(Ảnh minh họa: TTXVN/phát) Những quả đồi nham nhở, những chiếc máy múc công suất lớn đang hì hục ăn đất múc lên xe giữa buổi trưa nắng ngắt. Phía dưới chân đồi là những chiếc xe tải cỡ từ vài chục tấn trở lên đang nối đuôi nhau chờ đất chở đi…
Đây là thực trạng đã và đang diễn ra ở nhiều địa phương trên địa bàn huyện Thanh Thủy (Phú Thọ).
Điều đáng nói, một lượng lớn tài nguyên đất đã bị nhiều đối tượng mang đi tiêu thụ không đúng nơi quy định, làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân, phá vỡ cảnh quan sinh thái, gây ô nhiễm môi trường, thất thoát nguồn thu ngân sách và cần các cơ quan liên quan tỉnh Phú Thọ vào cuộc kiểm tra, rà soát, kịp thời xử lý, tránh tình trạng tài nguyên đất "chảy máu."
Theo phản ánh của người dân xã Tân Phương (Thanh Thủy), thời gian gần đây, tình trạng khai thác tài nguyên đất, caolin (cao lanh) diễn ra sôi nổi trên địa bàn. Lúc đầu, việc khai thác cầm chừng, công tác về vệ sinh môi trường cũng được chú trọng.
Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, hoạt động khai thác tài nguyên này ngày một mở rộng, phương tiện nhiều lên, thời gian khai thác dài thêm - từ sáng sớm, đến chiều muộn, ngày nào cũng nhộn nhịp.
Việc khai thác ồ ạt này đã ảnh hưởng lớn đến đời sống bà con nhân dân trong khu vực, nhất là vấn đề ô nhiễm môi trường. Với tần suất khai thác lớn, xe tải nườm nượp ra vào chở tài nguyên đi nhưng không được che chắn kỹ, làm bụi, bẩn rơi vãi dày đặc trên đường.
Lúc nắng bụi mù mịt, lúc mưa lầy lội, thậm chí, cống rãnh thoát nước cũng bị bùn, đất vùi lấp, khiến con đường dân sinh bị ngập nước.
Hơn thế, mỗi ngày, diện tích khai thác lại được mở rộng. Trong khi đó, mốc giới, biển bảng công trường khai thác, người dân mỏi mắt nhìn không có. Đến nay, nhiều quả đồi, ngọn núi vốn phủ kín cây xanh của xã Tân Phương đã bị đào, xẻ nham nhở, sâu hoắm.
Ghi nhận của phóng viên ở xã Tân Phương nhiều ngày cho thấy, hoạt động khai thác đất diễn ra rầm rộ, trải dài khắp các khu 6, 7.
Tại đây, những chiếc máy xúc công suất lớn thi nhau xẻ đồi, núi, "ăn" đất, đổ lên những xe tải vài chục tấn nối đuôi nhau, dàn hàng chở đi tiêu thụ.
[Khai thác đất đồi ở Ba Vì: Nhiều vùng đồi ở Phú Sơn bị ''băm nắt'']
Nhiều lúc, đoàn xe tải hạng nặng này đã gây ách tắc giao thông, ảnh hưởng đến việc di chuyển của bà con nhân dân. Mặc dù hoạt động khai thác sôi động, dàn trải, nhưng không có biển, mốc cảnh báo; những quả đồi được đào xôi đỗ, không có tầng, tuyến và bất kỳ sự kiểm tra, quản lý giám sát của đơn vị nào!?
Ngày 6/5, phóng viên ghi hình ảnh khai thác đất tại khu 6. Sau khi xe tải được múc đầy đất, đã di chuyển ra đường lớn và dừng đỗ cách nhà máy gạch Thanh Phương vài trăm mét.
Ngày 14/5, phóng viên quay trở lại khu vực khai thác này thì mọi hoạt động cho việc khai thác đã chấm dứt. Ông Trần Dần, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Tân Phương lý giải, sau khi có thông tin của báo chí, huyện đã kiểm tra lập biên bản và yêu cầu tạm dừng khai thác. Khi được yêu cầu cung cấp văn bản, ông Dần không cung cấp được và lý giải là do huyện giữ nên xã không có.
Ngày 8/6, phóng viên tiếp tục quay trở lại khu vực khai thác tại khu 6 xã Tân Phươn. Một chiếc máy múc đang miệt mài ăn đất múc lên xe tải (từ 4 đến 6 chân) để lộ nguyên những khoảng đất màu đỏ rộng đến cả hàng trăm mét vuông.
