Tàu Baosteel Emotion của Nhật Bản bị giới chức Thượng Hải tịch thu hôm 19/4. (Nguồn: blogs.yahoo.co.jp) Bên cạnh những tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ và bất đồng trong quan điểm về lịch sử, Nhật Bản và Trung Quốc lại đang có những tranh cãi mới liên quan đến việc Trung Quốc thu giữ một tàu của Nhật Bản.
Ngày 21/4, Nhật Bản cảnh báo rằng việc giới chức Trung Quốc thu giữ tàu Baosteel Emotion - do công ty vận tải hàng hải Nhật Bản Mitsui O.S.K. Lines sở hữu - đang đe dọa mối quan hệ giữa Tokyo và Bắc Kinh, và có thể hủy hoại nền tảng quan hệ ngoại giao thời hậu chiến giữa hai nước.
Phát biểu tại một cuộc họp báo, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho rằng việc Tòa án hàng hải Thượng Hải quyết định thu giữ tàu Baosteel Emotion có thể "ảnh hưởng đến tinh thần bình thường hóa ngoại giao" được ghi trong thông cáo chung Nhật-Trung vào năm 1972, theo đó, quyền của các cá nhân Trung Quốc liên quan tới công tác bồi thường chiến tranh đã bị hủy bỏ theo thỏa thuận song phương này.
Đáp lại lời cảnh báo từ phía Tokyo, Trung Quốc khẳng định việc nước này tịch thu tàu Baosteel Emotion không liên quan đến các vấn đề bồi thường thiệt hại chiến tranh giữa hai nước.
Trả lời họp báo ngày 21/4, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương nói rằng vụ việc trên chỉ là "một tranh cãi hợp đồng thương mại thông thường" và "Chính phủ Trung Quốc tuân thủ tất cả các nguyên tắc" của thông cáo chung năm 1972 khi hai nước bình thường hóa quan hệ, khẳng định "lập trường này chưa hề thay đổi."
Hôm 19/4, giới chức tại Thượng Hải (Trung Quốc) đã thu giữ tàu Baosteel Emotion để thực thi phán quyết Tòa án hàng hải Thượng Hải đưa ra hồi tháng 12/2007, liên quan tới cái mà Trung Quốc gọi là "những hóa đơn chưa thanh toán" trong thập niên 30 của thế kỷ trước.
Theo phán quyết của tòa, "chiếc tàu bị thu giữ sẽ được xử lý theo quy định của pháp luật, nếu Mitsui O.S.K. Lines vẫn từ chối thực hiện các nghĩa vụ của mình."
Các ghi chép cho thấy trong năm 1936, công ty tiền thân của Mitsui O.S.K. Lines là Daido Shipping Co. đã thuê hai con tàu của Công ty Zhongwei Shipping Co (Trung Quốc) theo hợp đồng một năm. Tuy nhiên, hai con tàu này được Hải quân Hoàng gia Nhật Bản trưng dụng và đã bị đắm trong Chiến tranh thế giới thứ Hai.
Công ty phái sinh của Zhongwei Shipping Co sau này đã phát đơn kiện Mitsui O.S.K. Lines, và Tòa án hàng hải Thượng Hải năm 2007 đã ra phán quyết yêu cầu Mitsui phải bồi thường khoảng 2,9 tỷ yen (tương đương 28 triệu USD) tiền thuê hai con tàu nói trên.
Đây được cho là lần đầu tiên tài sản của một công ty Nhật Bản bị tịch thu trong một vụ kiện liên quan đến bồi thường thiệt hại chiến tranh do các cá nhân Trung Quốc đâm đơn./.
