn Văn Thước (sinh năm 1974, trú tại phường PhúcLợi, quận Long Biên, Hà Nội) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Thước bị phạt tù do có hành vi đã bán mảnh đất của bố mẹ để lại cho hai ngườikhác nhau. Điều đáng nói là cả hai lần bán này đều được cấp có thẩm quyền chứngnhận hợp pháp.
Bố mẹ của Thước được Ủy ban nhân dân huyện Gia Lâm cấp "sổ đỏ" cho 572m2 đấttại xã Hội Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội (nay là phường Phúc Lợi, quận Long Biên, HàNội).
Năm 2005, hai ông bà bán cho chị Vũ Thị Quyên (trú tại quận Long Biên) 46,1m2 đất nằm trong 182m2 đất thổ cư và chị Quyên đã được Ủy ban nhân dân quận LongBiên cấp “sổ đỏ” cho diện tích đất đã mua.
Việc giao dịch mua bán đất này, Thước tham gia từ đầu chứng kiến, nhận tiềnđặt cọc, ký vào biên bản bàn giao đất và là người giao sổ đỏ cho chị Quyên. Khicấp "sổ đỏ" cho chị Quyên, Văn phòng đăng ký đất và nhà quận Long Biên khôngchỉnh lý biến động vào sổ đỏ của bố mẹ Thước.
Sau khi bố mẹ mất, tháng 11/2008, Thước làm thủ tục khai nhận di sản thừa kếtoàn bộ 572 m2 đất, gồm cả phần đất đã bán cho chị Quyên. Phần kê khai anh chịem ruột, Thước tự khai là con duy nhất.
Năm 2009, Thước được Ủy ban nhân dân quận Long Biên cấp sổ đỏ cho 182 m2 đất,không chỉnh lý biến động diện tích đất đã bán cho chị Quyên. Ngày 23/7/2010,Thước bán cho chị Nguyễn Thị Bốn (trú tại phường Phúc Lợi, quận Long Biên) diệntích 43 m2 với giá 600 triệu đồng.
Đây chính là diện tích trước đó bố mẹ Thước đã bán cho chị Quyên. Chị Bốn lạibán cho chị Lê Thị Dung với giá 666,5 triệu đồng.
Năm 2010, Văn phòng đăng ký đất và nhà quận Long Biên đã chỉnh lý thay đổisau khi cấp "sổ đỏ" cho Thước và chứng nhận chị Dung là chủ sử dụng đất. Hoàntất thủ tục mua bán, ngày 23/2/2011, chị Dung thế chấp diện tích đất trên chongân hàng để vay 500 triệu đồng.
Trong khi đó, tháng 8/2011, chị Quyên xây dựng nhà mới biết Thước đã bán mảnhđất này cho 2 người khác.
Tại tòa, Thước khai, lợi dụng sơ hở trong công tác quản lý cấp "sổ đỏ", Thướcđã kê khai gian dối là con duy nhất để nhận di sản thừa kế, trong khi gia đìnhThước có 4 chị em.
Đối với các cán bộ Văn phòng đăng ký đất và nhà quận Long Biên, khi thẩm địnhhồ sơ đã không chỉnh lý biến động vào sổ đỏ của gia đình Thước phần diện tích đãbán cho chị Quyên dẫn đến việc Thước lợi dụng sai sót đó để lừa đảo chiếm đoạttài sản. Cơ quan điều tra xét thấy chưa đến mức xử lý hình sự nên chỉ đề nghị Ủyban nhân dân quận Long Biên có hình thức xử lý.
Đây không phải trường hợp đầu tiên và duy nhất một tài sản bán cho hai người.Cách đây mấy tháng, anh Lê Quang Khánh khi đến cơ quan thuế để nộp thuế cho cănhộ anh đã mua năm 2011 của Trương Minh Hải (trú tại phường Bạch Mai, quận Hai BàTrưng, Hà Nội) thì mới “ngã ngửa” ra khi biết rằng căn hộ này sau đó đã được Hảibán cho anh Nguyễn Tuấn Anh (ở Thanh Hóa).
Chuyện có vẻ khó tin, nhưng cả 2 lần giao dịch mua bán này của Hải đều được 2văn phòng công chứng khác nhau xác nhận.
Anh Lê Quang Khánh cho biết năm 2011, anh có mua một căn hộ của anh TrươngMinh Hải ở dự án khu đô thị Nam Cường. Anh và anh Hải đã đến Văn phòng côngchứng 18 Văn Cao (Hà Nội) làm thủ tục chuyển nhượng hợp đồng.
Cách đây 1 năm, anh Hải hỏi mượn tôi giấy tờ gốc của căn hộ để thu xếp chuyệngia đình. Tin vào giá trị pháp lý của bản công chứng chuyển nhượng tài sản mìnhđang giữ nên tôi đã đưa toàn bộ hợp đồng gốc và các phiếu thu cho anh Hải, tuynhiên đến khi đòi lại thì anh ta không chịu trả.
Cách đây mấy tháng tôi đi nộp thuế cho căn hộ này thì cơ quan thuế cho biếtcăn hộ này đã được anh Hải chuyển nhượng cho anh Nguyễn Tuấn Anh. Qua tìm hiểuthì biết giao dịch chuyển nhượng đó cũng được thực hiện thông qua 1 văn phòngcông chứng khác là Văn phòng công chứng Hà Nội ở 38A Hoàng Ngân (quận Cầu Giấy,Hà Nội.
Theo anh Khánh, Văn phòng công chứng Hà Nội 38A Hoàng Ngân, có lỗi khi côngchứng cho 1 tài sản đã được chuyển nhượng trước đó. Tuy nhiên, theo quy định củaLuật công chứng, các văn phòng công chứng chỉ có trách nhiệm chứng nhận đúnggiao dịch, đầy đủ thủ tục và hợp lệ, đúng người, đúng tên tuổi ghi trên giấy tờ…
Còn việc xác định xem tài sản đó đã có giao dịch trước đấy hay không thìthông thường các văn phòng công chứng chia sẻ thông tin cho nhau trên hệ thốngdữ liệu thông tin ngăn chặn của Hội công chứng thành phố Hà Nội.
Theo đó, các phòng công chứng, văn phòng công chứng trên địa bàn sẽ cung cấp,cập nhật thông tin về giao dịch, hợp đồng đã được công chứng trước đó, để cácvăn phòng công chứng khác tham khảo, nhằm hạn chế việc thực hiện đồng thời nhiềugiao dịch đối với một tài sản, hạn chế việc công chứng đối với giấy chứng nhậnquyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất đã có quyết định thu hồi, đã bị hủy, đã bịmất…
Vấn đề nằm ở chỗ, việc tham khảo và cập nhật này không phải là yêu cầu bắtbuộc đối với các văn phòng công chứng. Tốt nhất khi giao dịch đất đai cần tìmđến đúng đơn vị đã ký cấp "sổ đỏ" để thẩm tra xác định chính xác giấy tờ.
Những sai sót, tắc trách trong công tác quản lý Nhà nước và thiếu trách nhiệmtrong hoạt động của các văn phòng công chứng… là những khe hở lớn khiến cho cácđối tượng xấu hoàn toàn có thể dùng một tài sản để bán cho nhiều người mà khôngai có thể kiểm soát./.
Kim Anh (TTXVN)