Từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai diễn biến khốc liệt đã gây thiệt hại nặng nề về kinh tế ước tính tới 97.000 tỷ đồng. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình sản xuất nông nghiệp, thủy sản và sinh kế của người dân.
Tuy vậy, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết với tinh thần chỉ đạo, điều hành “chủ động, quyết liệt, đồng bộ,” cơ quan này vẫn kiên định mục tiêu tăng trưởng ngành 4% và kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trong năm nay phấn đấu gần 70 tỷ USD.
“Chỉ tiêu Thủ tướng giao, phải thực hiện”
Chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, cho hay trong năm nay, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.
Trong đó, căng thẳng thương mại gia tăng, cùng với các yêu cầu cao hơn về truy xuất nguồn gốc, quy định an toàn thực phẩm trong xuất khẩu nông sản,... làm ảnh hưởng tới tăng trưởng, phát triển kinh tế. Thiên tai, thời tiết cực đoan xảy ra trên diện rộng đã tác động mạnh đến giá cả hàng hóa, an ninh lương thực thế giới, làm gia tăng giá vật tư đầu vào cho sản xuất và thương mại nông, lâm, thủy sản.
Ở trong nước, từ cuối quý 3 đến nay, thiên tai, thời tiết cực đoan diễn biến bất thường, mưa lớn kéo dài gây lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất trên diện rộng tại khu vực miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ (đặc biệt đợt lũ từ cuối tháng 9 đến giữa tháng 10/2025), đã làm nhiều người chết và mất tích, hàng chục nghìn hộ dân bị ảnh hưởng, kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, đê điều, điện, trường học, cơ sở y tế bị hư hỏng nặng.
Tiếp đó, mưa lớn, lũ lụt, sạt lở đất tại khu vực Trung Bộ trong tháng 11 tiếp tục gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản, nhiều diện tích lúa, hoa màu, cây trồng, nuôi trồng thủy sản, công trình hạ tầng nông thôn bị cuốn trôi, vùi lấp. Ở Đồng bằng sông Cửu Long, tình trạng hạn hán cục bộ, thiếu nước sinh hoạt và sản xuất, xâm nhập mặn gia tăng tiếp tục đe doạ sản xuất nông nghiệp, thủy sản và sinh kế của người dân, làm gia tăng nguy cơ mất an ninh nguồn nước, an ninh lương thực ở cấp vùng.
“Đến nay, thiên tai đã khiến 409 người chết và mất tích. Tổng thiệt hại về kinh tế ước tính lên tới 97.000 tỷ đồng,” ông Tiến nói và cho rằng điều này chắc chắn có ảnh hưởng đến tăng trưởng của ngành nông nghiệp và môi trường.
Tuy vậy, ông Tiến cũng khẳng định với quyết tâm, giải pháp, cách thức chỉ đạo “quyết liệt, linh hoạt” và sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ban, ngành (trong đó có báo chí), Bộ Nông nghiệp và Môi trường tin tưởng sẽ duy trì đà tăng trưởng. “Chỉ tiêu Thủ tướng giao rồi, phải thực hiện. Không ai được phép ỷ lại thiên tai, dịch bệnh để giảm tốc độ tăng trưởng được,” ông Tiến nói.
Về kết quả sản xuất, kinh doanh tháng 11 và 11 tháng từ đầu năm 2025, ông Tiến cho biết sản xuất trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản duy trì ổn định và tiếp tục phát triển, bảo đảm nguồn cung lương thực, thực phẩm thiết yếu, góp phần bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, thúc đẩy xuất khẩu.
Trong đó, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản tháng 11 của Việt Nam ước đạt 5,8 tỷ USD (giảm 3,7% so với tháng trước nhưng tăng 8,4% so với cùng kỳ năm trước). Lũy kế 11 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 64,01 tỷ USD (tăng 12,6% so với cùng kỳ năm trước).
Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp trọng tâm
Về định hướng thời gian tới, ông Tiến nhấn mạnh Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tập trung triển khai đồng bộ nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như: Tổ chức nhiều hội nghị và đoàn công tác nhằm hỗ trợ sản xuất, xuất nhập khẩu; hỗ trợ vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, đẩy mạnh cải cách hành chính và chuyển đổi số; cắt giảm thủ tục trong các lĩnh vực; kiểm tra chuyên ngành đất đai, khoáng sản; đồng thời chuyển giao 184 nhiệm vụ quản lý nhà nước về địa phương.