Theo quan sát của phóng viên tại khu vực đang khai thác, từ ngọn đồi đất đã được múc đi xuống đáy của quả đồi có chiều cao cả 100m, chiều rộng cũng tương đương không kém.
Theo nhiều người dân xã Tân Phương, đất khai thác được chở vào nhà máy gạch và chở về cầu Trung Hà, thậm chí đổ cho các dự án san lấp. Cụ thể, vào dự án, công trình nào, người dân không nắm cụ thể.
Trao đổi với phóng viên, một đối tượng "máu mặt" tên M chuyên "khai thác" đất tại địa bàn Thanh Thủy cho biết, việc bóc mặt lấy đất tại khu 6 xã Tân Phương được tiêu thụ một phần bán vào nhà máy gạch, một phần bán cho các dự án bên cầu Trung Hà thuộc huyện Ba Vì, Hà Nội.
Lý giải về vấn đề này ông Trần Dần, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Tân Phương cho biết, trên địa bàn xã có Công ty cổ phần ATA Phú Thọ được tỉnh Phú Thọ cấp giấy phép khai thác khoáng sản caolin từ năm 2017.
Tuy nhiên, trong quá trình khai thác khoáng sản, Công ty đã khai thác đất và chở đi không đúng nơi quy định; thậm chí còn chở mang đi khỏi địa bàn. Việc làm này của Công ty đã được cơ quan liên quan của huyện Thanh Thủy kiểm tra, lập biên bản, xử lý và yêu cầu tạm dừng khai thác.
Về một số điểm khai thác đất cũng trên địa bàn xã Tân Phương mà phóng viên cung cấp thông tin hình ảnh, video, ông Dần khẳng định: Xã không nắm được và sẽ tiến hành kiểm tra ngay.
Ghi nhận của phóng viên, không chỉ ở xã Tân Phương, tình trạng khai thác đất (sỏi ruồi - phóng viên) còn diễn ra quy mô lớn tại khu 8, đồi điện tử thuộc xã Xuân Lộc, huyện Thanh Thủy, gây bức xúc trong nhân dân.
Trao đổi với phóng viên qua điện thoại, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Phú Thọ cho hay, theo quy định, trong quá trình khai thác khoáng (mỏ được cấp phép), đất bóc mặt phải được tập kết đúng trong khu vực đổ thải cho phép của mỏ khai thác.
Khi hết hạn khai thác mỏ khoáng sản, đơn vị khai thác phải hoàn nguyên diện tích đã được cấp mỏ. Đối với việc khai thác khoáng sản tại khu 6, xã Tân Phương, đơn vị đã lấy đất thuộc phạm vi mỏ mang đi bán hoặc san lấp là hoàn toàn trái quy định của Luật Tài nguyên Môi trường.
Do đó, chính quyền địa phương, cơ quan liên quan cần làm rõ để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Ngày 14/5, để có thông tin về vai trò quản lý tài nguyên khoáng sản ở cấp chính quyền địa phương nói chung và hoạt động khai thác đất, caolin (cao lanh) tại xã Tân Phương nói riêng, phóng viên đã liên hệ với Ủy ban Nhân dân huyện Thanh Thủy.
Tuy nhiên, lãnh đạo huyện cho biết, đang bận họp và đồng chí Chánh Văn phòng huyện Thanh Thủy đã tiếp nhận nội dung trao đổi thông tin của phóng viên, khẳng định "Báo cáo lãnh đạo huyện và phản hồi sớm đến phóng viên."
Thế nhưng, đến nay, đã gần 1 tháng trôi qua, cả lãnh đạo huyện Thanh Thủy và đồng chí Chánh Văn phòng huyện Thanh Thủy đều chưa phản hồi thông tin cho phóng viên.
Đáng nói, phóng viên tiếp tục nhận được phản ánh về hoạt động khai thác khoáng sản, khai thác đất trên địa bàn huyện Thanh Thủy gây bức xúc.
Một lần nữa, ngày 8/6, khi đến Ủy ban Nhân dân huyện Thanh Thủy đề nghị lãnh đạo huyện thông tin cụ thể, phóng viên vẫn nhận được yêu cầu của Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Thanh Thủy Nguyễn Minh Tân là "đặt lại nội dung câu hỏi, trình Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện, sau đó sẽ thông tin lại cho phóng viên."
Vấn đề đặt ra, hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện Thanh Thủy ngày một nóng, tài nguyên khoáng sản bị "chảy máu," thất thu ngân sách.
Việc chấp hành quy định pháp luật liên quan đến khai thác khoáng sản trên địa bàn, vai trò quản lý của chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng, cũng như việc công khai minh bạch thông tin cần được kiểm tra, làm rõ!./.