Quá trình cơ cấu lại ngành được thúc đẩy theo hướng nông nghiệp sinh thái, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng, bảo đảm an ninh lương thực, an ninh nguồn nước và sinh thái.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng coi chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt, triển khai hiệu quả các nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ về ứng dụng khoa học-công nghệ trong sản xuất, chế biến; tăng cường quản lý, khai thác hiệu quả đất đai, tài nguyên nước; đẩy nhanh giải ngân đầu tư công và phát triển hạ tầng phục vụ nông nghiệp, nông thôn.
Về lâu dài, ông Tiến cho rằng ngành nông nghiệp và các địa phương cần đặc biệt lưu ý tới một số yếu tố quan trọng như: Đầu tư về hạ tầng, hệ thống cấp thoát nước; ứng dụng khoa học công nghệ gắn với doanh nghiệp, tư nhân, hợp tác xã, nhân dân; chế biến sâu gắn với thị trường; có kịch bản ứng phó khí hậu rõ ràng; đảm bảo an toàn thực phẩm theo chuỗi.
Một số giải pháp quan trọng khác là phải ngăn chặn dịch bệnh ở trên cạn và dưới nước; đa dạng hóa sản phẩm trên cơ sở 7 vùng kinh tế sinh thái; quản lý chặt đất đai, khai thác khoáng sản hiệu quả; đồng bộ các giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm môi trường không khí.
Hiện nay, các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đang tích cực làm việc với các địa phương; đề xuất các giải pháp khắc phục, để ổn định tình hình sản xuất và thúc đẩy phát triển thị trường.
Ông Nguyễn Quốc Mạnh - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, cho biết để đạt mục tiêu tăng trưởng ngành, vừa qua cục cũng đã cử đoàn công tác làm việc tại các tỉnh, thành phố để đánh giá thiệt hại và đề xuất giải pháp khôi phục sản xuất. Trên cơ sở đó, cục đã tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường xuất cấp 3.400,025 tấn giống từ nguồn dự trữ quốc gia cho các địa phương.
Hiện cục đang tiếp tục phối hợp với các địa phương để rà soát, thống nhất cơ cấu giống hỗ trợ. Trong thời gian tới, cục sẽ tiếp tục phối hợp tiêu úng, khơi thông dòng chảy, tổng hợp nhu cầu hỗ trợ giống và kinh phí để khôi phục sản xuất; đồng thời xây dựng kế hoạch vụ Đông Xuân 2025-2026, hướng tới mở rộng diện tích và tăng năng suất các cây trồng có lợi thế.
Bà Nguyễn Thu Thủy - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết cục đã tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường xuất cấp vaccine và hóa chất từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ Thái Nguyên 27.000 liều vaccine lở mồm long móng type O, 55.000 liều vaccine dịch tả lợn cổ điển và 1 tấn Sodium Chlorite 20%. Cục cũng tổng hợp nhu cầu hỗ trợ các tỉnh bị ảnh hưởng sau lũ.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong ngành chăn nuôi thú y cũng đã tham gia hỗ trợ Đắk Lắk về gà con, cám, thuốc sát trùng. “Các hoạt động này góp phần giúp địa phương khôi phục sản xuất chăn nuôi sau thiên tai,” bà Thủy chia sẻ.
Dự báo thiệt hại sẽ ảnh hưởng đến sản xuất thủy sản năm 2026, Ông Nhữ Văn Cẩn - Phó Cục trưởng Cục Thuỷ sản và Kiểm ngư, cho biết trước mắt, các địa phương cần hoàn thiện thủ tục xác nhận thiệt hại để hỗ trợ theo quy định; hướng dẫn kỹ thuật xử lý môi trường và thả giống an toàn; tổ chức hội nghị cấp vùng để huy động nguồn lực từ ngân hàng và doanh nghiệp.
Về lâu dài, Cục Thuỷ sản và Kiểm ngư đề xuất sắp xếp lại sản xuất theo hướng thích ứng - bền vững; rà soát, quy hoạch lại mật độ nuôi lồng bè; đầu tư hạ tầng vùng nuôi trọng điểm; tăng cường quan trắc cảnh báo môi trường và ứng dụng công nghệ số; đồng thời xây dựng cơ chế tín dụng đặc thù và bảo hiểm rủi ro cho nuôi biển./.
Kết nối vùng tăng chuỗi giá trị xanh: Nền tảng vững chắc để phát triển bền vững
Phát triển các chuỗi giá trị xanh là yêu cầu tất yếu, nhằm xây dựng một nền nông nghiệp ít phát thải, ít gây tổn hại đến môi trường đồng thời tăng cường liên kết vùng phát triển nông nghiệp tuần hoàn.
